Finlandiya Türkiye’nin Onayı Sonrası NATO Üyesi Oldu 

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından İsveç ile birlikte NATO’ya katılma talebinde bulunan Finlandiya, Türkiye’nin yeşil ışık yakmasının ardından 4 Nisan salı günü itibariyle resmen NATO ittifakının üyesi oldu. Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, Brüksel’deki NATO karargâhında düzenlenen seremonide ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’e resmî belgeleri teslim ederek katılım sürecini tamamladı. ABD, NATO kurucu Antlaşması uyarınca üyelik belgelerinin saklayıcısı konumunda bulunuyor. 18 Mayıs 2022’de ittifaka katılım başvurusunda bulunan Finlandiya bir yıldan kısa bir sürede süreci tamamlayarak NATO’nun 31. üyesi oldu.

Finlandiya’nın üyeliğini resmileştiren belgeleri teslim alan Blinken, yaptığı açıklamada NATO’nun 74. yıldönümünün kutlandığı bir günde Finlandiya’yı 31. müttefiki olarak kabul edildiğinin altını çizerek ittifakın daha güçlü ve daha güvenli olacağını kaydetti. NATO tatbikatlarına aktif bir şekilde katılan Finlandiya’nın son derece yetenekli bir orduya sahip olduğunu belirten Blinken, bu ülkenin demokratik kurumlara ve ortak değerlere verdiği öneme vurgu yaparak üyeliğinin kolektif savunmayı güçlendireceğinden ve Euro-Atlantik bölgesindeki güvenlik tehditlerine karşı tepki verme yeteneğini artıracağından emin olduğunu söyledi. NATO’nun Avrupa’da barış ve istikrarın korunmasına 70 yılı aşkın süredir yardımcı olduğunu ve dünya çapında istikrar ve uluslararası kurallara dayalı düzenin teşvikinde kritik bir rol oynadığını söyleyen Blinken, “Finlandiya’nın İttifak’a üyeliği, bu ortak hedefleri ilerletecektir” ifadelerini kullandı.

Finlandiya’nın resmi olarak NATO üyesi olmasının ardından yazılı bir açıklama yayınlayan Başkanı Biden, “Finlandiya’yı NATO’nun 31. müttefiki olarak karşılamaktan gurur duyuyorum” ifadelerini kullandı. NATO’nun 74 dört yıl önce ABD ve diğer 11 ülke tarafından kurulduğunu belirten Biden, Finlandiya’nın katılımının dünya halklarının özgürlük ve barışa yönelik iradesinin bir göstergesi olduğunu söyledi. Mayıs 2022’de Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliği için başvuruda bulunduğunu hatırlatan Biden, “Her iki ülke de değerlerimizi ve vizyonumuzu paylaşan son derece yetenekli ordulara sahip güçlü demokrasilerdir. Bir yıldan kısa bir süre sonra Finlandiya’yı üye olarak kabul ediyoruz. Bu, NATO’nun modern tarihindeki en hızlı onay sürecidir. İsveç’i de bir an önce NATO üyesi olarak karşılamayı dört gözle bekliyor ve Türkiye ve Macaristan’ı onay süreçlerini gecikmeden tamamlamaya davet ediyorum” ifadelerini kullandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’ya başlattığı saldırı ile Avrupa ve NATO’yu bölebileceğini düşündüğünü belirten Biden, Putin’in yanıldığını ve İttifakın her zamankinden daha fazla birleşmiş durumda olduğunu kaydetti. Finlandiya ile daha da güçlendiklerinin altını çizen Biden, “hep birlikte Transatlantik güvenliği korumaya, NATO topraklarının her bir santimini savunmaya ve karşılaştığımız tüm güçlüklerin üstesinden gelmeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile ortak basın açıklaması yapan Bakan Blinken de Finlandiya’nın NATO’ya katılımını tarihi bir başarı olarak değerlendirdi ve bu gelişmede Rusya’nın dolaylı katkısına dikkat çekti. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının Başkan Putin’in hiç istemediği bir sonuç doğurarak daha güçlü, daha birleşmiş bir Transatlantik İttifakı’nın oluşmasına neden olduğuna vurgu yapan Blinken, “Bunun belki de Putin’e teşekkür edebileceğimiz tek şey olduğunu söylemek istiyorum” diyerek Rusya’nın NATO’nun genişlemesini engelleme iddiasıyla saldırganlığa başvurmasının aksi bir etki yaratarak süreci hızlandırdığını söyledi. Blinken, birçok ülkenin kendi savunmalarını gözetmek ve ileride olası Rus saldırganlığından korunmak için daha fazlasını yapmaları gerektiğine inanmalarına neden olduğunu kaydetti. 

Blinken, İsveç’in de NATO’ya katılmaya hazır, güçlü ve yetenekli bir ortak olduğunu dile getirerek bu ülkenin de İttifak’a katılma protokollerinin geciktirilmeden onaylanması için Türkiye ve Macaristan’ı teşvik ettiklerini dile getirdi. Stoltenberg de konuşmasında Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla birlikte uzun bir aradan sonra savaşın Avrupa’ya geri döndüğüne dikkat çekerek NATO ittifakının 75 yıldır üye ülkeleri koruduğunu ve korumaya devam edeceğini dile getirdi.

