Biden Yönetiminden Kısmi F-16 Onayı

Biden yönetiminin Türkiye’nin talep ettiği F-16 savaş uçakları yazılım güncelleme kitlerinin satışına onay verdiği ve resmi bildirimi Kongre’ye ilettiği bildirildi. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “ABD ve Türkiye’nin derin savunma ve güvenlik bağları var ve NATO’nun birlikte çalışabilirliği için Türkiye kritik bir önceliğe sahip olmaya devam ediyor” ifadeleri kullanıldı. Kongre’nin toplam maliyeti $259 milyonu bulan modernizasyon kitlerinin satışına yeşil ışık yakması halinde yıllar sonra Türkiye’ye yönelik ilk büyük askeri satışa onay verilmiş olacak. 

Kongre’nin 15 gün içinde kararını bildirmesi gerekiyor. Mevzubahis güncelleme kitleri, Türkiye’nin ABD’den Ekim 2021’de talep ettiği 20 milyar dolar değerindeki F-16 savaş uçakları ve 79 modernizasyon kiti talebinden ayrı olarak yapılmıştı. Kongre’den herhangi bir engelleme gelmez ve satış gerçekleşirse Türkiye’ye geniş kapsamlı F-16 satışıyla ilgili bir iyi niyet mesajı verilmiş olacak.

Satış kararıyla ilgili ABD Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansı’ndan yapılan açıklamada, “Dışişleri Bakanlığı, mevcut F-16 uçak filosunun ve ilgili teçhizatın yenilenmesini sağlamak üzere Türkiye’ye $259 milyon tahmini bedelle savunma ürünleri ve hizmetlerine yönelik olası bir Yabancı Askeri Satışı onaylayan bir karar aldı. Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansı, Kongre’yi bu olası satıştan haberdar eden gerekli sertifikayı bugün teslim etti” ifadelerine yer verildi. 

Söz konusu güncelleme kitleri, Türkiye’nin mevcut F-16 uçak filosunu desteklemek için, Operasyonel Uçuş Programı elektronik sistemlerinin yazılım yükseltmelerini ve Bilgi Dağıtım Sistemi entegrasyonunu sağlamak için donanım değişikliklerini içeren savunma ürünlerinin yanı sıra yedek parçalar, yazılım ve test desteği ile teknik ve lojistik destek hizmetlerini kapsıyor. Açıklamada söz konusu satışın bölgedeki temel askeri dengeyi değiştirmeyeceği vurgulanırken ABD’nin dış politika ve ulusal güvenlik hedeflerini destekleyeceği ve Türkiye’nin mevcut ve olası tehditleri karşılama kabiliyetini geliştireceği ifade edildi.

Türkiye’nin yeni F-16 savaş uçakları ve modernizasyon kitlerini içeren 20 milyar dolarlık satın alma talebinin akıbeti ise henüz belirsizliğini koruyor. Reuters’in haberine göre Biden yönetimi Türkiye’nin Finlandiya’nın NATO’ya katılım protokolünü onaylamasının ardından “Ankara’ya olumlu bir sinyal göndermek amacıyla“ Kongre üyelerinden satış paketini onaylamalarını talep ediyor. Uzmanlar, bu dar kapsamlı pakete verilen onayın Kongre’nin F-16 talebi için yeşil ışık yakacağı anlamına gelmediğini ve Kongre üyelerinin Ankara’dan Yunanistan’la gerilimin tamamen aşılması, Suriye’nin kuzeyinde askeri harekattan kaçınılması ve Rusya’ya yönelik yaptırımların uygulanması gibi konularda da güvence istediği değerlendirmesinde bulunuyor.

Türkiye’ye F-16 satışı Başkan Biden ve Kongre’deki Demokratlar arasında dış politika konusundaki en ciddi anlaşmazlıklardan biri olarak ön plana çıkıyor. Biden satışa onay verirken bazı Demokrat senatör ve Kongre üyeleri itirazlarını dile getiriyor. Biden, Madrid’de gerçekleştirilen NATO liderler zirvesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmüş ve Türkiye’ye F-16 satışı konusuna olumlu baktığını söylemişti. Biden, “Türkiye’ye F-16 uçaklarını satmalıyız. Bunu yapmamak bizim çıkarımıza değil. Bunu yapabilmek için ihtiyacım olan şey Kongre onayı. Bu onayı alacağımızı düşünüyorum” şeklinde konuşmuştu. Biden satışa onay vermesiyle Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine destek vermesi arasında bir bağlantı olmadığına dikkat çekmişti.

ABD’nin 2023 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasasının (NDAA) son hali belirlenirken Türkiye’nin F-16 alımını kısıtlayıcı koşullara bağlayan maddelerin nihai yasa metninden tamamen çıkarılması olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmişti. Ankara gelişmeden memnuniyet duyduğunu açıklarken karardan rahatsız olan Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Demokrat Senatör Bob Menendez, NDAA nihai metninin, Türkiye için bir zafer olmadığını ve komisyon başkanı olduğu sürece “Türkiye’ye F-16 savaş uçaklarının satışını onaylamayacağını” dile getirmişti.