Blinken Paris’i Yatıştırma Turunda

Dışişleri Bakanı Blinken Paris’i yatıştırma turunda, ABD ve Fransa arasında gerilime neden olan Avustralya, İngiltere ve ABD üçlü güvenlik ortaklığı tesis eden AUKUS anlaşmasının yarattığı ikili ilişkilerdeki pürüzleri gidermek için Fransa’ya gitti. Washington yönetimi 15 Eylül’de Avustralya ve İngiltere ile AUKUS adı verilen yeni bir güvenlik anlaşması yapıldığını açıklamıştı. Anlaşma kapsamında Avustralya’nın ABD teknolojisi kullanılarak en az sekiz adet nükleer enerjili denizaltı inşa etmesi kararlaştırılmıştı. Fransa, Avustralya ile imzaladığı denizaltı anlaşmasının iptaline neden olan AUKUS anlaşmasının ardından ABD ve Avustralya’daki büyükelçilerini geri çağırmıştı. Amerika’ya yönelik bir “güven krizi” olduğunu söyleyen Fransız Dışişleri Bakanı Le Drian ise “ABD’nin kendilerini sırtından bıçakladığını” dile getirmişti.

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan konuya ilişkin yapılan açıklamada, “Bakan Blinken, ABD-Fransa ilişkisini daha da güçlendirmeye yönelik görüşmeleri sürdürmek, Hint-Pasifik bölgesindeki güvenlik, iklim krizi, Covid-19 kaynaklı ekonomik sıkıntıların iyileştirilmesi gibi bir dizi konuda, transatlantik ilişki ve küresel zorlukları ve fırsatları ele almak, müttefiklerimiz ve ortaklarımızla birlikte çalışmak için Fransız mevkidaşıyla bir araya gelecek” ifadeleri kullanıldı. Başkan Biden ile Fransa Cumhurbaşkanı Macron arasında 22 Eylül’de yapılan telefon görüşmesinde, liderler bozulan ilişkilerde güvenin yeniden tesis edilmesi için yoğun bir istişare süreci başlatma konusunda mutabık kalmıştı.

Paris’te Macron ve Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian ile görüşmelerde bulunan Blinken ortak ekonomik ve kalkınma sorunlarının yanı sıra Hint-Pasifik, Sahra ve Afganistan’daki bölgesel konuları ele aldıklarını açıkladı. Görüşmelerde Fransa’nın yaklaşmakta olan Avrupa Birliği Konseyi Başkanlığı, NATO ittifakının güçlendirilmesi, ABD’nin Avrupa güvenliğine desteği, iklim krizi ve COP26’da ABD-AB işbirliğinin önemi vurgulandı. Le Drian, Blinken ile görüşmesinden sonra yaptığı açıklamada sadece konuşarak sorunların çözülmediğini bir an önce harekete geçilmesi gerektiğini belirtti. Le Drian, Biden ile Macron’un ekim ayında Roma’da gerçekleştirilecek G20 liderler zirvesine kadar Hint-Pasifik bölgesinde Fransız ve Avrupa angajmanının stratejik önemi, daha güçlü bir Avrupa savunması ve Washington’ın Afrika’nın Sahel bölgesinde Avrupa devletleri tarafından yürütülen terörle mücadele operasyonlarına verdiği desteğin artırılması konularında çözümüne odaklanacaklarını belirtti.

ABD ve Fransa arasındaki anlaşmazlıklar sadece AUKUS anlaşmasıyla sınırlı değil. Washington yönetiminin dış politika odağını Hint-Pasifik bölgesine kaydırması ve Çin ile yaşanan gerilimin artması Fransa’nın bu bölgedeki çıkarlarını zedeleme potansiyeline sahip. Hint-Pasifik bölgesinde geniş bir münhasır ekonomik alana sahip olan Fransa’nın 8,000 kadar askeri konuşlanmış vaziyette. Yaklaşık 1,5 milyon Fransız vatandaşı da bu bölgede yaşıyor. 

Daha bağımsız bir Avrupa politikası gütmekten bahseden Macron, ABD ve Çin arasında denge politikası kurmaya çalışıyor. AUKUS ve Five Eyes gibi ittifakların sadece “Anglo” ülkelerden oluşması ise Fransa’ya dışlanmışlık hissi yaratıyor. Fransız yetkililer AUKUS’un imzalanması sürecinde Fransa gibi anlaşmadan zarar görebilecek ülkelerin yeterince bilgilendirilmemesini Amerika’nın kendi çıkarlarını önde tuttuğunun bir göstergesi olarak değerlendiriyor. AUKUS anlaşmasının sadece Fransa için değil tüm AB devletleri için uyarı niteliğinde olduğunun altını çizen yetkililer, Avrupalı devletlerin kendi çıkarlarını koruma ve askeri kapasitelerini artırmak için çalışmaları gerektiğini savunuyor. Yetkililere göre AUKUS gibi anlaşmalar Çin’e Batılı ülkeler arasındaki ittifakı zayıflatma potansiyelini ortaya çıkarıyor.

OECD toplantısında da bir konuşma yapan Blinken, Fransa ile diplomatik temasların artırılacağını söylerken yakın zamanda Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’ın Fransa’yı ziyaret edeceğini, Başkan Biden ve Cumhurbaşkanı Macron’un da önümüzdeki haftalarda bir görüşme gerçekleştireceklerini belirtti. Blinken, Paris yönetimi ile Sahil bölgesindeki işbirliğini artırma yolları aradıklarını ifade etti. Avrupa-Atlantik güvenliği konusuna da değinen Blinken, AB’nin NATO ittifakı haricinde de askeri kapasitesin artırılmasının yollarını aradıklarını söyledi. AB’nin Hint-Pasifik bölgesi için ortaya koyduğu stratejik yaklaşımın önemli olduğunu ifade eden Blinken, özelde Fransa’nın genelde de Avrupa’nın Hint-Pasifik bölgesinde güçlü ve aktif ortaklar olarak faaliyet göstermesinin Amerika için önemli olduğunun altını çizdi.