Genel Sekreter Stoltenberg iki günlük NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’nın ardından düzenlediği basın toplantısında Finlandiya’nın ittifaka katılımını değerlendirdi ve diğer aday ülkelerin katılımıyla ilgili soruları cevapladı. Müttefiklerin, Finlandiya’nın üyeliğini memnuniyetle karşıladığını belirten Stoltenberg, “Müttefikler ayrıca İsveç’in mümkün olan en kısa sürede üye olması gerektiği konusunda hemfikirler” ifadelerini kullandı. Ukrayna’nın ne zaman üye olacağıyla ilgili bir soruyu da yanıtlayan Stoltenberg, bunun ülkenin bağımsız ve demokratik olmasına bağlı olduğunu ancak Rus saldırısı altında olduğu için şimdilik bu kriterlerin karşılanmadığını kaydetti.

Stoltenberg, İsveç’in üyeliğiyle ilgili daha önce yapmış olduğu bir açıklamada Finlandiya’nın üye olmasının İsveç’in de güvenliğini artıracağına dikkat çekerek bu ülkenin üyeliğiyle ilgili çalışmaları sürdürdüklerini dile getirmişti. Sürecin çıkmaza girmiş olmadığını söyleyen Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştüğünü ve süreci yeniden başlatma konusunda anlaştıklarını belirtti. Madrid’de imzalanan üçlü mutabakatın uygulanmaya konulduğunu ve belli bir gelişme kaydedildiğini dile getiren Stoltenberg, İsveç’in ittifaka katılımının tüm müttefiklerin çıkarına olduğunu söyledi.

Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö de kabul töreninde kısa bir konuşma yaparak tarihlerinde yeni bir sayfa açıldığını belirtti. Finlandiya’nın askeri tarafsızlık döneminin sona erdiğine vurgu yapan Niinistö, Nato’nun Finlandiya’ya güvenlik sağlayacağını, Finlandiya’nın da NATO güvenliğine katkı sunacağını belirtti. Rusya’ya atıfla “Finlandiya’nın üyeliği hiç kimseye karşı hedeflenmemiştir“ diyen Niinistö, Finlandiya’nın dış ve güvenlik politika hedeflerinin değişmeyeceğini dile getirdi. Finlandiya’nın çatışmalarda barışçıl çözüm arayan, kararlı ve öngörülebilir bir ülke olduğunu hatırlatan Niinistö, “Finlandiya için önemli olan ilkeler ve değerler, gelecekte de dış politikamızı yönlendirmeye devam edecektir” ifadelerini kullandı.

Finlandiya’nın ittifaka dahil olmasıyla birlikte NATO’nun Rusya ile olan ortak kara sınırı uzunluğu yaklaşık iki katına çıktı. Moskova yönetimi uzun süredir NATO’nun doğu sınırlarını genişletme adımlarından duyduğu rahatsızlığı dile getiriyordu. Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardında yatan nedenlerden biri de ülkenin NATO’ya üye olmak istemesi olarak gösteriliyordu. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması Avrupa’da güvenlik endişelerini artırarak uzun süredir askeri tarafsızlık politikası güden Finlandiya ve İsveç gibi ülkelerin NATO’ya üyelik başvuru yapmasını tetiklemişti. NATO üyeliği, Finlandiya açısından askeri tarafsızlık döneminin bittiği anlamına geliyor. İkinci Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği’nin saldırısına maruz kalan Finlandiya, o dönemden bu yana herhangi bir askeri ittifaka dahil olmayarak Rusya ile dostluk ilişkisi sürdürmeyi tercih ediyordu.

NATO’nun genişleme çabalarına karşı çıkan Rusya, Finlandiya’nın ittifaka kabul edilmesine sert tepki gösterdi. Kremlin Sözcüsü Peskov, NATO’nun genişlemesinin “Rusya’nın güvenliğine ve ulusal çıkarlarına saldırı” anlamına geldiğini, NATO’nun Finlandiya’daki askeri faaliyetlerini yakından izleyeceklerini ve “karşı önem” almak zorunda kalacaklarını dile getirdi. Rus Savunma Bakanı Şoygu da Finlandiya’nın NATO üyesi olmasının Ukrayna’daki çatışmaların tırmanması olasılığını artıracağını söyledi. Şoygu, Rusya’nın yakın müttefiki Belarus’un nükleer saldırı kapasitesini güçlendirmek için adımlar attığını duyurdu. Şoygu, Belarus askeri uçaklarının artık nükleer savaş başlığı taşıyabildiğini ve Rusya’nın hem konvansiyonel hem de nükleer füze taşıma kapasitesine sahip İskender roket sistemlerini Belarus’a naklettiğini kaydetti. Kremlin Finlandiya’nın NATO’ya katılmasına karşılık olarak kuzeybatı bölgelerindeki askeri kapasitesini güçlendireceğini bildirdi.