Fed: Yüksek Faiz Politikasına Devam

ABD Merkez Bankası (Fed) Çarşamba günü açıkladığı kararla faiz oranlarını sabit tutarken, yıl sonundan önce bir faiz artırımı daha yapılacağını ve gelecek yıl daha önce belirtilenden daha az kesinti olacağının sinyalini verdi. Fed, Mart 2022’den Temmuz 2023’teki toplantısına kadar art arda 11 kez faiz oranını artırarak son 18 ayda faiz oranlarını kademeli olarak yükseltmişti. Karar Fed’in hala geçtiğimiz 18 aydaki tarihi faiz artışları serisinin enflasyonu kontrol altına alıp almadığını görmeyi beklediği anlamına geliyor. Fed ana politika faizini %5,25 ila %5,50 aralığında tutmasına ekonomik koşullardaki gevşemeyi de gerekçe gösterirken enflasyonun hala %2’lik hedefinin üzerinde olduğunu kabul ediyor. Fed, ekonominin sağlam durumda olduğunu, istihdam artışlarının yavaşladığını ve daha sıkı kredi koşullarının ekonomik faaliyeti yavaşlatarak enflasyonu durdurabileceğini söyleyerek yüksek faiz politikasına devam sinyali verdi. 

Yüksek enflasyon ABD’de faiz oranlarının sıfıra yakın olduğu makro dengeyi radikal şekilde değişerek son yirmi yılın en yüksek oranlarına ulaşması sonucunu doğurdu. Ağustos ayı istatistikleri tüketici fiyatlarının geçen yılın aynı dönemine göre %3,7 arttığını gösteriyor. Bu her ne kadar Fed’in hedeflediği yıllık %2 seviyesinin üzerinde olsa da geçen yılın zirvesi olan %9,1’in olduça altında. Bunun neticesinde Fed, durumun en azından bir ay daha bekle-gör yaklaşımını benimsemeye el verdiği sonucuna vardı. 

Toplantı öncesinde faiz artırımına gidilmemesi beklenirken, faiz oranlarını belirleyen Federal Açık Piyasa Komitesi’nin bundan sonra nasıl bir yol izleyeceği konusunda önemli bir belirsizlik hakimdi. Çarşamba günkü toplantıdan çıkan tablo kısıtlayıcı bir politika ve faiz oranlarının uzunca bir süre daha yüksek tutulması yaklaşımının baskın olacağını gösteriyor. Bu görünüm piyasa üzerinde de baskı yarattı ve S&P 500 yaklaşık %1, Nasdaq Composite ise %1,5 değer kaybetti. Hisse senetleri henüz Fed Başkanı Jerome Powell basın toplantısında soruları yanıtlarken dalgalanmaya başladı.

Fed yayınladığı özet raporunda üyelerin faiz oranlarının nereye gittiğini düşündüklerini isim vermeden belirtmelerine olanak tanıyor. Fed’in grafiğindeki tahminler, bu yıl bir artış daha yapılacağını, ardından 2024’te iki kez indirim olasılığını öne çıkarıyor ki bu da faiz oranını %5,1 civarına getirecektir. İlgili projeksiyon 2025 yılı için daha önce %3,4 olan medyan görünümün %3,9’a yükselmesiyle yukarı yönlü hareket etti. Komite ilk kez 2026 yılı için de bir tahminde bulundu. Üyeler 2026 yılında %2,9’luk bir oran bekliyor. Bu oran, Fed’in büyüme için ne teşvik edici ne de kısıtlayıcı olan “nötr” faiz oranı olarak kabul ettiği oranın üzerinde. 

ABD ham petrolü Pazartesi günü %1,7 oranında artış göstererek varil başına 92,33 dolara yükseldi. Böylece petrol 8 Kasım 2022’den bu yana ilk kez 92 doların üzerinde işlem gördü. Citigroup müşterilerini jeopolitik faktörlerin petrolü bir süreliğine varil başına 100 doların üzerine çıkarabileceği konusunda uyardı. Ancak banka, “90 dolarlık fiyatların sürdürülemez göründüğünü” söylüyor ve ABD petrol fiyatlarının 2024’ün ikinci çeyreğine kadar varil başına 70 doların altına düşmesini bekliyor. 

Artışlar elbette son tüketici için de pompaya yansımış durumda. ABD’de akaryakıt fiyatları geçtiğimiz Pazartesi 3,88 dolarla yılın en yüksek seviyesine tırmandı. Normalde yazın yoğun araç kullanım sezonu İşçi Bayramı’yla birlikte sona erdikten sonra benzin fiyatları düşerken bu sene tam tersi bir gelişme görüldü. Suudi Arabistan ve Rusya’nın arz kesintileri petrol fiyatlarının yükselmesi ve fiyatlardaki artışın temel sebebi olarak görülüyor. Bununla birlikte petrol piyasasındaki yükselişte Libya’da yaşanan sel felaketi ve ABD’de ekonomik resesyon korkusunun azalması da etkili oldu denebilir. 

Neticede akaryakıtın ulusal fiyat ortalaması, Haziran 2022’deki galon başı 5.02 dolar olan rekor seviyenin oldukça altında olmasına rağmen, fiyatlar geçen yılın aynı döneminin seviyesinin 0.2 dolar üzerinde. Bazı eyaletlerde durum daha vahim. On bir eyalette benzinin galon fiyatı ortalama 4 dolar ya da üzerinde seyrederken, California’da son bir ayda 0.49 dolar artışla 5,69 dolar oldu. Hazine Bakanı Janet Yellen CNBC’ye verdiği demeçte enerji fiyatlarının “istikrara kavuşmasını” beklediğini ve gaz fiyatlarının geçen yazki yüksek seviyelerinin altında olduğunu belirtti. Biden yönetiminin harekete geçmeyi düşünüp düşünmediği sorulan Yellen, başkanın Stratejik Petrol Rezervi’nden büyük miktarda acil durum petrolünü zaten serbest bıraktığını belirtmekle yetindi.