Anayasa Mahkemesi 42. Madde Konusunda Adım Attı

Geçtiğimiz salı günü ABD Anayasa Mahkemesi 42. madde olarak bilinen Trump döneminden kalan sınır güvenliği tedbirinin bir süre daha yürürlükte kalmasına onay verdi. 42. maddenin artık uygulanmaması için verilen mahkeme kararını Anayasa Mahkemesi’ne taşıyan Cumhuriyetçi eyaletlerin başvurusuyla toplanan yargıçlar, 5-4 gibi yakın bir kararla uygulamanın devamını tasdikledi. Buna göre ABD sınır güvenliği memurları sığınma talebiyle gelen göçmenleri en az birkaç ay daha geri çevirmeye devam edebilecek.

42. Madde Covid-19 salgınının başlarında ABD Hastalık ve Salgın Kontrol Merkezi’nin kamu sağlığının korunmasına ilişkin tavsiye kararının sınır güvenliğinde uygulanmasını ifade ediyor. Buna göre salgının yayılmasının engellenmesi için sınıra gelen göçmenler normal süreçlerden geçmeden geri çevrilebiliyordu. Bu bağlamda karşılaşılan göçmenler ya kendi ülkelerine ya da Meksika’ya gönderiliyordu. ABD sınır güvenliği verilerine göre pandemi başından beri 42. madde ABD-Meksika sınırında en az 2.5 milyon kez kullanıldı. 42. maddenin bitişinin ise ABD sınırlarına gelen göçmen sayısını artırması bekleniyor. ABD Ulusal Güvenlik Bakanlığı’ndan kaynaklara dayandırılan CNN haberine göre maddenin yürürlükten kalkması ile sınırı geçmeye çalışan günlük göçmen sayısının ikiye katlanarak 9-14 bin arasına ulaşması bekleniyor.

Göçmenlik meselesi uzun yıllardır ABD’de tartışma konusu ve sığınma talepleri de göçmenlik konusunda önemi gittikçe artan bir husus. Geçtiğimiz 10 yılda ABD göçmenlik mahkemelerinin elinde bekleyen başvuru sayısında 7 kat artış oldu. Sayı 2012’de 100.000 iken 2022’de 750.000’in üzerine çıktı. Trump’ın temsil ettiği göçmenlik karşıtı politika ise 42. madde ile bir cephe açmış oldu. Konunun tartışmalı hale gelmesiyle birlikte geçtiğimiz ay federal hakim Emmet Sullivan 42. maddenin kullanımını kısa süre içinde sona erdirecek bir karar vermişti. Cumhuriyetçiler tarafından yönetilen 19 eyalet ise Anayasa mahkemesine acil başvuru yapmıştı.

Göçmen hakları savunucuları Trump yönetimini kamu sağlığını bahane ederek göçmenlikle mücadele etme ile suçlarken bazı halk sağlığı uzmanları da kararın mevcut sağlık koşullarının ötesinde ağırlıkta bir yaptırım olduğunu iddia etmişlerdi. Kararı savunanlar ise pandemi döneminde uygulamaya giren bu politika sayesinde göçmenlikle mücadelenin nispeten kolaylaştığını belirtiyorlardı. Maddeye dair bir diğer tartışma ise seçici olarak uygulanması. Ukrayna savaşının başlamasıyla ABD sınırına gelen Ukraynalılar önce bu madde üzerinden geri çevrilirken sonra kendilerine istisna uygulanarak girmeleri sağlanmıştı. Ancak birçok Hispanik sığınmacı geri çevrilirken Ukraynalılara ayrıcalık tanınması ırkçılık olarak değerlendirilmişti. Meksika, Guatemala, Honduras ve El Salvador gibi ülkeler dışından gelen kişilere maddenin daha nadir uygulanması analizleri de ırkçılık iddialarını güçlendirmişti. 

Trump yönetiminin pandemiyi göçmenlik konusunda fiili çözümler aramak için kullandığı iki yıldan fazladır zaten konuşuluyordu. Ancak kafa karıştıran konulardan biri Biden yönetiminin 42. maddeye dair net bir pozisyon alamaması oldu. Biden sığınma sistemini sağlamlaştırma ve sığınma talep etme hakkı bulunan kişilerin ülkeye düzgün bir şekilde girebilmesini sağlama sözü vermişti. Başkanlık döneminde uygulamayı bitirme konusunda ağır davrandı ve karışık sinyaller vermeye devam etti. Uygulamayı en az bir yıl boyunca uzattı ve hatta mahkemelerde uygulamayı savunmaya devam etti. 

Biden yönetimi geçtiğimiz Nisan’da kamu sağlığı koşullarının uygulamayı artık gerektirmediğini duyurarak uygulamayı bitirme konusunda karar kılmış fakat bahsedilen mahkeme süreçleri buna engel olmuştu. Ekim ayında sınırdaki göçmen sayısının artışı ile oluşan siyasi baskılar üzerine Biden yönetimi Venezuelalıları Meksika’ya göndermek üzereuygulamanın devam ettirileceğini bir kez daha duyurdu. Akabinde ise uygulamanın bitişine hazırlandıklarını bildirdi. Neticede bu tartışma mahkemeler eliyle yürümeye başladı ve Biden yönetiminin maddenin uygulanmasını bitirme kararı Louisiana’dan bir federal hakim tarafından engellendi ve daha sonra hakim Sullivan’ın ve müteakiben Anayasa Mahkemesi’nin kararları geldi. Anayasa Mahkemesi’nin kararıyla birlikte önümüzdeki aylarda tartışmanın devam etmesi bekleniyor.

42. maddenin akıbeti ne olursa olsun ABD’de göçmenlik tartışmaları kısa süre içinde bitmeyecek. Bazen insan hakları, bazen de sınır güvenliği konusunda değerlendirilen göçmenlik hususu hem yasama hem de yürütme erkinin gündeminde önemli yer işgal ediyor. Konuya dair kapsamlı politikalar ve kanunlar üretilmesinin önünde partizan engeller olsa da Kyrsten Sinema ve Thom Tillis gibi isimler önümüzdeki yasama döneminde de partiler üstü bir çerçevede sorunu gündeme getirmeyi hedefliyor.