Trump Davalarında New York ve Colorado Öne Çıktı

Eski Başkan Donald Trump’ın New York davasında bu haftaki en büyük gelişme aile üyelerinin verdiği ifadeler oldu. Trump’ın mal varlığı hakkındaki bilgileri manipüle ettiği iddia edilen davada eski başkanın büyük iki oğlu Eric ve Donald J. Trump Jr. ifade verdi. Önümüzdeki hafta ise Trump’ın bizzat kendisi ve kızı Ivanka’nın ifade vermesi planlanıyor. Trump, oğulları ve şirketi sorumlu bulunursa 250 milyon dolar ceza ödemek zorunda kalabilir ve New York’ta iş yapmaktan kalıcı olarak men edilebilirler. Davanın neticesi sadece Trump’ın mali durumu değil aynı zamanda 2024 başkan adaylığı sürecini de etkileyebilir. Trump’ın konuya bakışı ise sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımdan çıkarılabilir: “Oğullarımın, asla açılmaması gereken bir davada, bu kontrolden çıkmış, reklam peşindeki New York Eyalet Yargıcı tarafından siyasi bir Cadı Avında eziyete uğradığını görmek çok üzücü”.

New York Başsavcılığı Perşembe günü Donald Trump’ın iki oğlunu, eski başkanın mali tabloları ve bu tabloların hazırlanmasındaki kendi rollerine dair sorguladı. Donald Trump Jr. kürsüde geçirdiği yaklaşık iki saat boyunca şirketin mali tablolarındaki hatalar için dışarıdaki muhasebecileri suçlarken genelde sakindi ancak sık sık kaçamak cevaplar da verdi. Şu anda Trump Organizasyonunu yöneten küçük kardeşi Eric ise cevaplarında daha kesin ve ton olarak oldukça hırçındı. Şirket içindeki merkezi rolünü kabul eden Eric, belgelerle doğrudan ilgisi olduğunu ise reddetti.

İlgili dolandırıcılık davası, eski başkanın dört suç iddianamesini de içeren diğer yasal problemlerinden ayrı bir yerde duruyor. Bu bir hukuk davası ve jüri yok. Dolayısıyla davanın sonucunu belirlemek Yargıç Engoron’a kalıyor. Her ne kadar Trump ve oğulları soruları yanıtlamamak için Beşinci Madde haklarını ileri sürebilirlerse de, bunu yapmak riskli olabilir. Zira hukuk davalarında, jüri ya da yargıç sanığın ifade vermeyi reddetmesinden olumsuz sonuç çıkarma hakkına sahip.

Bu esnada Trump’ın Colorado davasında da gelişmeler yaşanıyor. Bu dava önemli çünkü Eski Başkanın 2024 kampanyasının devam edip etmeyeceği bu mahkeme salonunda tartışılıyor. Dava, Trump’ın 6 Ocak 2021’de Kongre Binası’na yapılan saldırı öncesi ve sırasındaki eylemleri nedeniyle Anayasa’nın 14. Madde uyarınca göreve uygun olmadığını savunan eyaletteki seçmenlerin açtığı bir davadan kaynaklanıyor. Colorado’daki diskalifiye davası da münferit değil. Minnesota’da görülen benzer bir davanın sözlü savunmaları Perşembe günü yapıldı. 

Amerikan İç Savaşından sonra onaylanan 14. Madde, Anayasa’yı koruyacaklarına dair yemin eden ABD yetkililerinin “ayaklanmaya karışmaları” halinde görevden alınacağını söylüyor. Ancak Anayasa yasağın nasıl uygulanacağını belirtmiyor ve 1919’dan bu yana sadece iki kez uygulandı. Konuya dair en temel soru 14. Maddenin Amerikan başkanı için geçerli olup olmadığı. Bu sorunun henüz kati bir cevabı yok. Bununla birlikte Trump’ın 6 Ocak öncesi ve 6 Ocak’taki davranışlarının Anayasa’ya karşı “ayaklanma ya da isyan” teşkil edip etmediği de yoruma açık. 

Trump ise davanın zemini olmadığı ve yargılamanın devam etmemesi gerektiğine dair itiraz etmişti. Denver Bölge Mahkemesi Yargıcı Sarah Wallace ise daha fazla kanıt dinlemek istediğini belirterek davanın ilerlemesine karar verdi. Böylece Trump, eski Pentagon yetkilisi Kash Patel ve 6 Ocak mitinginin düzenlenmesine yardımcı olan eski Trump kampanya danışmanı Katrina Pierson’ın ifadelerinin yer aldığı savunmasına başladı. Kashyap Patel, Trump’ın 6 Ocak’ta barışı korumak için 10,000 ila 20,000 Ulusal Muhafız askerinin konuşlandırılmasına önceden izin verdiğini ve Washington Belediye Başkanı talep etmediği için bu askerlerin orada bulunmadığını ifade etti. 

Çapraz sorgu sırasında Patel, Trump’ın yetkilendirmesini gösteren herhangi bir belgenin varlığından haberdar olmadığını söyledi. Trump kampanyasının eski sözcüsü Katrina Pierson ise Trump’ın 6 Ocak’taki mitinginde kimlerin konuşmacı olacağı konusundaki iç anlaşmazlıkları anlattı. Pierson, Trump’ın en kışkırtıcı olanlar da dahil olmak üzere planlanan konuşmacıların çoğunu reddettiğini ifade etti. Ayrıca Trump’ın 10,000 kişilik Ulusal Muhafız birliği talep ettiğin iddiasını da yineledi.

Davacılar, 6 Ocak isyancılarının Trump adına hareket ettiklerine inandıklarını belirtirlerken Trump’ın avukatları, Trump’ı isyancılardan ayrıştırmaya çalışıyor. Bir başka davacı ve Colorado eyalet sekreterliğinde seçim müdür yardımcısı olan Hilary Rudy ise eyalet sekreterliğinin oy pusulasında sadece seçilmesine mani olmayan adaylara yer verme konusunda yasal bir yükümlülüğü olduğunu, mahkemelerin kimin nitelikli olduğunu belirlemede meşru bir rol oynayabileceğini ve ofisin mahkeme ne karar verirse ona uyacağını ifade etti.

Colorado davası henüz erken bir aşamada ve ne yöne gideceği oldukça muğlak. New York’ya ise yargıç halihazırda dolandırıcılık iddialarını tasdik etmiş durumda. Trump duruşmaya, yargıca ve Başsavcı Letitia James’e saldırmaya devam ederken, gözler şimdiden kendisinin kürsüye çıkacağı Pazartesi gününe çevrildi. Trump bu davada ilk kez kürsüye çıkmıyor. Geçen ay Engoron, koridorda Engoron’un katibine atıfta bulunarak ve Engoron’un personeli hakkında konuşulmasını yasaklayan yayın yasağı kararını ihlal ederek yaptığı bir yorum hakkında ifade vermeye çağırmıştı. Şimdiyse konunun esasına dair Trump’tan derli toplu bir savunma dinleyebileceğiz.