Suudi Prens Halid Bin Selman Washington’a Resmi Ziyaret Gerçekleştirdi

Suudi Arabistan Kralı Selman’ın oğlu ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın kardeşi Halid bin Selman, Washington’a resmi bir ziyaret gerçekleştirerek bazı bakanlar ve üst düzey yetkililerle görüştü. Suudi muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın Suudi Arabistan konsolosluğunda katledilmesinden sonra Riyad yönetiminden üst düzey bir yetkili ilk kez Washington’da ağırlanmış oldu. Savunma Bakan Yardımcısı Halid bin Selman’ın ziyareti kamuoyuna duyurulmadı. Suudi Prensin görüşme gerçekleştirdiği kişiler arasında Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Savunma Bakanı Lloyd Austin ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan gibi isimler bulunuyor. Basından uzak gerçekleşen görüşmelerde genel olarak Irak ve Suriye’de yaşanan sorunlar, Yemen’de ateşkes için arabuluculuk çabaları, İsrail-Filistin meselesi ve İran’la nükleer anlaşma müzakereleri gibi konuların ele alındığı bildirildi.

Beyaz Saray’dan yapılan görüşmeyle ilgili açıklamada iki ülke arasında uzun süredir var olan ortaklık, bölgesel güvenlik ve Suudi Arabistan’ın topraklarını korumasına yardım taahhüdünün ele alındığı belirtildi. Ocak 2021’de göreve başlayan Biden yönetimiyle Suudi Arabistan arasında halen ciddi bir iletişim kanalı tesis edilebilmiş değil. Bu ziyaretin ikili ilişkilerde yeni bir işbirliği tesis etmekten çok ABD’de yönetim değişikliğinden kaynaklı bozulan ABD ve Suudi Arabistan ilişkilerindeki sorunları konuşmaya yönelik olduğu tahmin ediliyor. Amerikan basınına göre Biden yönetiminin Afganistan’dan geri çekilme süreci ve Taliban tehlikesinin yeniden baş göstermesi, Yemen’de devam eden savaş, İran’la yapılan görüşmelerde sonuca ulaşılamaması ve artan petrol fiyatları gibi birçok sorunla uğraşırken bu alanlarda Suudi Arabistan’ın faydalı bir rol oynayacağını düşünüyor olması da iki ülke ilişkilerinin normalleşmesinde etkili olabileceği belirtiliyor.

Foreign Policy’de yayımlanan bir makaleye göre Başkan Biden, Halid bin Salman’ın yaptığı ziyaretin ardından Suudi Veliahdı Muhammed bin Salman’a yönelik sert tutumundan geri adım atmış durumda. Ziyaretin sessiz sedasız gerçekleştirilmesine atıf yapılan yazıda Joe Biden’ın seçim kampanyası sırasındaki insan hakları vurgusuyla şimdi ortaya koyduğu tavrın çeliştiği belirtiliyor. Başkan Biden yönetime geldiğinden bu yana Suudi Arabistan ile ilişkileri yeniden düzenlemeye çalışıyordu. Suudilere karşı ABD eski Başkanı Trump’a kıyasla daha katı bir tutum sergileyen Biden Suudileri tamamen yabancılaştıracak bir sertlik politikasından da kaçınıyordu. Trump döneminde adeta altın çağını yaşayan ancak Joe Biden’ın görevi devralmasından sonra yeniden şekillenmeye başlayan ABD-Suudi ilişkileri Suudi Arabistan hükümetinin Cemal Kaşıkçı cinayetindeki rolünün değerlendirildiği bir raporun yayınlanmasıyla daha da gergin bir hal almıştı.

ABD Ulusal İstihbarat Direktörlüğü (ODNI) tarafından 2018 yılında hazırlanan ve Suudi Arabistan hükümetinin Cemal Kaşıkçı cinayetindeki rolünün değerlendirildiği raporda, Kaşıkçı cinayetini onaylayan kişinin Veliaht Prens Selman olduğu belirtilmişti. Özetlenmiş olarak sunulan raporda, “Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın, Suudi Arabistanlı gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın, Türkiye’nin İstanbul kentinde yakalanması ya da öldürülmesine yönelik operasyonu onayladığı sonucuna ulaştık” ifadesi kullanılıyordu. Raporda, “Bu sonuca, Prens Selman’ın, ülkede karar alma mekanizmalarını kontrol ettiği, cinayette Prens’in önemli bir danışmanının ve güvenlik ekibinin yer aldığı, Prens’in Kaşıkçı da dahil yurt dışındaki muhalifleri susturmak için şiddet içerikli adımlar attığı gerçeklerini baz alarak ulaştık” bilgisi veriliyordu.

Raporda, Prens Halid bin Selman’ın da Cemal Kaşıkçı ile bir telefon görüşmesi yaptığı, kendisine İstanbul’daki Suudi Konsolosluğuna gitmesini söylediği ve orada güvende olacağını belirttiği iddiasına yer veriliyordu. Raporun açıklanmasına rağmen Muhammed bin Selman’a doğrudan yaptırım uygulanmaması ise tartışma yaratmıştı. Temsilciler Meclisi’nden Gregory Meeks ve Adam Smith gibi bazı Demokrat liderler Blinken’e bir mektup göndererek Biden yönetiminden Suudi Arabistan’la ilişkileri yeniden değerlendirilmesi ve onay verilen silah satışının bir an önce dondurulması yönünde talepte bulunmuşlardı. Başkan Biden’ın Suudi Arabistan’a silah satışlarını iptal etmesi ve Krallığa yönelik olarak insan hakları ihlalleri konusunda eleştirilerde bulunması iki ülke ilişkilerinin Trump dönemindeki gibi iyi yürümeyeceğini göstermişti.