Pentagon Ukrayna’ya Mühimmat Yardımında Zorlanıyor

Rusya-Ukrayna savaşında tansiyon iyice yükselirken ABD, Ukrayna’ya silah ve mühimmat sevkinde zorluklar yaşıyor. ABD’nin Ukrayna’ya yaptığı askeri yardım paketlerinin son aylarda giderek küçülmesinin Pentagon’un kendi envanterinden gönderebileceği silah ve ekipmanların azalmasından kaynaklandığı belirtiliyor. Mevcut durum, ABD’nin askeri hazırlık durumu üzerindeki etkileri konusunda endişeleri artırırken askeri ekipman ve silah üreticilerinin Rusya ile yapılan savaş nedeniyle artan talebi karşılamakta zorlandığı kaydediliyor.

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski’ye göre Ukrayna silah ve mühimmat eksikliğinin etkisini hissediyor. Ukrayna Savunma Temas Grubu’nun bu ay Almanya’da yaptığı bir toplantıda Zelenski, ABD ve diğer müttefiklerin söz verdiği hava savunma sistemlerinin teslimatının çok yavaş ilerlediğini söylemiş ve bunun önemli bir eksiklik olduğu uyarısında bulunmuştu.

Nisan ayında Amerikan Kongresi, Biden yönetimine Ukrayna’ya ABD stoklarından silah ve teçhizat gönderilmesi için kullanılmak üzere 13,4 milyar dolar daha verdi. Ancak yetkililer, Savunma Bakanlığı’nın ABD’nin kendi hazırlık durumunu riske atmadan elden çıkarmaya istekli olduğu uygun bir tedarik olmaması nedeniyle bu miktarın tamamını kullanamadığını söyledi. 

Pentagon Basın Sekreteri Tümgeneral Pat Ryder’a göre, Pentagon Eylül sonunda süresi dolmadan önce Kongre’den bu parayı harcamak için daha fazla zaman istedi. Biden yönetimi geçen yıl Kongre’nin Ukrayna’ya sağlanacak ek yardım fonuna onay vermesi için yoğun çaba sarf etmişti. Bu yıl ise tam tersi şekilde kaynak sağlanmasına rağmen silah temininde zorluk çekiliyor.

Yetkililer ABD’nin önemli askeri malzemelerin üretimini artırmak için çalışmalar yürüttüğünü belirtiyor. Özellikle 155 mm’lik mühimmat ve Patriot füze sistemleri gibi kritik ürünlerin üretiminin artırılmasının hedeflendiği kaydediliyor. Savaş öncesinde ABD, aylık yaklaşık 15,000 adet 155 mm top mermisi üretirken, yeni fabrikalar ve üretim hatlarının açılmasıyla bu rakamın aylık 40,000’e çıkarıldığına dikkat çekiliyor. Ancak Pentagon’un hedefi olan aylık 100,000 mermiye ulaşmanın bir yıldan fazla süreceği tahmin ediliyor. Genel silah üretimi arttırma sürecinin programa uygun ilerlediği ancak sürecin yeni tesisler ve genişletilmiş fabrikalar gerektirdiği için yıllar alacağı kaydediliyor.

Pentagon Kongre’nin Ukrayna için ek bir finansman paketini nihayet kabul etmesinin ardından Kiev’e doğrudan ABD stoklarından 1 milyar dolar değerinde silah ve ekipman göndereceğini Nisan ayında duyurmuştu. Ancak o tarihten bu yana Ukrayna’ya yapılan her askeri yardım paketinin değeri önemli ölçüde düştü. Son dönemdeki askeri yardım paketlerinin toplam değeri, önceki yıllara kıyasla önemli ölçüde azalmış durumda. 2022 ve 2023 yıllarında Pentagon, düzenli olarak 600 milyon ila 800 milyon dolar arasında değişen paketler açıklamıştı. En yüksek paket ise Ocak 2023’te 2,85 milyar dolardı. Ancak açıklanan son paketlerin 400 milyon doları aşmadığı ve çoğunun 125 milyon ila 250 milyon dolar arasında kaldığı gözleniyor.

