ABD Dışişleri’nden BAE’ye F-35 ve SİHA Satışına Onay

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, toplam 23,37 milyar dolar değerinde F-35 savaş uçakları, MQ-9B tipi silahlı insansız hava aracı, havadan havaya ve havadan karaya füze mühimmatının Birleşik Arap Emirlikleri’ne satışına onay verdiklerini açıkladı. Pompeo, yaptığı yazılı açıklamada, “Bugün, BAE’ye 10,4 milyar dolar değerinde 50 adet F-35A Lightning II uçağı, 2,97 milyar dolara 18 adete kadar MQ-9B insansız hava araçları ve 10 milyar dolar değerinde havadan havaya, havadan karaya füze mühimmatı satışına onay verdiğimizi Kongre’ye bildirmeleri hususunda bakanlığa talimat verdim” ifadelerini kullandı.

Pompeo basın açıklamasında BAE’nin İsrail ile normalleşme anlaşması imzalamasının bölgedeki stratejik dengeleri değiştirecek tarihi bir fırsat olduğunu vurgulayarak başta İran olmak üzere, ABD’nin hasımlarının söz konusu normalleşme sürecini durdurmaya çalışacağını iddia etti. Pompeo, “Amerika’nın İsrail’in niteliksel üstünlüğünün korunması politikasıyla hiçbir şekilde çelişmeyen bu satış teklifi BAE’yi çok daha yetkin kılacak ve ABD’nin ortakları ile uyumlu bir halde çalışır duruma getirecektir” değerlendirmesinde bulundu.

Güvenlik iş birliği ve silah satışlarının Amerikan dış politikasının etkin araçlarından olduğunu belirten Pompeo onay verilen satışı, 1979’da İsrail ile Mısır arasında kalıcı bir barış için imzalanan Camp David Anlaşması’ndan sonra ABD’nin Mısır ile kurduğu askeri işbirliğine ve 1994 yılında İsrail’le normalleşme sürecine giren Ürdün ile kurulan yakın güvenlik ilişkilerine benzetti. Pompeo bu benzetme ile nihai kararı verecek olan Kongre üyelerine bu askeri satışın geçmişte olduğu gibi kendileri açısından müspet sonuçlar doğurabileceği hatırlatmasında bulunurken bölge ülkelerine de İsrail ile normalleşmenin Amerika ile yakınlaşmak anlamına geldiği mesajını vermiş oluyor.

F-35 savaş uçakları, SİHA ve diğer yüksek teknoloji silahların satışının gerçekleşmesi için Senato’nun onayı gerekiyor. Ancak Temsilciler Meclisi’nde çoğunlukta olan ve Georgia eyaletindeki senatör seçimlerinin sonucuna göre Senato çoğunluğunu elde etme ihtimali olan Demokratlar, BAE’nin Yemen savaşındaki rolü nedeniyle silah satışına sıcak bakmıyor. Ayrıca İsrail’in bölgedeki askeri üstünlüğünü koruyabilmesi açısından da endişeler dile getiriliyor. 

Geçen ay BAE’ye silah satışına dair Kongre’ye gayri resmi bildirim yapıldığında, ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Demokrat temsilci Eliot Engel, F-35’lerin BAE’ye satılması planıyla ilgili olarak “Kongre bu satışı ele alırken statükodaki değişikliğin İsrail’in askeri avantajını riske atmayacağının açıklığa kavuşturulması gerekiyor” demişti. Engel ayrıca, “Bu uçakların satışı çok iyi düşünülmeli. Kongre’nin bu satışın tüm etkilerini araştırması gerekiyor. Bu satışı aceleye getirmek kimsenin işine gelmez” diye konuşmuştu. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, geçtiğimiz haftalarda yaptığı bir açıklamada, böyle bir silah satışına itirazı olmayacağı imasında bulunmuştu. İsrail şimdiye kadar ABD’nin savaş uçaklarının Arap ülkelerine satılmasına karşı çıkıyordu and BAE ile normalleşme anlaşmasının bu ülke için ayrıcalık sağladığı ve diğer Arap ülkelerine mesaj olduğu yorumları yapılıyor.

New York Times’da yayınlanan bir makaleye göre Trump yönetimi BAE’ye silah satış planı teklifiyle iktidarlarının son günlerinde kanun yapıcılar arasında muhtemel bir savaşın fitilini ateşlemiş oldu. Yazıya göre 23 milyar dolarlık silah satışı Ortadoğu’daki askeri dengeleri değiştirebilecek nitelikte ve mezhep rekabeti ve vekalet savaşlarına sahne olan bölgede küçük ama güçlü emirliklerin daha fazla askeri güç kullanmalarına vesile olabilecek. Yazıda ayrıca İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun BAE’ye F-35 satışına karşı olduğu yönünde açıklamaları bulunsa da kapalı kapılar ardında Trump yönetimiyle anlaştığı ve satışa karşı çıkmayacağı iddia ediliyor.