ABD ve Çin Arasında “Yapay Zekâ” Rekabeti

Bu hafta yayınlanan iki rapor, “Amerika’nın Stratejik Duruş Raporu” ve “Çin Halk Cumhuriyeti’ni İlgilendiren Askeri ve Güvenlik Gelişmeleri Raporu” ABD ve Çin arasındaki bilim ve teknoloji üstünlüğünü ele geçirme yarışında yapay zekâ (YZ) çalışmalarının giderek artan biçimde ön plana çıkmaya başladığını gösterirken ABD Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA),  yapay zeka güvenlik merkezi kurmaya başladıklarını duyurdu.

NSA Direktörü Orgeneral Paul M. Nakasone, Washington’daki Ulusal Basın Kulübü’nde düzenlenen bir toplantıda ulusal güvenlik sistemlerinde yapay zekâ yeteneklerinin geliştirilmesi ve entegrasyonunu denetleyecek yeni bir oluşum kurulduğunu açıkladı. Nakasone, “Yapay Zeka Güvenlik Merkezi, ABD endüstrisi, ulusal laboratuvarlar, [istihbarat topluluğu] ve Savunma Bakanlığı genelindeki akademi ve seçkin yabancı ortaklarla yakın işbirliği içinde çalışacak” ifadelerini kullandı. ABD ulusal güvenlik, savunma ve istihbaratına yol gösteren en son stratejilerin yapay zekanın giderek artan rolünü vurguladığını belirten Nakasone, NSA’daki yetenek ve uzmanlığın, kurumu ABD’nin yapay zeka alanındaki rekabet üstünlüğünü sürdürmesini sağlamak için hükümetin çabalarını desteklemeye çok uygun hale getirdiğinin altını çizdi.

Uzmanlar küresel “yapay zeka silahlanma yarışı” göz önüne alındığında, ABD ordusunun bu gelişen ortamda ön planda kalmaya hazır olmasını sağlamak için şimdi adımlar atılması gerektiğini savunuyor. ABD’li yetkililer, yapay zekanın ulusal güvenlik ortamındaki artan rolüne vurgu yaparak gelişmekte olan teknolojinin geleceğini şekillendirmek için adımlar atmaya başlamış durumda. Yeni kurulacak güvenlik merkezinin, ulusal güvenlik kuruluşu ve savunma sanayi genelinde yeni yapay zeka yeteneklerinin güvenli bir şekilde benimsenmesini teşvik etmek amacıyla en iyi uygulamaları, değerlendirme metodolojisini ve risk çerçevelerini geliştirmek için önemli merkez haline geleceği belirtiliyor. Yeni oluşumun, ajansın çeşitli yapay zeka ve güvenlikle ilgili faaliyetlerini birleştireceği tahmin ediliyor. 

ABD Kongresi Stratejik Duruş Komisyonu tarafından ikincisi yayınlanan “Amerika’nın Stratejik Duruşu” raporunda, 2027-2035 yılları arasında Çin, Rusya ve Kuzey Kore’den gelebilecek tehditler ve güvenlik sorunları inceleniyor. Raporda bilim ev teknoloji alanındaki rekabetle ilgili olarak ABD ve müttefiklerinin, stratejik sürprizlerden kaçınmak ve ABD’nin stratejik duruşunu geliştirmek için büyük veri analitiği, kuantum bilişim ve yapay zekâ gibi gelişmekte olan teknolojilerin en ileri noktasında olmalarını sağlamak için adımlar attıkları belirtiliyor.

Raporda ABD’nin rakipleri Çin ve Rusya’nın yeni teknolojileri ordularına dahil etmek için entelektüel ve teknik kapasitelerini yoğun biçimde kullandıkları belirtilirken edindikleri kabiliyetler ile yeni bir uluslararası düzen kurma hedeflerini gerçekleştirmek istediklerine vurgu yapılıyor. ABD’nin küresel teknolojik liderliğini sürdürebilmesi için hükümet, akademi ve özel sektör arasında işbirliği ve ortaklıkların artırılması gerektiği belirtilen raporda, gelişmekte olan teknolojilerdeki ilerlemeler yeni risklerin yanı sıra savunma, hayatta kalma ve üstün gelme konusunda yeni fırsatlar da yaratabiliceğine dikkat çekiliyor. ABD bu teknolojileri etkin bir şekilde uyarlar ve kullanırsa, bunların ABD nükleer kuvvetlerinin kabiliyetine ve etkinliğine katkıda bulunabileceği kaydediliyor.  

Savunma Bakanlığı tarafından hazırlanan “Çin Halk Cumhuriyeti’ni İlgilendiren Askeri ve Güvenlik Gelişmeleri” raporunda Çin’in 2022 yılı içinde kaydettiği askeri ve teknoloji alanındaki gelişimi analiz ediliyor. Raporda Çin’in 2025 yılına kadar yapay zeka araştırma ve geliştirmede Batı’yı geçmeyi ve 2030 yılına kadar dünya liderliğine ulaşmayı hedefleyerek kendisini küresel bir öncü olarak konumlandırdığına dikkat çekiliyor. Çin’in YZ’yi askeri sektöre entegre etmede özel çaba sarf ettiği ve ulusal bilim ve teknoloji büyümesinin önemli bir alanı olarak gördüğü belirtilirken Çin’in yüz tanıma gibi çeşitli YZ uygulamalarında lider olsa da YZ donanımı için hala bazı yabancı yeteneklere bağımlı olduğunun altı çiziliyor. Savunma Bakanlığı, 2020 yılında da hızla gelişen teknolojinin sorumlu bir şekilde yönetilmesini sağlamak amacıyla Sorumlu Yapay Zekâ Stratejisi ve Uygulama Rehberi yayınlamıştı.

Raporda ayrıca “Çin, 14. Beş Yıllık Planında yeni nesil yapay zekâ, kuantum bilgi, beyin bilimi ve biyoteknoloji, yarı iletkenler ve derin uzay, derin deniz ve kutuplarla ilgili teknolojilerin geliştirilmesine öncelik vermiştir. Pekin, geri kalan bilim ve teknoloji alanındaki eksikliklerini net bir şekilde anlamakta ve sanayi politikaları ve ülkenin devasa teknoloji transfer aygıtı bu açıkları kapatma çabasındadır. Çin ayrıca yüksek düzeyde Ar-Ge finansmanı sağlamakta ve öncü teknolojiler üzerinde çalışan yerli şirketlere önemli sübvansiyonlar sunmaktadır” ifadelerine yer veriliyor.