BM’den Rusya’nın İlhak Girişimine Kınama

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Rusya’nın Ukrayna’da işgal altında bulunan dört bölgede “yasadışı referandumlar” gerçekleştirmesini ve “yasadışı ilhak” girişiminde bulunmasını kınayacak bir karar taslağı üzerinde oylama yaptı. Yapılan oylamada 193 ülkeden 143’ü Ukrayna’nın uluslararası olarak tanınan sınırları içinde egemenliği, siyasi bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünü teyit eden karar tasarısı lehinde oy kullanırken Rusya’nın yanı sıra yalnızca dört ülke hayır oyu kullandı. Aralarında Çin ve Hindistan’ın da bulunduğu 35 ülke ise çekimser kalmayı tercih etti.

BM sözleşmesinin ilkelerini hatırlatan kararda Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporojie bölgelerinin Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü, egemenliğini ve siyasi bağımsızlığını ihlal eden bir saldırganlıkla Rusya tarafından geçici olarak işgal edildiği kaydedildi. Kararda mevcut gerginliğin azaltılması ve çatışmanın siyasi diyalog, müzakere, arabuluculuk ve diğer barışçıl yollarla çözülmesinin desteklendiği vurgulandı. Oylamayla birlikte BM Genel Kurulu Rusya’nın gayrimeşru eylemlerini ezici bir çoğunlukla kınamış oldu. Yasal olarak bağlayıcı olmayan kararda, Rusya’nın tüm askeri güçlerini uluslararası kabul gören Ukrayna topraklarından derhal, tamamen ve koşulsuz olarak geri çekmesi talep ediliyor. Genel Kurul tüm üye ülkelere Rusya’nın ilhak girişimini tanımama çağrısında bulundu ve Rusya’dan ilhak kararından geri dönmesini talep etti.

BM Genel Kurulu’nun kararının ardından yazılı bir açıklama yayınlayan Başkan Biden, dünyanın büyük çoğunluğunun BM Sözleşmesi’ni savunmak ve Rusya’yı Ukrayna topraklarını zorla ilhak etmesinden dolayı kınamak için bir araya geldiğine dikkat çekti. 143 ülkenin Ukrayna halkının yanında olduğunu belirten Biden, sadece Belarus, Kuzey Kore, Nikaragua ve Suriye’nin Rusya’nın yanında yer aldığına işaret etti. Rusya’nın BM Sözleşmesi’nin ana prensiplerine saldırarak uluslararası barış ve güvenliğin temellerini sarstığına vurgu yapan Biden, “Bu savaşın nelere mal olabileceği herkesin malumu ve dünya buna cevaben çok net bir mesaj verdi: Rusya, egemen bir devleti haritadan silemez. Rusya, sınırları zor kullanarak değiştiremez, Rusya tek başına başka bir ülkeyi ele geçiremez” ifadelerini kullandı. Ukrayna’nın geleceğine kendisinin karar vermesi gerektiğini belirten Biden, Rusya-Ukrayna savaşının başından bu yana geçen 8 ayda dünyanın hiç olmadığı kadar birlik içinde olduğunun altını çizdi. Biden açıklamasında, “BM Genel Kurulu ile birlikte, bir komşu ülkenin topraklarını ilhaka ya da hırsızlığa yönelik yasa dışı girişimleri hoş karşılamayacağız” mesajını verdi.

BM oylamasıyla ilgili yazılı bir açıklama yapan Dışişleri Bakanı Blinken alınan sonucun “ülkelerin kahir ekseriyetinin Ukrayna’nın yanında olduğunun güçlü bir göstergesi” olduğunu ifade etti. Oylamadan önce de açıklamalarda bulunan Blinken, “Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırılarının ahlaki bir sorun teşkil ettiğini ve uluslararası toplumun Rusya Devlet Başkanı Putin’in eylemlerinin kabul edilemez olduğunu net bir şekilde ortaya koyma sorumluluğu olduğunu” vurguladı. Blinken açıklamasında BM Sözleşmesi’nin temel ilkelerinin söz konusu olduğunun altını çizerek, “şimdi Ukrayna’dan yana açıkça konuşma zamanı. Çekimser olma, yatıştırıcı ifadeler kullanma ya da tarafsızlık iddiasıyla kaçamak açıklamalar yapma zamanı değil” dedi ve ülkelerin net bir şekilde Ukrayna’dan yanı tavır almaları gerektiğini savundu.

BM Güvenlik Konseyi toplantısında üye devletlere Rusya’nın ilhak kararının kınanması ve Rus askerlerini geri çekilmesi çağrısının yer aldığı karar taslağını sunan ABD’nin BM Daimî Temsilcisi Linda Thomas Greenfield, “143 üye ülke, Rusya’nın ilhak girişimlerini reddeden ve BM Şartı’nın temel ilkelerini yeniden onaylayan bir karar için oy kullandı. Bu, dünyanın gözünde Ukrayna’nın sınırlarının aynı kaldığı anlamına geliyor” ifadelerini kullandı. Oylama öncesinde BM Genel Kurulu’na hitap eden Greenfield, Moskova yönetiminin sorumluluktan ve hesap vermekten kaçınmak için veto yetkisini kullanarak kınama karar taslağını engellemeye çalıştığını ancak bunda başarılı olamadığını hatırlattı. Oylamayla ilgili üye ülkelerin temsilcilerine seslenen Greenfield, “Bugün Ukrayna’yı işgal eden Rusya. Ancak yarın bir başka ülkenin toprakları ihlal edilebilir. Bu sizin topraklarınız da olabilir. Sıradaki siz olabilirsiniz. Öyle bir durumda bu kuruldan ne beklersiniz?” şeklinde konuştu.

Öte yandan Rusya’nın BM daimî temsilcisi Vassily Nebenzia oylama öncesinde Genel Kurul’a hitaben yaptığı konuşmada kınama oylamasının kışkırtıcı olduğunu ve krize diplomatik çözüm bulunmasına yönelik çabaları yok edebileceğini iddia etti. BM Genel Kurulu’nun kınama kararı almasının ardından konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise kararının ‘Rus karşıtı’ olduğunu ve Batı’nın gelişmekte olan ülkelere “diplomatik terör” uygulamasıyla elde edildiğini ileri sürdü.