Kongre Federal Hükümeti Açık Tutmak İçin Ek Bütçeyi Onayladı

1 Ekim 2023’te mali yılın sona ermesiyle birlikte, federal hükümetin açık kalabilmesi için gerekli ek bütçe konusunda yaşanan karmaşa henüz kalıcı bir çözüme kavuşmadı. ABD Kongresi’nin Demokratların kontrolünde olan Senato ve Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi arasında bölünmüş olması nedeniyle bütçe tasarısının onaylanması konusundaki anlaşmazlık devam ediyor. Cumhuriyetçi aşırı sağcı muhafazakar grubun hükümetin kapanma ihtimalini bir koz olarak kullanmaları süreci çıkmaza sokuyor. Son olarak Ekim ayında geçici harcama bütçesine onay verilerek kalıcı harcama bütçenin onaylanılması için süre kazanılmıştı ancak çabalar yine sonuca ulaşmamıştı. ABD Senatosu bir süredir ülke gündemini işgal eden hükümetin kapanma ihtimalinin önüne geçerek, Temsilciler Meclisi tarafından hazırlanan ve salı günü onaylanan geçici harcama tasarısını Çarşamba günü kabul etti. Senato’dan geçen tasarı Başkan Biden tarafından da imzalandıktan sonra yürürlüğe girecek. 

Bütçe onaylanmadığı durumlarda geçici bütçe üzerinde de uzlaşılamazsa harcama yetkisini kaybeden federal hükümet, ordu, istihbarat kurumları, kamu hastanelerinde çalışanlar, havalimanı görevlileri ve hapishane çalışanları gibi kritik konumda yer alan çalışanlara ödeme yapmaya devam edilerken diğer bütün kurumlarda çalışanlar zorunlu izne çıkarılacaktı. Bütçe krizi, bir önceki Temsilciler Meclisi Başkanı McCarthy’nin görevden alınmasıyla daha da derinleşmişti. McCarthy, Demokratlar ile yürütülen bütçe görüşmelerinde partisi içindeki bölünmüşlük nedeniyle eleştirilmiş ve hükümetin gereksiz harcamalarına engel olamaması gibi gerekçelerle gensoru sürecine maruz kalmıştı. Bu durum, Meclis içindeki güven bunalımını artırdı ve bütçe görüşmelerinin tıkanmasına yol açtı. McCarthy, Cumhuriyetçiler içinde Florida Temsilcisi Gaetz’in başının çektiği bir grup tarafından başlatılan güvenoyu süreci sonunda görevinden alınmıştı. Hükümetin kapanmaması için 45 günlük ek fon oluşturulması noktasında Demokratlarla anlaşan McCarthy, 9 aylık görev süresinin sonunda ABD tarihinde görevden alınan ilk Meclis Başkanı olarak tarihe geçti. 

Bu belirsizlik ortamında, sözcülük için uzun süren müzakerelerin ardından göreve gelen Louisiana’lı Temsilci Mike Johnson’ın liderliğindeki Temsilciler Meclisi, hâlâ bütçe konusunda bölünmüş bir tablo sergiliyordu. Johnson’ın göreve başladığı günden itibaren Temsilciler Meclisi içerisinde bölünmüş Cumhuriyetçilerin oluşturduğu güvensiz bir ortamda federal hükümetin kapanma tehlikesine karşı nasıl tepki vereceği merak konusuydu. Johnson, hükümetin kapanma riskini önlemek adına selefi McCarthy gibi Demokratlarla anlaşarak geçici bir harcama tasarısı hazırladı ve bu tasarı, mecliste 87’ye karşı 11 oyla kabul edildi. Bu geçici çözüm, hükümetin faaliyetlerini sürdürmesi ve yeni bir bütçe hazırlanması için iki aydan fazla bir süre kazandırdı.

