ABD İran’ı Rusya’ya Destek Vermekle Suçluyor

Sekiz ayı aşkın bir süredir devam eden Rusya-Ukrayna savaşında Rus ordularının yeniden Ukrayna şehirlerine füze saldırıları başlatmasıyla birlikte İran’ın Rusya’ya İnsansız Hava Aracı (İHA) sattığı ve cephede askeri destek sağladığıyönündeki haberler öne çıkıyor. Washington İran’ın Rusya’ya İHA ve füze göndererek BM Güvenlik Kurulu kararlarını ihlal ettiğini ileri sürdü ve İranlı askeri personelin Rus ordusunun İHA’larla Ukrayna’yı hedef almasına yardım ettiğini kaydederek Rusya’ya mühimmat tedarikini ortaya çıkarmak ve caydırmak için her yolu deneyeceklerini duyurdu. Ukraynalı yetkililer son haftalarda “kamikaze drone” olarak bilinen İran yapımı Şahid-136 İHA’lar ile gerçekleştirilen Rus saldırılarının arttığını bildirirken İran yönetimi ise İHA’ların Rusya’ya tedarik edildiğini yönündeki iddiaları reddediyor.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price basın toplantısında yaptığı açıklamada, ABD’nin İran askeri personelinin Kırım’da Rus ordusuna Tahran tarafından sağlanan insansız hava araçlarını kullanmasına yardım ettiğini belirlediğini söyledi. Price, “Kırım’da bulunan Rus askeri personelinin İran İHA’larını kullandığını ve bunları son günlerde Kiev’e yönelik saldırılar da dahil olmak üzere Ukrayna genelinde saldırılar gerçekleştirmek için kullandığını doğrulayabiliriz” dedi. Price, “İran askeri personelinin Kırım’da sahada olduğunu ve bu operasyonlarda Rusya’ya yardım ettiği yönündeki haberleri değerlendiriyoruz” şeklinde konuştu. Bakanlık Sözcüsü Vedant Patel de, İngiltere ve Fransa’nın ortaya koyduğu “İran’ın Rusya’ya insansız hava aracı tedarik etmesinin, Tahran ile 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmayı onaylayan BM Güvenlik Konseyi kararını ihlal edeceği” yönündeki değerlendirmelerine katıldıklarını belirtti. Patel, “İran’dan Rusya’ya transfer edilen ve Rusya tarafından Ukrayna’da kullanılan bu İHA’ların 2231 kapsamında ambargolu kalacak silahlar arasında olduğuna inanıyoruz” ifadelerini kullandı.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Direktörü John Kirby de Rus ordusunun İran’dan temin ettiği İHA’ları Ukrayna şehirlerine yönelik saldırılarda kullanmaya başladığını ve İran askeri personelinin de Kırım’da sahada bulunarak operasyonlarda Rusya’ya yardım ettiğini düşündüklerini söyledi. Ukrayna’nın kritik altyapı tesislerine zarar veren Rus saldırılarında İran’ın da payı olduğunu belirten Kirby, İran’ın Rusya’ya yaptığı mühimmat tedarikini ortaya çıkarmak ve engellemek için her yolu deneyeceklerini kaydetti. ABD’nin, Rusya’nın İran’dan edindiği İHA’ların yanı sıra Ukrayna’ya karşı kullanılmak üzere karadan karaya füzeler gibi gelişmiş konvansiyonel silahlar almaya çalışabileceğinden de endişe duyduğunu belirten Kirby, “İran ve Rusya’ya silah ticaretine yönelik tüm yaptırımları güçlü şekilde uygulamaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı. 

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile NATO karargahında düzenlediği ortak basın toplantısında, “İstihbarat detaylarına girmeyeceğim ancak tüm işaretler İran’ın Rusya’ya bu İHA’ları tedarik ettiğini gösteriyor” şeklinde yanıt verdi. İran’ın Rusya’ya destek sağlama konusunda neler yaptığını yakından izlediklerini belirten Stoltenberg, İran’a İHA ya da füze sağlamama çağrısında bulunarak herhangi bir füze satışının BM Güvenlik Konseyi kararlarının ihlali anlamına geleceğini hatırlattı. Bütün ülkelere Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü yasa dışı savaşı desteklememe çağrısında bulunan Stoltenberg, ABD, Almanya, Hollanda, Fransa gibi üye ülkelerin Ukrayna’ya daha fazla ve gelişmiş hava savunma sistemleri teslim etme sürecinde olduğunu belirtti ve “İHA’lar tarafından düzenlenen korkunç saldırılar, Ukrayna’ya desteği artırmanın aciliyetini vurguluyor” ifadelerini kullandı.

BM Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı kararı İran ile İngiltere, Çin, Fransa, Almanya, Rusya ve ABD arasında varılan ve Tahran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini sınırlandırarak nükleer silah geliştirmesini zorlaştıran ve uluslararası yaptırımları kaldıran anlaşmayı tasdik ediyor. Batılı diplomatlar BM kararının hala füzeler ve ilgili teknolojiler üzerinde 2023 Ekim ayına kadar sürecek ve insansız hava araçları gibi gelişmiş askeri sistemlerin ihracatını ve satın alınmasını kapsayan kısıtlamalar içerdiğini söylüyor.

Öte yandan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani yaptığı açıklamada, Ukrayna’daki savaşta kullanılmak üzere İran’dan Rusya’ya silahlı insansız hava araçları dahil olmak üzere silah gönderildiğine ilişkin iddiaları yalanladı. İran’ın, Rusya’ya İHA gönderdiğine ilişkin çıkan haberlerin siyasi hedefleri olduğunu ileri süren Kenani, “bunlar Batılı kaynaklar tarafından yayılıyor. Biz savaşın tarafı olan ülkelere silah tedarik etmiyoruz” ifadelerini kullandı. İran’ın BM temsilcisi Emir Said Iravani, Ukrayna’daki durumun diplomasiyle çözülmesi gerektiğine inandıklarını belirtti ve Rusya’ya İHA transferi yaptıkları yönündeki iddiaların temelsiz olduğunu ileri sürdü. 

İran’ın Ukrayna savaşında kullanılmak üzere Rusya’ya SİHA gönderdiği iddiaları ilk kez ortaya atılmıyor. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, geçen Temmuz ayında İran’ın Rusya’ya SİHA göndereceğine ilişkin ellerinde istihbarat bilgileri olduğunu açıklamıştı.  Kiev yönetimi de 23 Eylül’de İran ile “Rusya’ya silah tedarik ettiği” gerekçesiyle diplomatik ilişkilerini azaltma kararı almıştı. Son olarak Ukrayna yönetimi Rusya’nın 17 Ekim’de başkent Kiev’e düzenlediği saldırılarda İran’a ait Şahid-136 tipi insansız hava araçlarının kullanıldığı açıklanmıştı.