Amerikan Askerleri Afganistan’dan Çekiliyor
Washington yönetimi Afganistan’daki ABD askeri birliklerinin 1 Mayıs’tan itibaren geri çekilmeye başlayacağını ve tam çekilmenin 11 Eylül’e kadar tamamlanacağını duyurdu. Başkan Biden, eski Başkan George W. Bush’un 7 Ekim 2001’de Afganistan’da savaşın başlangıcı olan Sonsuz Özgürlük Operasyonu’nu ilan ettiği odada yaptığı konuşmada, “Amerika’nın en uzun savaşını” sonlandıracağını ve geri çekilmenin Dünya Ticaret Merkezi ve Pentagon’a yönelik 11 Eylül 2001 saldırılarının 20. Yıldönümüne denk gelen 11 Eylül tarihine kadar tamamlanacağını açıkladı.
Afganistan’ın Amerika’ya saldırılar düzenlenen bir üs olarak kullanılmasını önleme amacıyla girilen savaşta görevin başarıyla tamamlandığının altını çizen Başkan Joe Biden, ABD askeri gücünün kendi ayakları üzerinde duran bir Afgan yönetiminin kurulmasında ve bunun idamesinde başarılı olamayacağını savunarak bu hakkın ve sorumluluğun sadece Afgan halkına ait olduğuna inandığını söyledi. Başkan Biden ABD birliklerinin geri çekilme sürecinin 1 Mayıs tarihinde başlayacağını belirterek, “Şu an, Afganistan’daki ABD askeri mevcudiyetine başkanlık eden 4. ABD Başkanıyım. iki Cumhuriyetçi, iki Demokrat. Bu sorumluluğu 5’ciye devretmeyeceğim. ABD’nin en uzun savaşını sona erdirme zamanının geldiğine karar verdim. ABD birliklerinin eve dönme zamanı” ifadelerini kullandı.
Başkan Biden Afganistan’dan asker çekme kararına gerekçe olarak ABD ve NATO liderliğindeki askeri misyonların Afganistan’da hedeflenen amaca ulaşmasını gösterdi. Bu hedefler arasında en başta Usame Bin Ladin’in öldürülmesi, El-Kaide ağının dağıtılması ve Afganistan topraklarını kullanarak 11 Eylül benzeri saldırılar planlayabilecek terör unsurlarının yok edilmesi geliyor. “20 yıl önce meydana gelen korkunç bir saldırı nedeniyle Afganistan’a girdik. Bu, 2021’de hala orada kalmamızı gerektirmez” ifadelerini kullanan Başkan Biden, ABD’nin artık diğer öncelikli meselelere odaklanması gerektiğini belirtti.
Kongre kanadında ise Başkan Biden’ın kararı, geri çekilmek için henüz erken olduğunu düşünen ve Afganistan’da elde edilen kazanımların kaybedilmesi endişesi taşıyan bazı üyelerin tepkisini çekti. Askerlerin geri çekilmesi konusunda kongrede geleneksel ayrışmaya benzemeyen bir tablo ortaya çıktı, her iki parti de kendi içinde bölünmüş bir vaziyet sergiledi. Bazı Cumhuriyetçiler askerlerin evlerine geri dönmelerini memnuniyet verici bulurken diğerleri geri çekilme kararı erken buluyor bazı demokratlar uzun süren bu savaşın bitmesini olumlu karşılarken diğerleri ise elde edilen kazanımların kaybedilmesinden endişe duyuyor. Başkan Biden göreve geldiğinde yaptığı açıklamalarda, ABD’nin Afganistan’da görev alan askeri birliklerinin geri çekileceğini açıklamış ancak selefi Donald Trump tarafından açıklanan 1 Mayıs tarihine kadar tamamen geri çekilmenin de zor olduğunu ifade etmişti.
Başkan Joe Biden’ın savaşı sonlandırma kararını müttefik ülkeler, askerler, istihbaratçılar, diplomatlar ve kongre üyeleriyle yapılan istişareler sonucunda aldığını açıklaması şimdiye kadar izleyeceğini belirttiği kurumlar arası işbirliğine önem verme çizgisiyle paralellik arz ediyor. Biden’ın geri çekilmenin tamamlanma tarihini 11 Eylül olarak açıklamasının sembolik anlamının yanı sıra Kongreden gelebilecek itirazları yatıştırma gayesi de bulunuyor. Eski Başkan Trump’ın Pentagon’un tavsiyelerini göz ardı ederek tek taraflı olarak aldığı erken geri çekilme kararı Kongrenin tepkisini çekmiş ve iki partili kararla 2021 bütçesine geri çekilmenin finansmanını zorlayıcı maddeler eklenmesine neden olmuştu.
Bazı Cumhuriyetçi Senatörler, “ABD güçlerinin Afganistan’dan hızla geri çekilmesi müttefiklerimize zarar verir ve hasımlarımızı memnun eder. Afganistan’da şiddet hala yaygın. Taliban, sözde barış anlaşmasının koşullarına uymuyor”uyarısında bulunmuştu. Geri çekilmeyi “Afgan ortaklarını yarı yolda bırakmak” olarak niteleyen senatörler bu kararın Taliban’ı cesaretlendireceğini, İran’ı sevindireceğini ve El-Kaide için zafer propagandasına dönüşerek Amerika’ya karşı saldırı düzenleyecekleri güvenli bir limana sağlayacağını savunmuştu. Demokrat Senatörler de Trump’ın kararı siyasi nedenlerle aldığını savunurken, askerlerin geri çekilmesinin ulusal güvenliğe zarar vermesinin yanı sıra çok sayıda Amerikalı, Iraklı ve Afganlının hayatını da riske atacağını belirtmişti. Senatörler Trump’ı kongreye danışmadan harekete geçmeye çalışmakla suçlamış ve asker sayılarının azaltılmasının sadece Rusya ve İran’ın işine yarayacağını vurgulayarak bu kararı Biden Yönetimi’ni baltalamayı amaçlayan acele bir adım olarak nitelendirmişti. Karara tepki gösteren Kongre üyeleri sadece eleştirmekle yetinmeyip kararı engellemeye yönelik bir yasa maddesinin 2021 yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa Tasarısına (NDAA) dahil etmişlerdi. Kongrede kabul edilen NDAA’nın 1215. Maddesi uyarınca Kongreye detaylı bir bilgilendirme raporu sunulmadığı takdirde Savunma Bakanlığı fonları Afganistan’daki Amerikan askerlerinin sayılarının düşürülmesinde kullanılamayacak.
Geri çekilme süreciyle ilgili olarak “çıkışa aceleyle koşmayacağız” ifadesini kullanan Biden dikkatli ve planlı bir şekilde hareket edileceğini ve bölgedeki müttefikler ile koordinasyon halinde olunacağını belirtti. Herhangi bir saldırı olursa “kendimizi ve ortaklarımızı savunacağız” şeklinde konuşan ABD başkanı bira yandan Taliban’a gözdağı verirken diğer yandan müttefiklerini yalnız bırakmayacakları mesajı gönderdi. Başkan Biden, Afganistan’da sağlık, eğitim ve kadın hakları konusunda dile getirilen endişelere de değinerek önemli insani yardımları ve kalkınma desteklerini sürdürerek Afgan kadınları ve kız çocuklarının haklarını savunmaya devam edeceklerine de ayrıca vurgu yaptı.