Geçici harcama tasarısının kabul edilmesi, Demokratlar arasında memnuniyetle karşılanırken, Cumhuriyetçiler arasında hükümet harcamalarına dair görüş ayrılıkları ortaya çıktı. Demokratlar geçici tasarının geçtiğimiz Mayıs ayında planlanan harcama seviyelerinde yer almasından ötürü duydukları memnuniyeti dile getirirken New York Demokrat Senatörü ve çoğunluk lideri Chuck Schumer, “Bu Cuma gecesi hükümet kapanmayacak,” dedi. Schumer, “İki partili işbirliği sayesinde, kesintiler olmadan hükümeti açık tutuyoruz. Bu durum Amerikan halkı için harika bir sonuç” şeklinde konuştu.

Geçici çözüm, Cumhuriyetçiler arasındaki derin görüş ayrılıklarına merhem olmadı. Özellikle, Cumhuriyetçi Temsilci Chip Roy’un tasarının parti önceliklerine uygun olmadığına dair eleştirileri, parti içindeki belirsizliği tekrar gözler önüne serdi. Muhafazakar grubun önde gelen isimlerinden Roy, Temsilciler Meclisi başkanının tasarısına destek verenleri hedef alarak, “bazı meslektaşlarının Bay Johnson’ın hükümeti finanse etmek için bundan başka bir geçici yasa tasarısı sunmayacağına dair sözüne inandığını” söyledi. Roy, “oylama sonucunu stratejik bir başarısızlık” olarak tanımladı. “Önümüzdeki günlerde hükümete gereksiz harcama yetkisi veren harcama tasarının geçmemesi için çalışacağını” ifade eden Roy, “Başkan Johnson’a biraz müsamaha göstermeye çalışıyoruz, ancak bugün daha başlangıçta bir hata yaptı” ifadelerini kullandı. Geçici çözüm, hükümetin kapanma riskini kısa vadeli olarak bertaraf etmiş olsa da parti içi ayrılıklar ve bütçe konusundaki derin görüş ayrılıkları, gelecekteki krizlerin kapısını aralıyor. Meclis Başkanı Johnson, aşırı sağcı Cumhuriyetçilere taviz verirse, partinin ana akım üyelerinin desteğini kaybedebilir. 

Washington’da son dönemde yaşanan bütçe açmazı, ABD’nin dış politika hedeflerini de riske atmış durumda. Harcama bütçesininin bir türlü onaylanamaması, Başkan Biden’ın Ukrayna ve İsrail’e yönelik 106 milyar dolarlık güvenlik yardım talebini içeren kanun teklifinin akıbetini de belirsiz kılıyor. Dış politika açısından atılacak adımların bütçe tasarısına bağlı olması, bütçe krizini daha da derinleştiriyor. Ukrayna ve İsrail’e yönelik güvenlik yardımları konusundaki hükümetin isteği, Çarşamba günü kabul edilen geçici harcama tasarısında yer bulamadı. Onaylanan geçici bütçe programında kürtaj gibi tartışmalı sosyal meselelerin yer almamış olması, iç siyasetteki sıkıntılı meselelerin üstünün sadece kısa bir süreliğine örtüldüğüne işaret ediyor.

Meclis Başkanı Mike Johnson’ın geçici harcama tasarısının tüm şartlar altında hükümetin kapanmasını kısa bir süreliğine de olsa engellemesi, siyasi arenada önemli bir başarı olarak değerlendirilebilir. Ancak, bu geçici çözümün ardından Johnson’ın önceki Başkan McCarthy ile benzer bir yol izleyerek parti içi eleştirilere maruz kalması benzer bir sürecin yaşanabileceğinin sinyallerini veriyor. Parti içindeki çekişmeler ve ayrılıklar, Johnson’ın önümüzdeki günlerde koltuğunu sallayabilir. Gelecek günler, harcama tasarısının görüşüleceği süreçte, ABD siyasetinde birçok yeni gelişmeye gebe olabilir. Sonuç olarak kabul edilen geçici harcama tasarısı, ertelenmiş bir krizi çözmüş gibi görünse de gelecekteki bütçe görüşmelerine dair olumsuz bir tablo ortaya koyuyor.