Biden Yönetimi Afrika’yı Yanına Çekmek İstiyor

ABD-Afrika Liderler Zirvesi, yaklaşık 50 Afrikalı liderin katılımıyla, 13-15 Aralık tarihleri arasında Başkan Biden ev sahipliğinde Washington’da gerçekleştirildi. Çin, Rusya, Hindistan ve Türkiye’nin son 20 yılda siyasi, askeri ve ticari ilişkilerini derinleştirdiği Afrika kıtası ile ilişkilerini yeniden canlandırmaya çalışan ABD yönetimi, ilki 8 yıl önce gerçekleştirilen ABD-Afrika Liderler Zirvesi’nin ikincisini düzenledi. 3 gün süren zirvede Afrika ülkelerinin ekonomilerinin iyileştirilmesi, demokrasi ve insan hakları alanlarında destek verilmesi, Kovid-19’un etkilerinin azaltılması, küresel ve bölgesel sağlığın iyileştirilmesi, gıda güvenliğinin temini, barış ve istikrarın sağlanması, iklim değişikliğiyle mücadele ve diaspora ilişkilerinin güçlendirilmesi gibi konular ele alındı.

Afrika ile ilişkilerin uzun süredir ikinci planda bırakıldığını düşünen Biden yönetimi, Liderler Zirvesi ile ABD ve Afrika Birliği arasında geliştirilecek işbirliği ve ortaklığın vizyon belgesini açıkladı. Afrika ile ortaklığı derinleştirmek istediklerini belirten Biden, Afrika Birliği’nin G-20 ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi gibi kurumlarda yer alması için ABD’nin destek vereceğini duyurdu. Afrika’nın küresel sorunların çözümü için kritik önemde olduğunu belirten Biden, “Afrika, küresel meselelerin konuşulduğu her odada, masada olmalı. Bu nedenle de eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda, BM Güvenlik Konseyi’nin Afrikalı temsilcileri de kapsayacak şekilde reforme edilmesi çağrısında bulundum. Bugün de Afrika Birliği’nin G20’ye daimî üye olarak katılması çağrısı yapıyorum” ifadelerini kullandı. 

Biden zirve çerçevesinde gerçekleştirilen ticaret forumunda yaptığı konuşmada dünyanın salgın ve iklim krizi başta olmak üzere birçok sorun ile karşı karşıya olduğunu belirterek bu sorunların hiçbirinin Afrika liderliği olmadan çözülemeyeceğini savundu. ABD’nin Afrika kıtasıyla “Serbest Ticaret Alanı Mutabakatı” imzalayacağını kaydeden Biden, söz konusu mutabakatın ABD ile Afrika ülkeleri arasında yeni ticaret ve yatırım alanları açacağını söyledi. Biden, Afrika’nın alt yapısının gelişmesine ve bölgesel ticaretin artmasına katkıda bulunacaklarına işaret ederek Afrika’da ulaşım maliyetlerinin azaltılması için 500 milyon dolar yatırım yapacağını açıkladı. ABD Uluslararası Kalkınma Finans Kurumu’nun da Afrika’daki projeler kapsamında yaklaşık 370 milyon dolar yatırım yapacağını kaydeden Biden, bunun 100 milyon dolarının Sahra Altı Afrika bölgesinde güvenilir temiz enerji üretimi, 20 milyon dolarının küçük çiftçilere gübre yardımı olacağını aktardı.

Afrika ile ilişkileri geliştirmek isteyen Biden yönetimi kıtaya yönelik 55 milyar dolarlık bir yatırım planını açıkladı. Finansal yardımın “Afrika’nın önceliklerini desteklemek için” verildiğinin altı çizilirken Afrika’daki demokrasilere destek için de 75 milyon dolar yatırım yapılacağı kaydedildi. Üç yıllık finansman taahhüdü ile birlikte Afrika’daki sağlık programlarına 20 milyar dolar harcanması ve gıda krizinin etkilerinin azaltılması için altyapının geliştirilmesine öncelik verilmesi planlanıyor. Ayrıca işbirliği sayesinde Afrika ülkelerinin temiz enerji ve dijital ekonomi gibi alanlar da dahil olmak üzere yeni ticaret fırsatlarından yararlanmalarının kolaylaştırılacağı belirtiliyor.

Afrika Birliği ve üye ülkelerle diyalog kanallarını daha da güçlendirmek isteyen Washington, Büyükelçi Johnny Carson’ın Afrika kıtası Özel Temsilcisi olarak atandığını duyurdu. Eski Başkan Obama döneminde Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı pozisyonunda çalışmış olan Carson, Afrika üzerine 37 yılı aşkın deneyime sahip tecrübeli bir diplomat olarak tanınıyor. Özel Temsilci zirvede alınan kararların hayata geçirilmesi için gerekli görüşmeleri yapacak ve yeni düzenlemeleri hayata geçirecek. 300’den fazla ABD’li ve Afrikalı şirket kritik sektörlere yapılacak yatırımlar hususunda farklı delegasyon liderleriyle görüşmeler yapacak. Ayrıca ABD Ticaret Temsilcisi Katherine Tai, Afrika Kıtası Serbest Ticaret Bölgesi ülkeleri ile çalışma alanlarını genişletmek için mutabakat anlaşması imzalamaya hazırlandıklarını açıkladı.

Biden yönetimi ABD’nin Afrika’nın geleceğinde söz sahibi olmak istiyor. Biden’in göreve geldiği günden beri Afrika ülkeleri ile önemli bir siyasi angajmana girmemesi ve kıtaya ziyaret gerçekleştirmemesi Afrika’yı ihmal eden bir imaj sergilemesine yol açtı. Hızla yükselen nüfusu ile yakın gelecekte önemini daha da artıracak olan Afrika kıtası özellikle Çin ve Rusya’nın yaptıkları yatırımlar ve kurdukları ilişkilerle bölgede etkinliklerini artırmasıyla yeni bir rekabet alanı doğuruyor. Uzmanlar zirve ile birlikte ABD’nin Afrika’daki nüfuzunu yeniden artırarak özellikle Çin’in etkisini kırmaya çalışacağı yönünde değerlendirmelerde bulunuyor.