Biden ve Putin Cenevre’de Bir Araya Gelecek

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada Başkan Biden ve Rusya Devlet Başkanı Putin’in 16 Haziran’da Cenevre’de bir araya gelecekleri duyuruldu. Cenevre’deki buluşma, Biden’ın ABD Başkanı olarak göreve başladıktan sonra Putin’le yapacağı ilk yüz yüze görüşme olacak. Biden, başkan olarak ilk yurtdışı seyahatini Putin’le buluşması öncesinde 11-13 Haziran tarihlerinde G7 Zirvesi’ne katılmak üzere İngiltere’ye gerçekleştirecek. Biden, 14 Haziran’da da NATO zirvesine katılmak üzere Belçika’nın başkenti Brüksel’e geçecek. Biden’ın NATO zirvesi sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la da görüşmesi bekleniyor.

Biden-Putin görüşmesinin içeriğiyle ilgili genel bir açıklamada bulunan Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, iki liderin geniş bir yelpazede gündemdeki acil meseleleri ele alacağını dile getirdi. Amaçlarının ikili ilişkilerde “öngörülebilirlik ve istikrarı yeniden tesis etmek” olduğunu kaydeden Psaki, görüşmede ele alınacak konularla ilgili çalışmaların halen devam ettiğini belirtti. Psaki, düzenlediği basın toplantısında, Biden’in Putin ile görüşmesinde stratejik istikrarın sağlanması ile Ukrayna ve Belarus konularını gündeme getireceğini belirtti. 

Psaki liderlerin “stratejik istikrara yeterince zaman ayırmalarını bekliyoruz. Bu, silah kontrolüyle de ilgili” ifadesini kullandı. Biden’in görüşmede Ukrayna konusunu da masaya yatırmayı planladığını söyleyen Beyaz Saray Sözcüsü, “Başkan, ABD’nin Ukrayna’nın bağımsızlık ve toprak bütünlüğüne desteğinin altını çizme niyetinde” dedi. Ele alınacak başka bir konunun Belarus ile ilgili olduğunu anlatan Psaki, ABD liderinin bu konudaki endişeleri dile getireceğini aktardı. 

Görüşmeye kalan 3 hafta içinde yeni konuların da ortaya çıkabileceğini belirten Psaki, sözlerini şöyle sürdürdü: “Son birkaç yıldır maalesef diplomasi şöyle işliyordu, işbirliği yapmıyorduk ve sadece hemfikir olduğumuz liderlerle görüşüyorduk. Ama anlaşmazlık yaşadığımız liderlerle de görüşmek önemli, Rusya lideri bunlardan biri. Rusya Başkanı ile görüşmeyi ödül olarak değil, ABD’nin çıkarlarını korumanın önemli bir parçası olarak görüyoruz.” Görüşmenin ardından işlerin kolay yürüyeceğini beklemediklerini kaydeden Psaki, “Aslında zor bir sohbet bekliyoruz. Anlaşmazlıkların olduğu alanlarda cepheleşme olacağını bekliyoruz. Ancak bu görüşme, daha istikrarlı ve öngörülebilir ilişkilere doğru ilerleme için bir fırsat” ifadesini kullandı.

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov da buluşmanın gündemiyle ilgili hazırlıklara başladıklarını söylerken Rus-Amerikan ilişkilerinin geliştirilmesini amaçladıklarını belirtti. Görüşme gündeminin ayrıntılarının netleşmediğini söyleyen Peskov, genel olarak pandemiyle mücadele, bölgesel sorunların çözümü ile birlikte silahlanma kontrolü ve dünyanın stratejik istikrarının ele alınacağını vurguladı.

ABD ve Rusya arasında ilk üst düzey görüşme ABD Dışişleri Bakanı Blinken ve Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov arasında geçen hafta düzenlenen Arktik Konseyi Bakanlar Toplantısı çerçevesinde İzlanda’da gerçekleşmişti. Blinken-Lavrov buluşması aynı zamanda Biden ve Putin’in yapacakları görüşmeye ön hazırlık olarak nitelendirilmişti. Görüşme öncesi ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Bu görüşme Moskova’yla daha istikrarlı ve öngörülebilir bir ilişki tesis edip edemeyeceğimiz konusunda bir test imkanı sunacaktır” denilmişti. Blinken, “Görüşümüz Rusya ve ABD liderleri iş birliği içinde çalışabilirlerse dünya daha güvenli bir yer haline gelebilir, ama eğer Rusya bize, ortaklarımıza, müttefiklerimize karşı saldırgan bir biçimde hareket ederse buna karşılık veririz” ifadelerini kullanmıştı. 

ABD ve Rusya arasında ikinci üst düzey buluşma Biden’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sulivan ve Rus Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolai Patruşev arasında Cenevre’de gerçekleşti. Bu görüşme de Biden-Putin zirvesi için yapılan hazırlığın önemli bir aşaması olarak değerlendirildi. Görüşmede Moskova ile Washington arasındaki ilişkilerin normalleşmesinin iki ülkenin çıkarına olacağını ve küresel arenada istikrarın sağlanmasına katkıda bulunacağı konusunda mutabakata varıldığı belirtildi.

Oldukça gergin durumda olan ABD-Rusya ilişkilerinde Biden yönetimi ağırlıklı olarak Rus hükümetini SolarWinds siber saldırıları, Rusya’nın Afganistan’daki Amerikan askerlerinin başına ödül koyması ve 2020 ABD başkanlık seçimlerine müdahale gibi ikili ilişkileri ilgilendiren ihtilaflı konularına odaklanıyor. Biden yönetimi ayrıca Rusya’nın muhalif lider Aleksey Navalny’yi zehirleme girişimi, Rusya’nın Kırım’ı ilhakı ve Ukrayna sınırına asker yığma ve ABD’nin müttefikleriyle Rusya arasından yaşanan sorunlar gibi uluslararası meselelerde sert eleştiriler getirmeye devam ediyordu.

İki ülke ilişkilerinde gerilime yol açan konuların başında siber güvenlik konuları ve karşılıklı siber saldırı düzenleme suçlaması geliyor. Geçen yıl aralık ayında tespit edilen ve SolarWinds adı verilen siber saldırılarda ABD’de aralarında Ticaret, İç Güvenlik ve Savunma Bakanlıklarının da bulunduğu çok sayıda hassas kurum ve kuruluşa yabancı bir hükümete bağlı hackerlar tarafından sızma girişiminde bulunulduğu ortaya çıkartılmıştı. “Dünyanın gördüğü en büyük ve en karmaşık saldırı’’ olarak nitelendirilen eylemin arkasında Rusya’nın olduğu ileri sürülmüştü. 

Microsoft şirketi bu hafta bu saldırılara yeni birinin eklendiğini duyurarak, “hükümet dairelerini, düşünce kuruluşlarını, danışmanları ve sivil toplum örgütlerini hedef alan siber saldırılar gözlemledik” açıklamasında bulundu. Microsoft’a göre saldırıyı “Nobelium“ adında bir grup organize ediyor. Rusya’dan faaliyet gösterdiği sanılan grubun SolarWinds siber saldırılarının da arkasındaki güç olduğu düşünülüyor. Benzer bir siber saldırı 7 Mayıs’ta Colonial Boru Hattı’nı hedef almıştı. ABD’nin en büyük boru hattı ağı saldırının ardından günlerce kapalı kalmış özellikle doğu yakasındaki benzin istasyonlarına yakıt tedarik edilememişti.