Almanya’nın da Ukrayna’ya askeri yardımlarını yarı yarıya azaltmayı planladığı belirtiliyor. Buna göre Almanya’nın 2025 bütçesinde, Ukrayna’ya yapılacak yardımların yaklaşık 8 milyar eurodan 4 milyar euroya düşmesi öngörülüyor. Almanya’nın bu kararının arka planında yatan nedenler arasında iç politikadaki baskılar ve ekonomik kaygılar bulunduğu kaydediliyor. Almanya’nın yardım azaltma kararı, Avrupa’daki diğer ülkelerin de benzer adımlar atabileceği endişesini doğuruyor. Avrupa’nın bazı ülkeleri, ABD’nin yardımlarındaki azalma ile birlikte kendi desteklerini de gözden geçirmek zorunda kalabilecekleri ve bu durumun Ukrayna’nın uluslararası destek arayışında zorluklar yaratarak savaşın seyrini olumsuz etkileyebileceği tahmin ediliyor.

Silah üretimi ve mühimmat tedariki konusunda Rusya’nın durumu da pek farklı değil. Askeri uzmanlar Rusya’nın Ukrayna’daki operasyonlarının gerektirdiği malzemelerin üretimi ve tedariki konusunda giderek daha fazla zorluklarla karşılaşacağını ve Kremlin’in malzeme ihtiyaçlarını karşılamak için yabancı ortaklara daha fazla bağımlı hale geleceğini ön görüyor. Rus ordusunun Ukrayna’daki saldırı operasyonlarının temposunu sürdürebilmek için Sovyet döneminden kalma silah ve askeri teçhizat, özellikle de zırhlı araç stoklarının yenilenmesine bel bağladığına dikkat çekiliyor. Uzmanlar Rusya’nın savunma endüstrisini genişletme ve üretimi artırma çabalarının işgücü kıtlığı ve Batı yaptırımlarının etkileri nedeniyle orta ve uzun vadede sürdürülebilir olmayacağı değerlendirmesinde bulunuyor.

Rusya’ya karşı verdiği savaşta tamamen Batılı müttefiklerinden gelecek yardıma mahkûm kalmak istemeyen Ukrayna’nın savunma sanayisini güçlendirmek ve kendi savunma ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla önemli adımlar attığı belirtiliyor. Ukrayna’nın son dönemde yerli üretimi artırmaya odaklanmış, özellikle insansız hava araçları (İHA) ve modern askeri teknolojilerde kendine güvenen bir üretici haline geldiğine dikkat çekiliyor. Ayrıca, Ukrayna’nın kendi üretim kapasitesini artırma çabalarının hem ekonomik hem de askerî açıdan sürdürülebilir bir yapı oluşturmayı hedeflediği kaydediliyor. Bu stratejinin ülkenin gelecekteki askeri bağımsızlığını sağlamanın yanı sıra, Batı’nın güvenlik dinamiklerini de olumlu yönde etkileyeceği ön görülüyor.

ABD’nin Ukrayna’ya silah ve mühimmat yardımı konusundaki zorlukları, hem kendi envanterinin azalması hem de artan talep nedeniyle giderek daha belirgin hale geliyor. Ukrayna güçleri silah ve mühimmat eksikliğini ciddi şekilde hissediyor. ABD’nin askeri yardım paketlerinin boyutu son aylarda önemli ölçüde daralırken, bu durum hem Pentagon’un kendi hazırlık durumu üzerindeki endişeleri artırıyor hem de Ukrayna’nın savaşta ihtiyaç duyduğu desteği almasını zorlaştırıyor. ABD ve müttefiklerinin askeri yardım konusunda yaşadıkları zorluklar savaşın seyrini olumsuz etkilerken Ukrayna’nın kendi üretim kapasitesini artırma çabaları da şimdilik ihtiyacı karşılamaya yetmiyor.