Biden NATO Zirvesi Sonrası Putin’le Görüştü

Başkan Biden ve Rusya Devlet Başkanı Putin, ilk yüz yüze görüşmelerini 16 Haziran Çarşamba günü İsviçre’nin Cenevre kentinde gerçekleştirdi. Biden’ın teklifi üzerine gerçekleşen görüşmede iki lider silahların kontrolü müzakerelerine yeniden başlama ve bu yılın başında karşılıklı olarak geri çağırdıkları büyükelçilerini görevlerine döndürme konusunda anlaştı. İki liderin de genel olarak olumlu geçtiğini belirttiği görüşmelerde insan hakları, siber saldırılar ve Ukrayna konularında anlaşma sağlanamadı. Biden-Putin görüşmesinde, 2018’de Putin ve Trump arasında Helsinki’de yapılan görüşmedeki dostluk havası yoktu. İki lider görüşme sonrasında ayrı basın toplantısı düzenledi.

Biden ve Putin görüşmesinin ardından ortak bir bildiri yayımlandı. Bildiride, Rusya ve ABD’nin, gerginlik dönemlerinde dahi, stratejik alanda öngörülebilirliği sağlama, silahlı çatışma risklerini ve nükleer savaş tehdidini azaltmaya yönelik ortak hedeflere doğru ilerleme kaydedebileceklerini gösterdikleri belirtildi. ABD ve Rusya arasındaki Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşmasının (Yeni START) kısa bir süre önce uzatıldığına işaret edilen bildiride, “Yeni START’ın uzatılması, nükleer silahların kontrolüne olan bağlılığımızın bir kanıtıdır. Bugün, nükleer savaşta kazananın olmayacağına ve böyle bir savaşın asla başlatılmamasına yönelik bağlılığımızı tekrar teyit ediyoruz” denildi.

Görüşmenin ardından bir basın toplantısı düzenleyen Başkan Biden, Rus liderle yaptığı görüşmenin “dürüst ve açık” geçtiğini söyledi. ABD ve Rusya’nın büyük sorumluluklar paylaştığını kaydeden Biden, iki ülke arasındaki ilişkinin istikrarlı ve öngörülebilir olması gerektiğinin altını çizdi. Putin’e amacının Rusya karşıtlığı yapmak olmadığını söylediğini belirten Biden, demokratik değerleri savunmayan hiçbir ABD başkanının ABD halkının inancına sahip olamayacağının altını çizdiğini kaydetti. İnsan haklarının ABD’nin DNA’sının bir parçası olduğunu vurgulayan Biden, Putin’e insan hakları meselelerinin her zaman masada olacağını söylediğini belirtti. “Putin’e hepimizin uyabileceği bazı temel kurallar olması gerektiğini söyledim” diyen Biden, ABD’nin demokratik egemenliğini ihlal etmeye yönelik hiçbir girişimi hoşgörüyle karşılamayacağını, stratejik istikrarın da bunun içinde yer aldığını söyledi.

Silah kontrolü kurallarının bir sonraki adımlarının ayrıntılarını ele aldıklarını söyleyen Biden, “Silah kontrolü konusunda ikili istikrar diyaloğu başlatma konusunda anlaştık” dedi. Biden, Putin’in de İran’ın nükleer silah elde etmemesi için çaba göstermeyi kabul ettiğini söyledi. Putin’le siber güvenlik üzerinde uzun süre konuştuklarını söyleyen Biden, kritik altyapıların siber saldırılara maruz kalmaması gerektiğini vurguladığını kaydetti. Biden, Kuzey Kutbu bölgesinin serbest olması konusunu konuştuklarını, Putin’e ABD’nin Ukrayna’nın egemenliğine yönelik kararlı taahhüdünü ilettiğini ve Belarus konusundaki kaygılarını paylaştığını söyledi.

Anlaşmazlıkları abartısız bir biçimde dile getirdiklerini söyleyen Biden, ABD’nin hayati çıkarlarını zedeleyecek hamlelere yanıt vermekten çekinmeyeceğini vurguladı. Siber saldırılar konusunda ise Rusya’nın hamlelerinin küresel arenadaki itibarına zarar verdiğini kaydeden Biden, Putin’e Rusya’nın petrol yataklarının fidye yazılımı saldırısına uğraması durumunda kendisini nasıl hissedeceğini sorduğunu söyledi. Biden, muhalif Rus lider Navalny‘nin hayatını kaybetmesinin sonuçlarının Rusya açısından yıkıcı olacağı uyarısında bulundu. 

Biden, uluslararası kurallara uyduğu sürece Rusya’yla iş yapmakla hiçbir sorunu olmadığını, ancak Putin’in ABD firmalarının Rusya’da yatırım yapmasını istemesi durumunda öncelikle gözaltında tuttuğu ABD vatandaşlarını serbest bırakması gerektiğini belirtti. “Putin’in isteyeceği son şey soğuk savaş” diyen Biden, yeni bir Soğuk Savaş başlatmanın kimsenin çıkarına olmadığını vurguladı. Üç ila altı ay sonra kaydedilen ilerlemenin mercek altına alınabileceğini söyleyen Biden, görüşme sırasında hiçbir tehdidin yapılmadığını, sadece karşılıklı açıklama ve iddiaları dile getirdiklerini sözlerine ekledi.

Putin de düzenlediği basın toplantısında görüşmenin yapıcı bir ortamda geçtiğini ve birbirlerini anlama istekliliği sergilediklerini söyledi. Başkan Biden’ı yapıcı ve deneyimli bir ortak olarak tanımlayan Putin, iki ülkenin çıkarları hakkında pragmatik bir diyalog gerçekleştirdiklerini kaydetti. ABD ile ilişkilerin iyileşip iyileşmeyeceğini söylemenin zor olduğunu belirten Putin, buna karşın karşılıklı güven konusunda “umut ışığı” doğduğunu söyledi. Putin ayrıca Rusya ve ABD’nin nükleer istikrarlılık sağlama sorumluluğu paylaştığını, nükleer silahları kısıtlamayı amaçlayan ve kısa süre önce süresi uzatılan Yeni START anlaşmasına yapılacak olası değişikliklere ilişkin görüşmeler yapılabileceğini kaydetti.

Putin, Washington’un muhalif Rus lider Navalny’nin tutuklanması, Rusya’nın Ukrayna’nın doğu sınırındaki askeri varlığını arttırması ve kimliği belirsiz bazı Rusların ABD’ye yönelik bir dizi siber saldırıdan sorumlu olduğu iddialarına kendi bakış açısından yanıt verdi. Putin, Navalny’nin yasalara aldırmadığını ve tedavi gördüğü Almanya’dan Rusya’ya dönmesi durumunda başına gelecekleri bildiğini söyledi. Ukrayna konusunda ise Kiev yönetimini Rusya yanlısı isyancılarla yapılan ateşkes anlaşmasının şartlarını ihlal etmekle suçladı. Rus lider, Washington ve Moskova’nın siber güvenlik alanında görüşmelere başlayacağını söyledi. Putin Rusya’ya yönelik siber saldırıların büyük çoğunluğunun ABD’den geldiğini sözlerine ekledi. Biden’ın insan hakları meselelerini ve Rusya’da tutuklu olan ABD vatandaşlarının akıbetini de gündeme getirdiğini söyleyen Putin, tutuklu takasına ilişkin herhangi bir yorumda bulunmadı.