Trump’ın Aklanması Sonrası 6 Ocak Kalkışması Tartışmaları
13 Şubat tarihinde Eski Başkan Donald Trump Senato’da aleyhinde yürütülen ikinci azil davasında suçsuz bulundu ancak 6 Ocak kalkışmasındaki sorumluluğuna ilişkin tartışmalar devam ediyor. 7 Cumhuriyetçi senatör Demokratlara katılarak Trump’ın 6 Ocak olaylarından dolayı isyana teşvik suçundan sorumlu olduğu ve görevden azledilmesi gerektiği yönünde oy kullanmıştı. 57 senatörün Trump aleyhindeki oyu, başkanın Senato tarafından suçlu bulunması için gerekli oy sayısı 67’ye ulaşmadığı için Trump aklanmıştı. Azil sürecinin başarısız olması sonrasında, Demokratlar Trump’ın yeniden başkan adayı olmasını engelleyecek adımlar da dahil olmak üzere alternatif süreçlerin işletilmesini tartışıyor.
Temsilciler Meclisi Sözcüsü Nancy Pelosi, 6 Ocak Kongre baskını sırasında yaşanan olayların nedenlerini araştırmak için bir komisyonun kurulacağını duyurdu. Söz konusu komisyon, Kongre üyeleri tarafından oluşturulacak ve daha önce 11 Eylül’de yaşananları araştırmak için kurulmuş komisyonla benzerlik gösterecek. Pelosi, Kongre üyelerine hitaben yazdığı mektupta oluşturulması planlanan komisyonun detaylarını paylaştı. Trump’ın Senato tarafından aklanarak azil sürecinin sona ermesinden iki gün sonra kaleme alınan bu mektupta Pelosi, komisyonun Kongre polisinin ve diğer federal ve eyalet polislerinin 6 Ocak Kongre saldırısına nasıl karşı koyduklarına ilişkin soruları da yanıtlayacağını ifade etti.
6 Ocak Kongre baskınına ilişkin detaylı bir soruşturma başlaması fikri genel olarak Kongre’deki her iki parti tarafından destekleniyor. Trump’ın 6 Ocak Kongre baskınından sorumlu tutulması yönünde oy kullanan Louisiana Eyaleti Senatörü Cumhuriyetçi Bill Cassidy, katıldığı bir televizyon programında benzer olayların daha sonra yaşanmaması için kapsamlı bir soruşturma yürütülmesi gerektiğini belirtti. Senato’da Trump aleyhinde kullandığı oyu savunan Cassidy, 6 Ocak öncesinde neden Ulusal Muhafızların konuşlandırılmadığına ilişkin soruların cevaplandırılmasını talep etti. Komisyon kurma fikrine Trump lehine oy kullanan bazı isimlerden de destek geldi. Trump’a yakın senatörlerden biri olan ve Trump’ın Senato’daki azil davasında aklanması için oy kullanan Cumhuriyetçi Lindsey Graham, 6 Ocak tarihinde neler yaşandığını anlamak ve ileride benzer bir saldırı karşısında Kongre’nin nasıl savunulacağını planlamak için komisyonun kurulmasının önem arz ettiğini dile getirdi.
Pelosi’nin ortaya attığı komisyon fikri, 11 Eylül saldırısını araştırmak için 2002 yılında kurulan komisyonu örnek alacak. 11 Eylül Komisyonu, kurulduktan yaklaşık bir buçuk yıl sonra kapsamlı bir rapor hazırlamıştı. Fakat 6 Ocak olayları için kurulacak komisyonun bazı hususlarda 11 Eylül Komisyonu’na benzerlik göstermeyeceği düşünülüyor. Her ne kadar 6 Ocak olayları ABD siyasetini bir araya getirse de, bu olayları organize ettiği iddia edilen Donald Trump’a karşı alınacak tutum Amerikan siyasetini bölen bir konu olmaya devam ediyor. Trump, ikinci azil yargılamalarında 43 senatörün kendi lehine oy kullanması ile bir kez daha aklandı. Bu 43 senatör içerisinde, çoğunlukta olmasa da Trump’ı destekleyen ya da Trump hakkında herhangi bir pozisyon almayan Cumhuriyetçi senatörler mevcut.
