ABD: Rus Ordusu 5 Ayda 100 Bin Kayıp Verdi

Beyaz Saray, Rus ordusunun son beş ayda Ukrayna’da sürdürdükleri çatışmalarda verdiği toplam zayiatın 100,000’e yaklaştığını, bunun 20,000’i ölü 80,000’inin ise yaralı olduğunu tahmin ettiklerini duyurdu. Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, tahmin edilen rakamın istihbarat kaynaklarına dayandığını belirtirken hayatını kaybeden askerlerin yarısına yakınının Wagner grubuna bağlı paralı askerler olduğunu kaydetti. Kirby, ABD’nin Rusya’nın kayıplarını nasıl hesaplandığına dair detayları paylaşmadı. 

Geçen ay sızdırılan Pentagon belgelerinde ABD’nin Rusya’nın güvenlik ve istihbarat servislerine ne kadar derinlemesine nüfuz ettiği ortaya çıkmıştı. Nisan ayında sızdırılan Pentagon belgelerinde şubat ayı itibariyle Rusya’nın 189,500 ila 223,000 kayıp verdiği ve bunların 43,000’inin çatışmalarda öldüğü yönünde bir tahmin yer alıyordu. Belgede ayrıca Ukrayna’nın da 124.500 ila 131.000 kayıp verdiği ve bunların 17.500 kadarının çatışmalarda öldüğü tahmin ediliyordu.

Askeri uzmanlar Ukrayna’daki savaşın oldukça kanlı geçtiğini ve günlük asker ölümlerinin ortalamanın üzerinde olduğunu belirtiyor. İstatistiklere göre 1816’dan bu yana yapılan savaşlarda günlük ortalama asker ölüm sayısı 50 civarında Rus ordusunun kayıpları ise bu sayının neredeyse iki katına yaklaşıyor. Washington Moskova’nın savaş alanında ölen ya da yaralananların sayısını olduğundan az gösterdiğine inanıyor. Rusya son olarak geçen eylül ayında, Savunma Bakanı Sergei Shoigu’nun çatışmalarda 5,937 Rus askerinin öldüğünü açıklamasıyla, savaş kayıplarını kamuoyuna duyurmuştu.

ABD’li askeri yetkililer Rusya’nın işgalin ilk sekiz ayında verdiği kayıpların da 100 binden fazla olduğunu ileri sürmüştü. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Milley, geçen kasım ayında yaptığı bir açıklamada her iki taraftan 100.000 savaşçının öldüğünü ya da yaralandığını bildirmişti. Yetkililer, Putin’in Donbas bölgesini ele geçirme hedefinin merkezinde yer alan Bahmut kenti çevresinde aylardır süren yoğun çatışmaların yaşandığı Ukrayna’nın doğusundaki cephe hatlarına yeterince eğitilmemiş askerleri ve hapishanelerden toplanan kişileri gönderen Rusya’nın kayıplarının arttığına inanıyor. Bahmut’taki Wagner birliklerinin çoğunun “yeterli savaş ya da muharebe eğitimi, muharebe liderliği ya da herhangi bir örgütsel komuta ve kontrol duygusu olmadan savaşa atıldığı” ileri sürülüyor.

Kirby Rusya’nın Donbas’taki saldırı girişiminin büyük ölçüde başarısız olduğunu ve Rusya’nın aralık ayında başlattığı geniş çaplı operasyonların çoğunun durduğunu belirtirken Rus birliklerinin stratejik açıdan önemli bir bölgeyi ele geçiremediğini kaydetti. Rus güçlerinin Bahmut’ta çok az bir ilerleme sağlayabildiğinin altını çizen Kirby, bunun Rusya’ya faturasının çok yüksek olduğunu ve ellerindeki mühimmatın çoğunu bu bölgede tükettiklerini söyledi.

Bazı uzmanlar çatışmaların odağındaki Bahmut’u ele geçirmenin Rusya’ya önemli ikmal hatlarının kontrolünü sağlayacağını ve diğer şehirleri ele geçirmenin yolunu açacağını söylerken, bazıları ise şehrin kontrolünün stratejik önemden çok sembolik bir anlam taşıdığını ileri sürüyor. Çoğu uzman ağır kayıplara rağmen Putin’in çatışmayı sürdürmekten vazgeçmeyeceğini ön görüyor.

