Kongre Baskınının Yıldönümünde 6 Ocak Tartışmaları

6 Ocak Komitesi, 2022 için kamuya açık bir oturum listesi hazırlıyor. Komite Başkanı Temsilci Bennie Thompson, heyetin seçimleri yürütmekle görevli eyalet ve yerel yetkililerine ulaşacağını söyledi. Komite Başkan Yardımcısı Cumhuriyetçi Liz Cheney, ABC kanalına verdiği demeçte, komitenin elinde Donald Trump’ın kızı ve danışmanı olan Ivanka Trump’ın babasından baskına müdahale etmesini istediğine ilişkin ilk ağızdan ifadelerin olduğunu söyledi. Cheney konuşmasında ‘Kızını tanıyoruz ve elimizde Ivanka’nın bu şiddeti durdurması rica etmek için iki kez içeri girdiğine dair ilk elden şahidimiz var’ dedi. Trump’ın olaylar sırasında göstericileri sukunete çağıran ‘barışçıl kalın’ ifadelerini içeren tweeti önce atmak istemediği yönündeki ilginç ayrıntılar da basına yansıdı.

Komite Başkanı Demokrat Temsilci Bennie Thompson da CNN’e konuşarak Beyaz Saray’dan ‘bir şeyler yapılması’nın istenmesine ilişkin önemli bir tanıklarının olduğunu söyledi. Thompson, ‘Bizi Beyaz Saray’dan bir şeylerin yapılmasının istendiğine inandıran önemli tanıklarımız var. Hepsini doğrulamak istiyoruz, böylece raporumuzu hazırlarken ve oturumlar gerçekleştiğinde, kamuoyunun kendi gözleriyle görme imkanı olacak’ dedikten sonra bu denli yetki ve sorumluluk sahibi birinin olan bitenleri sadece izlemesi ve hiçbir şey yapmamasının son derece olağan dışı olduğunun altını çizdi. Komite soruşturmasının kriminal bir noktaya varıp varmayacağı sorusuna ise net bir yanıt vermemeyi tercih etti. Thompson son olarak Kongre baskının finansal kaynağının da komitenin üzerinde çalışacağı önemli konulardan biri olduğunu sözlerine ekledi. 

Thompson soruşturma kapsamında dönemin Başkan Yardımcısı Mike Pence’in de ifadesine başvurmak istediklerini söyledi. Heyetin soruşturması için Pence’in gönüllü olarak paylaşacağı bilgilerin önemli olacağını söyleyen Thompson, Salı günü CNN’e verdiği demeçte Pence’in konuşacağını ümit ettiklerini henüz resmi bir girişim gerçekleştirmediklerini söyledi. Pence’in sözcüsü henüz bir açıklama yapmadı. Komite Başkanı, baskın sırasında Pence’in hayatının tehlikede olduğunu, buna rağmen Trump’ın sürece müdahale etmesinin neden bu kadar uzun sürdüğünün şüpheleri arttırdığını söyledi. Pence’in söyleyeceklerinde merak edilen noktalardan biri kendisinin tahliye planı ve bu planda Gizli Servis’in oynadığı rol. Bir taraftan da 6 Ocak’ın yıl dönümü için kolluk kuvvetleri yoğun bir hazırlık yaptı. İçişleri Bakanı Alejandro Mayorkas Salı günü bir açıklama yaparak yüksek bir teyakkuz seviyesinde faaliyet gösterdiklerini, çünkü genel olarak yüksek bir tehdit seviyesinde olduklarını söyledi. Kongre’nin güvenliğinden sorumlu Polis Şefi Tom Manger özel bir tehdit riskinin olmadığını ancak olası saldırılara hazır bulunduklarını ifade etti. 

