6 Ocak Olaylarında Pence’in Rolü

6 Ocak Komitesi’nin bu hafta gerçekleştirdiği halka açık oturumlarda Trump’ın seçimleri kaybettiğini bilmesine rağmen seçim sonuçlarını tersine çevirmeye çalıştığı ve bunun için Başkan Yardımcısı Pence’e baskı yaptığı teması öne çıktı. Komite Başkan Yardımcısı Cumhuriyetçi Liz Cheney, Trump’ın seçimleri kaybettiğini bildiğini anca söz konusu olaylara zemin sağlayarak ve tabanını komplo teorileriyle tahrik ederek sonuçları kendi lehine çevirmeye çalıştığını iddia etti. Halka açık düzenlenen geçen haftaki ilk oturum Trump’ın Kongre baskınındaki rolüne odaklanmıştı. 

İkinci oturumda Trump’ın seçimlerde oyların çalındığına ilişkin iddialarının yalanlanması ana gündem oldu. Üçüncü oturumda ise Trump’ın Başkan Yardımcısı Mike Pence’e oyların geçerliliğini reddetmesi yönünde yaptığı baskı ele alındı. Oturumun açılış konuşmasında Komite Başkanı Bennie Thompson, Pence’in Trump’a direnme konusunda gösterdiği cesaretten ve anayasaya bağlılığından övgüyle söz etti. Üçüncü oturumda da ilkinde olduğu gibi çarpıcı görüntüler kamuoyuyla paylaşıldı. Bunların arasında Pence’in asılması için atılan sloganlar en çarpıcı olanlardı. 

Trump’ın Pence’e uyguladığı baskını yoğunluğunu göstermek için, Trump’ın o günkü konuşmasında ‘Mike Pence bizim için başarmak zorunda, eğer bunu yapmazsa ülkemiz için üzücü bir gün olacak’ şeklindeki ifadeleri örnek gösterildi. Oturumda Trump’ın bu konuşmasının iki yönü tartışıldı: Pence’i baskı altına almak ve halkı şiddete teşvik etmek. Komite bu noktada olaylar esnasında defalarca tehdit edilen Pence’in gerçekten tehlikede olduğunun altını çizdi. Pence’in tüm bu baskıya rağmen kendisinin seçim sonuçlarını tanımama gibi bir yetkisinin olmadığını savunduğu konuşması da kamuoyuyla paylaşıldı. 

Oturumda Pence’in avukatı ve danışmanı da ifade verdiler. Pence’in danışmanı eski Temyiz Mahkemesi Başkanı Michael Luttig, Pence’in Trump’ın baskısına boyun eğmesi durumunda ülkenin anayasal bir krize sürükleneceğini belirtti. Avukat Greg Jacob ifadesinde Kongre baskınından iki gün önce Oval Ofis’te gerçekleşen ve aralarında Trump’ın avukatının da bulunduğu bir grubun seçim sonuçlarını tersine çevirme planı üzerine konuştukları bir toplantıdan bahsetti. Pence’in Özel Kalemi Marc Short da verdiği ifadede Pence’in Trump’a birçok kez seçim sonuçlarını tersine çevirmek için anayasal bir yetkisinin olmadığını belirttiğini söyledi. 

Pazartesi gerçekleşen ikinci oturumda Trump’ın seçimde usulsüzlük yapıldığına ilişkin ‘asılsız’ iddiaları bilerek yaydığı konusuna odaklanılmıştı. Amerikan siyasi literatürüne ‘büyük yalan’ olarak giren bu hadiseyi açılış konuşmasında değerlendiren Komite Başkanı Thompson, Trump’ı halkın güvenine ihanet etmekle suçladı. İkinci oturumda ilk oturumda da olduğu gibi eski Adalet Bakanı William Barr’ın önceden kaydedilen ifadesinden kesitlere yer verildi. Oturumda paylaşılan ifadelerden çıkan ana mesaj Trump’ın çevresindeki yetkililerin çoğunun seçim sonuçlarının kabul edilemez hiçbir yanının olmadığını belirtmelerine rağmen sonuçları kabullenmeme ısrarıydı. 

Bu oturumların nihai hedefi Adalet Bakanlığı’nı Trump’a yönelik hukuki adımlar atması için harekete geçirmek. Komite Başkanı Bennie Thompson misyonlarının sadece ‘gerçekleri anlatmak’ olduğunu, Adalet Bakanlığı’nın ortaya çıkacak gerçekleri değerlendirerek harekete geçeceğini ve Komite’nin herhangi bir cezai uygulama için herhangi bir başvuru yapmayacağını söyledi. Komite Başkan Yardımcısı Liz Cheney ise Thompson ile örtüşmeyen bir açıklama yaparak cezai işleme sevk etme konusunda henüz bir karar almadıklarını söyledi. 

Washington Post’ta yayınlanan ‘Demokratlar Sanki Trump’ın 2024’te Kazanmasını Sağlamaya Çalışıyor’ başlıklı görüş yazısı 6 Ocak Komitesi’nin hedefinin Trump’ın bir daha asla seçilmemesini sağlamak olduğunu savunarak bu çabanın Amerika’nın gerçek sorunları için yeterli olmadığı vurguladı. Yazar Marc Thiessen, Komite’de bu çabayı harcayan Demokratların lideri Biden’ın birleştirici bir figür olmaktan çok partisinin ilerici kanadının ‘esiri’ olmasını eleştirdi. Demokratların hem Kongre hem de Beyaz Saray’daki yetersizliklerini örtmek için Kongre oturumları aracılığıyla halkı Trump’a karşı pozisyon almaya zorlamaya çalıştıklarını savunuyor. Thiessen’e göre Amerikan halkı enflasyon, gıda ve enerji fiyatları, artan suç dalgası, bebek maması kıtlığı gibi hayati sorunlarla mücadele ederken Demokrat siyasilerin 6 Ocak olaylarını gündemde tutma çabası kendi politikalarının yetersizliğinden kaynaklanıyor.