Afganistan Barış Müzakereleri Katar’da Başladı

Taliban ve Afganistan hükümeti arasındaki barış görüşmeleri Katar’ın başkenti Doha’da başladı. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da müzakerelerin açılış töreni için Doha’ya gitti. Amerika ve Taliban arasında şubat ayında imzaladıkları “Afganistan’a Barış Getirme” anlaşmasının ardından başlatılması beklenen görüşmeler, yıllardır devam eden savaşın sonlandırılması için atılan çok önemli bir adım olarak görülüyor. Görüşmelerin açılış törenine Pompeo, NATO ve Afganistan’daki ABD Kuvvetleri Komutanı General Austin Scott Miller ile Afgan hükümeti ve Taliban’ı temsil eden heyetler katıldı. Pompeo, açılış konuşmasına, “bugün Afganistan için tarihi bir gün” diyerek başladı. Afganistan’daki savaş kurbanlarının barış sürecine dahil edilmesini istediklerini ifade eden Pompeo, Afganistan’ın geleceğinde savaş olmamasını arzu ettiklerini belirtti. Pompeo, 11 Eylül saldırılarını asla unutmayacaklarını vurgulayarak ABD’nin, terör örgütlerinin Afganistan topraklarını kullanarak başka ülkelere tehdit oluşturmasına asla izin vermeyeceğini kaydetti.

Her iki taraf da Afganistan’da savaşla çözüme ulaşamayacağını anlamış durumda ancak müzakerelerde netice alınma ihtimali hala düşük görünüyor. Müzakereler sonunda savaş sonrası Afgan toplumu için bir yol haritası çizilmesi bekleniyor. Müzakerelerle hedeflenen adımların başında, kapsamlı ve kalıcı bir ateşkese varılması geliyor. Afgan hükümeti ateşkes koşullarında oldukça ısrarlı ve katı bir yaklaşım sergiliyor. Hükümet, Taliban’ın anayasayı, demokratik seçimleri ve kadın haklarını tanımasını barış görüşmelerinin başlayabilmesi için ön koşul olarak öne sürmüştü. Afganistan’da 19 yıldır kadın hakları yasasının çıkarılması yönündeki talepler reddediliyor. Taliban liderleri kadın haklarının yürürlüğe girmesine, kız çocuklarının okula gitmesine ve kadınların iş hayatında ve siyasette yer almasına onay verdi ancak kadınlara devlet başkanı ya da Anayasa Mahkemesi başkanı olma hakkı tanınmasına karşı çıkıyor. 

Barış sürecinde Afgan hükümeti sayıları 5,000’i bulan Taliban üyesinin hapishaneden salıverileceği sözünü vermiş ve yüzlerce tutukluyu serbest bırakmıştı. Hükümet ve Taliban milislerinin olası bir ateşkese bağlı kalmalarının nasıl sağlanacağı bilinmiyor. Taraflar arasındaki güç dengesindeki değişimler politika değişikliğine neden olarak ateşkesi olumsuz yönde etkileyebilir. ABD ve Taliban arasında varılan anlaşmadaki orantısız şartlar bölgedeki güç dengesini Taliban lehine bozacak nitelikte. ABD yönetimi Mayıs ayına kadar bütün askeri güçlerini Afganistan’dan çekmesi karşılığında Taliban’ın kendilerine ve diğer uluslararası askeri güçlere saldırı düzenlememesi şartını koydu. Şu ana kadar Taliban’ın sözünde durduğu söylenemez. Şubat ayından beri bölgedeki ölü ve yaralı sayısı 10,000’e ulaşmış durumda. Halihazırda ABD bölgedeki asker sayısını 12,000’den 8,600’e indirmiş durumda. Kasım ayına kadar bu sayının 4,500’e indirilmesi bekleniyor. Bu durumda doğal olarak Taliban bir yandan müzakereleri sürdürürken diğer yandan ABD seçimlerini bekleyecek ve seçilecek başkanın Amerikan askerlerini kayıtsız şartsız tamamen geri çekmesini bekleyecek. Geri çekilme tamamlandıktan sonra Taliban’ın nasıl bir tavır sergileyeceği bilinmiyor.