Uzmanlar Putin’in İkinci Dünya Savaşı’nda Almanya’ya karşı kazanılan zaferin yıldönümü olan ve Rusya’da “zafer günü” olarak kutlanan 9 Mayıs’a kadar Bahmut’u ele geçirmek için bastırdığını, böylece büyük kayıplara rağmen bir tür başarıdan söz edebileceğini belirtiyor. Şehir ele geçirilirse Putin’in bu başarıyı Rusya’nın büyük gücüne rağmen üstünlük sağlayamamasının ve verdiği kayıpların üstünü örterek zafer kazanmış izlenimi vermede kullanacağı düşünülüyor.

Rus güçlerini Bahmut’un büyük bölümünden geri püskürten ve Putin’in niyetinin farkında olan Ukraynalıların ise önemli kayıplar vermelerine rağmen şehri savunmada kararlı oldukları belirtiliyor. Ukraynalı yetkililer buradaki savaşı, Rus birliklerine olabildiğince fazla kayıp verdirmek amacıyla devam ettirdiklerini söylüyor. Ukrayna Kara Kuvvetleri Komutanı General Oleksandr Syrskyi, savaşın dinamiğini değiştireceğini umduğu bir karşı saldırı için hazırlıklar sürerken Bahmut’u ellerinde tutmanın önemli olduğuna inanıyor.

Rus paralı asker şirketi Wagner, bu bölgede yoğunlaşan savaşta ön saflarda yer alıyor. Wagner lideri Prigozhin, Bahmut’un ele geçirilmesi konusunda hem kendi itibarını hem de özel ordusunu tehlikeye atmış durumda. Prigozhin, daha önce yaptığı bir açıklamada kentin kontrolünü ele geçirdiklerini söylemişti. Sık sık Rusya Savunma Bakanlığını hedef alan açıklamalarda bulunan Prigozhin, yetkilileri savaşçılarına yeterince destek vermemekle suçlamış ve gerekli mühimmat sağlanmaması halinde birliklerini geri çekeceği tehdidinde bulunmuştu. Prigozhin ayrıca Rus medyasına ve askeri yönetimine, Ukrayna’nın bahar aylarında başlatması beklenen karşı saldırı öncesinde “Rus halkına yalan söylemeyi bırakmaları” çağrısında bulunmuştu.

Washington yönetimi uzun süre önce Wagner’in Rusya’da artan nüfuzunun, ülkenin askeri liderliği arasında gerginliklere neden olduğuna dikkat çekmişti. Putin’in askeri destek için giderek daha fazla Wagner grubuna yöneldiğini ve bunun Moskova’da gerginliğe neden olduğunu öngören yetkililer, “Wagner, Rus ordusu ve diğer Rus bakanlıkları için rakip bir güç merkezi haline geliyor” tespitinde bulunmuştu. ABD istihbaratı Wagner’in Ukrayna’da 10 bini sözleşmeli ve Rus hapishanelerinden toplanan 40 bin hükümlü ile birlikte yaklaşık 50 bin paralı askeri bulunduğunu tahmin ediyordu.

Ukrayna’daki savaşta ön saflarda savaşacak asker bulmada güçlük çeken Rusya binlerce tutukluyu bünyesine katan Wagner’e giderek daha fazla ihtiyaç duymaya başladı. Wagner’in Rusya genelindeki hapishanelerde mahkumları 3 bin dolar maaş ve bir süre sonra özgürlüklerini kazanma karşılığında Ukrayna’da savaşmaları için silah altına aldığı belirtiliyor.

Savaşın başlarında cephede yer almayan Wagner grubu Rus ordusunun 2022 Mart ve Nisan aylarında ağır kayıplar vermesi sonrasında devreye girdi. Normalde seçkin profesyonel askerlerden oluşan grup çok sayıda asker gerektiği için toplayabildiği herkesi bünyesine katmaya başladı. Asker bulmada zorlanan Wagner grubunun cepheye sürdüğü birlikler ağırlıklı olarak mahkumlardan ve toplama askerlerden oluşuyor. Mahkumların Ukrayna’daki savaş alanlarına sürülmesi, hukukçular ve insan hakları aktivistleri tarafından uzun süredir şiddetle kınanıyor.