6 Ocak’ın yıldönümünde ABD’nin siyasi, toplumsal ve kimlik çatışmalarını ele alan analizler de basında yer aldı. 6 Ocak Kongre baskını, kendiyle savaş halinde olan öngörülemez bir Amerika’nın müttefikleri için güvenilir dünya içinse model bir demokrasi olma iddiasının gün geçtikçe zayıfladığını gösteren kritik bir hadise olarak değerlendiriliyor. Amerikan toplumunun gün geçtikçe partizanlaştığını ve kutuplaştığını gösteren 6 Ocak olaylarına ilişkin yapılan bir ankette Cumhuriyetçilerin %72’si Trump ve ekibinin olaylarda biraz sorumluluğu olduğuna veya hiç sorumlu olmadıkları kanaatinde. Demokratlar arasında Trump ve ekibinin taşıdığı sorumluluğun büyük olduğunu söyleyenlerin oranı ise %92. Özellikle liberal ana akım medya örgütleri de 6 Ocak’ın yıldönümünü olayın ilk elden şahitleri ve mağdurlarının dokunaklı hikayeleriyle ele aldı. New York Times’ın olaylar esnasında görev yapan bir polis memurunun gözünden yaşananları ele alarak başlayan uzun yazısında 6 Ocak 2021’de Kongre’de yaşananlar 1814’te İngilizlerin Kongre binasını yakmalarından sonraki en kötü saldırı olarak değerlendirildi.

Olaylarla ilgili FBI’ın yürüttüğü soruşturmanın geldiği noktada bu hafta itibariyle 225’ten fazla kişi o gün polise saldırmak veya müdahale etmek, yaklaşık 275 kişi Kongre’nin başkanlık seçimini onay görevini engellemek, 300’den fazla kişi de Kongre’ye izinsiz girme ve uygunsuz davranış sergileme gibi ithamlarla dava edildi. Adalet Bakanlığı’nın bu olayı bireysel suçlamaların ötesine taşıyıp taşımayacağı ise merak konusu. Henüz Bakanlık tarafından Trump ve müttefiklerinin kaos yaratma veya seçim sahtekarlığı yapma gibi ithamlarla suçlanacağına ilişkin kamuya bir açıklama yapılmadı. 

Eski Başkan Donald Trump, Temsilciler Meclisi 6 Ocak Komitesi’nin saldırı hakkında yürüttüğü soruşturma hakkında 6 Ocak’ta Fox News sunucusu Sean Hannity’nin sorularını yanıtlayacağı basın toplantısını iptal etti. Komitenin televizyon sunucusunun 6 Ocak 2021’de yaşananlar hakkında önceden bilgi sahibi olduğuna dair açıklamalarını takiben basın açıklamasını iptal eden Trump, 15 Ocak’ta Arizona’da bir miting düzenleyeceğini söyledi ve medyanının ‘taraflılığını ve sahtekarlığını’ eleştirdi. Politico’nun haberine göre, bazı Cumhuriyetçiler Trump’ın 6 Ocak’ta bir basın toplantısı düzenlemesinden rahatsızlık duyduklarını dile getirdiler.

Başkan Biden göreve başladığından beri selefine karşı en sert konuşmayı bu hafta gerçekleştirdi. Kongre baskınının yıldönümünde Biden, Trump’ı diktatörlerin yaptığı gibi yenilgiyi kabullenmemek için seçim sisteminin meşruiyetine karşı antidemokratik ve Amerikan değerleriyle bağdaşmayan bir kampanya yürüttüğü için kınadı. Geçtiğimiz yıl Trump taraftarları tarafından işgal edilen Ulusal Heykel Salonu’nda gerçekleştirdiği konuşmasında Biden, Trump’ı 2020 seçimleri hakkında bir yalanlar ağı oluşturmak ve yaymakla ve kendi çıkarlarını ülkesinin çıkarlarının üzerinde görmekle suçladı. Kongre’deki anma törenine Cumhuriyetçi Kongre üyeleri katılım göstermedi. Biden’ın Trump’ın ismini anmadan 16 kez ‘sabık Başkan’ ifadesiyle hedefe koyduğu konuşmasında demokratik değerler vurgusu ve Kongre baskınında yapılanları en sert biçimde eleştirmesiyle Adalet Bakanı’nın kimsenin yaptığının yanına kar kalmayacağı yönündeki açıklamalarıyla birlikte değerlendirildiğinde Trump ve etrafındakilere karşı kriminal dava açılma ihtimalinin düşük olmadığını gösteriyor.