11 Eylül Komisyonu üyeleri yeni bir komisyon kurulması yönünde Pelosi’ye danışmanlık yapıyor. 11 Eylül Komisyonu’nun Demokrat üyesi Tim Roemer, ABD siyasetinde 11 Eylül saldırıları sonrasındaki gibi bütünleştirici bir havanın şu an kesinlikle yaşanmadığını; aksine Amerikan siyasetinin daha da kutuplaştığını düşünüyor. Pelosi, bu durumla ilgili 6 Ocak için kurulacak komisyonun “Trump ile hiçbir alakası olmayacak” ifadesini kullanmıştı. 11 Eylül Komisyonu üyeleri, yeni komisyonun kurulmasını öngören yasanın dış etkenlerden uzak bir şekilde hazırlanması gerektiğinin altını çizdi. Komisyonunun kapsamının sadece baskının nasıl organize edildiği ve polisin neden karşı koyamadığı meseleleri ile sınırlı olması gerektiği vurgulanıyor. Cumhuriyetçiler, komisyon fikrine sıcak baksa da komisyonun çalışma kapsamının ne kadar geniş olacağını yakından takip ediyor. Kapsamın geniş tutulması durumunda Cumhuriyetçiler, komisyon fikrine ve buna ilişkin hazırlanan yasa tasarısına karşı çıkabilir.
Trump’ın 6 Ocak olaylarından dolayı sorumlu tutulması için Komisyon önerisi dışında ABD Anayasası’nın 14. ek maddesinde belirtilen sürecin uygulanması fikri de tekrar gündeme geldi. Söz konusu maddeye göre Kongre, kabul edeceği bir kanun ile Trump’ın tekrar başkan olmasının önünü kesebilir. ABD’deki iç savaş sonrasında kabul edilen bu maddeye göre Kongre, bazı isimlerin ileride federal hükümette görev almasını engelleme yetkisine sahip. Demokratlar, 14. ek maddenin işletilmesi önerisini azil davaları sonunda yapılan oylamanın hemen ardından gündeme getirdi.
Demokrat Senatör Tim Kaine ve Trump’ın azledilmesi yönünde oy kullanan Cumhuriyetçi Susan Collins, Trump’ı kınayan bir Kongre kararı tasarısı üzerinde çalışıyor. Kınama kararının hukuken bir bağlayıcılığı bulunmuyor. Kabul edildiği takdirde Kongre Trump’ın 6 Ocak olaylarını azmettirdiğini ifade eden bir karar almış ve 6 Ocak olaylarına karşı azil sürecinden daha güçlü bir tepki vermiş olacak. Demokrat Senatör Chris Coons, Kaine ve Collins’in üzerinde çalıştığı bu tasarının anayasanın 14. ek maddesindeki sürecinin de işletilmesini öngöreceğini ifade etti. Gazetecilere aktardığı bilgiye göre Coons, karar tasarısının salt kınama kararı olmayacağının ve Trump’ın bir daha göreve gelmesini engelleyen bağlayıcı bir tasarı üzerinde çalışıldığının ipuçlarını verdi.
Senato Azınlık Lideri Mitch McConnell, Trump’ın aklandığı azil davasında yaptığı konuşmada Trump’ın halen sorumlu tutulabileceğini ve Trump aleyhinde ceza ve hukuk davalarının açılabileceğini ima etti. Azil sürecinden sonra Trump’ın herhangi bir yargı bağışıklığına sahip olmadığını belirten McConnell, verdiği bir mülakatta federal hükümet olmasa da D.C. savcılığının Trump hakkında harekete geçebileceğini öngördüğünü dile getirdi.
New York Manhattan Bölge Savcılığı, Trump’ın Manhattan’daki taşınmazları ile ilgili soruşturmalara başladı. Soruşturma kapsamında New York’taki Trump Tower gibi binaların inşasında verilen kredilerin hukuka aykırı olarak kullanılıp kullanılmadığı savcılar tarafından değerlendiriliyor. Manhattan savcılığı, Trump aleyhinde yürütülen cezai soruşturma için eski savcılarla beraber çalışmaya başladı. Beyaz yaka suçları uzmanı olan eski savcı Mark Pomerantz, Manhattan Başsavcısı Cyrus R. Vance Jr.’ın ofisine danışmanlık yapacak. Trump’a karşı New York’da açılan soruşturma dışında bir de federal mahkemede Trump, Trump’ın kişisel avukatı Rudolph Giuliani ve iki ırkçı grup (Oath Keepers and Proud Boys) aleyhinde hukuk davası açıldı. Trump’ın ve Giuliani’nin 6 Ocak kalkışmasını kışkırttığı iddiasında bulunan Temsilciler Meclisi’nin Demokrat üyesi Bennie Thompson, siyahi karşıtı ırkçı gizli örgüt Ku Klux Klan’ın uyguladığı şiddet ile mücadele etmek için kabul edilen 1871 tarihli kanunun ihlal edildiğini ileri sürdü. Temsilciler Meclisi’nin İç Güvenlik Komisyonu Başkanı olan Bennie Thompson, dava açtığı isimlerden söz konusu kanunun ihlalinden dolayı tazminat talep etti.
