Amerikan Bağımsızlık Günü’nde Chicago’da Katliam

ABD’nin Bağımsızlık Günü olarak kutlanan 4 Temmuz kutlamaları sırasında Chicago banliyölerinden birindeki geçit törenine ateş açan saldırgan 7 kişinin ölümüne ve 20 civarında kişinin yaralanmasına yol açtı. 70’ten fazla el ateş eden 22 yaşındaki zanlı Robert E. Crimo saldırıdan kısa süre sonra polisler tarafından yakalandı ve birinci derece cinayetten tutuklandı. Crimo, saldırıyı bir binanın çatısı üzerinden nişan alarak yarı otomatik bir tüfekle gerçekleştirdi. Görgü tanıklarının ilk anda havai fişek zannettikleri saldırıda Illinois Senatörü Julie Morrison da vardı. Illinois eyalet valisi saldırının ardından eyaletteki tüm kutlamaları iptal etti. Yetkililer, saldırganı neyin motive etmiş olabileceğine dair henüz bir bulgu olmadığını ve saldırının ırksal veya dini nefretten kaynaklandığına dair herhangi bir kanıt olmadığını söylediler.

Yetkililer zanlının saldırıyı haftalarca planladığını ve kimliğini gizlemek için kadın kılığına girdiğini belirtti. Crimo, şüphe uyandıran davranışlarıyla ilgili polisten uyarılar almış olmasına, intihar girişimi raporu bulunmasına ve uyuşturucu kullandığına dair kanıtlar bulunmasına rağmen ateşli silah ruhsatı alabilmiş. Bunlara rağmen birkaç silah satın almış olması silah kısıtlamalarını ve güvenlik önlemlerini tekrar tartışmaya açtı. Senatör Morrison silah alım yasalarının değişmesi gerektiğini savundu. 

Illinois sınırlarında halihazırda yürürlükte olan kırmızı bayrak yasası bulunuyor ancak polisin bir kişinin ateşli silahına el koyması çoğunlukla kendi inisiyatifinde. Yani yasanın devreye girmesi için kolluk güçlerinin talimatı gerekiyor. Yaşananların ardından daha kısıtlayıcı silah yasaları için çağrıda bulunan ‘Everytown for Gun Safety’ isimli sivil toplum örgütü Başkanı John Feinblatt, saldırıyı “Kullanılmayan kırmızı bayrak yasasının bir örneği” olarak tanımladı. The Wall Street Journal tarafından analiz edilen eyalet verilerine göre, yaklaşık 13 milyon kişinin yaşadığı Illinois’deki yetkililer, 2021’de ateşli silahlara el koymak için yasayı sadece 37 kez kullandı. Bu sayı, 2020’de 51 olarak kayıtlara geçmişti. Eyalet verilerine göre, saldırının gerçekleştiği Highland Park’ın da içinde bulunduğu 711 bin nüfuslu Lake County’de yetkililer kırmızı bayrak yasasını 2021’de hiç kullanmadılar ve 2020’de bir kez kullandılar. Yetkililere göre sorunun bir kısmı polis de dahil olmak üzere birçok kişinin yasayı nasıl kullanacağı konusunun hala belirsiz olması ve bir kısmının da yasanın varlığından tamamen habersiz olması.

Chicago bölgesini temsil eden Demokrat Temsilci Denyse Stoneback, saldırganın geçmişteki davranışlarının ateşli silah satın almasını engellemiş olması gerektiğini ve bunun olmasını engelleyen yasal boşlukların bir an önce doldurulması gerektiğini söyledi. Demokratların çoğunlukta olduğu yasama organı bünyesinde ve eyaletin kolluk kuvvetleriyle silah ruhsatı talep edenler için zorunlu parmak izi ve sicil kontrolü meselelerinin tartışılmakta olduğunu belirten Stoneback, eyalet valisinin silah şiddeti hakkında özel bir oturum çağrısı yapması gerektiğini söyledi. Illinois eyaletinde ateşli silah yasalarına karşı çıkan bir silah hakları grubu Second Amendment Foundation’ın kurucusu Alan Gottlieb ise yeni yasalara karşı dikkatli olunması gerektiğini ve Illinois’un zaten ülkenin en sıkı silah düzenlemelerine sahip olduğunu savundu. 

Son haftalarda üst üste gerçekleşen toplu katliamlar ABD’de özellikle okulların güvenlik sistemlerine taleplerini ciddi oranda yükseltti. Kamera, alarm sistemleri, güçlendirilmiş kapılar ve güvenlik filmlerini piyasaya süren Honeywell şirketi yetkilileri yakın zamandan beri yeni ürünler geliştirmeye ve olanları iyileştirmeye yönelik yatırımlarını artırdıklarını belirtiyor. Sektörün kazandığı bu ivmede Başkan Biden’ın, geçen ay okul güvenliği için ek fon içeren silah yasa tasarısı imzalamış olması da oldukça etkili. Benzer şekilde eyaletler de okul güvenliğine yönelik politikalarını yoğunlaştırmış durumda. Florida ve New Jersey eyaletleri okulların panik alarmları kurmasını şart koşarken Michigan okulların ek kilitleme cihazları kullanmasına izin veren bir yasa çıkardı. 

Güvenlik kamerası kullanımı 2009 öğretim yılında %60 iken bugün okulların %90’ından fazlası güvenlik kamerası kullanıyor. Araştırma firması Omdia, okulların yeni teknolojiler eklemek için mevcut sistemleri iyileştirme talebi doğrultusunda güvenlik sistemleri pazarının yılda %8 büyüyeceğini tahmin ediyor. Örneğin New York eyaletinde Pocantico Hills Merkez Okul Bölgesi, güvenlik durumları sırasında insan hatasını azaltmaya yönelik tedbirlere bağlamında son 3 yılda güvenlik sistemlerine 1 milyon dolardan daha fazla harcama yaptı. 3M firması yetkilisi, okulların, potansiyel saldırganların cam, kapı ve pencerelerden girmesini zorlaştıracak güvenlik filmleri talep ettiğini söyledi.

Daha önce silah kısıtlamalarının neredeyse olmadığı Texas’ta ve bu hafta da ülkenin en sıkı silah yasalarının olduğu Illinois’da gerçekleşen toplu katliamlar aslında meselenin yalnızca yasaklar ve kısıtlamalarla çözülemeyeceğini gösteriyor. Meselenin silah lobileri, şirketleri ve politika yapıcılar arasında dönmesinin yapıcı çözümler getirmediği anlaşılıyor. Amerikan toplumunun silah kültürünün, gittikçe artan sayıda insanın muzdarip olduğu akıl sağlığı sorunlarının ve var olan yasaların uygulanması konusunun topluca ele alınıp siyaset ve sivil toplumun birlikte hareket edebilmesi gereği öne çıkıyor.