Kongre’de 6 Ocak Olaylarını Araştıracak Komisyon Kuruldu

Başkan Biden, 6 Ocak Kongre olaylarına ilişkin yaptığı konuşmada Amerikan halkına seçimlerle ilgili söylenmeye devam edilen yalanlara karşı çıkmaları çağrısında bulunarak Kongre’de yürütülen soruşturma çabalarına desteğini dile getirdi. Biden altı ay önce gerçekleşen kalkışmanın bir muhaliflik olmadığını ve kalkışmanın tam olarak bir kargaşa olduğunu vurguladı. Biden, 6 Ocak tarihinde yaşananların Amerika’ya bir varoluşsal kriz yaşattığını ve Amerikan demokrasisinin hayatta kalıp kalmayacağını test ettiğini söyledi. Demokrasinin halen yaşadığını belirten Biden, herkesin demokrasiye sahip çıkması için çalışması gerektiğini hatırlattı. Biden açıklamasında Kongre’de sıkı bir şekilde tartışılan soruşturma komisyonunun çalışmalarına devam etmesi gerektiği mesajını verdi.

Kongre’de yürütülecek soruşturma için yeni bir komisyon fikri Senato’daki Cumhuriyetçilerin muhalefeti nedeniyle rafa kalkmıştı. Bunun üzerine Demokratlar, Temsilciler Meclisi’nde faaliyet gösteren mevcut bir komisyonu yürütülecek soruşturmalar için kullanmaya karar vermiş ve bununla alakalı yeni bir tasarıyı Temsilciler Meclisi’nin genel kuruluna sunmuştu. Temsilciler Meclisi’nde yapılan oylamalar genel hatlarıyla parti çizgisinde gerçekleşmiş ve Cumhuriyetçilerden iki üye haricinde hepsi soruşturmaya karşı çıkmıştı. Söz konusu iki üye eski Başkan Trump’ın azledilmesi yönünde oy kullanan ve Trump’ı açıktan eleştiren Liz Cheney ve Adam Kinzinger olmuştu. 

Temsilciler Meclisi Sözcüsü Nancy Pelosi, komisyonun başına Demokrat Bennie Thompson’u getirdi. Thompson halihazırda başkanı olduğu İç Güvenlik Komisyonu’nda ülke içinde gerçekleşen terör saldırıları hakkında daha önce soruşturmalar yürüten ve bu konuda tecrübeli bir isimdi. Pelosi komisyonun kurulmasını destekleyen iki Cumhuriyetçiden biri olan Liz Cheney’nin de komisyonun üyesi olacağını duyurdu. Cheney daha önce Temsilciler Meclisi’nde Cumhuriyetçi Parti’nin üst düzey üçüncü ismiydi ancak Trump karşıtı tutumunda ısrarcı davranması parti içerisindeki liderlik pozisyonuna mal olmuştu. 

Cheney’nin Demokratların teklifini kabul ederek komisyonda yer alması sonucunda partisinden kendisine yönelik başka yaptırımların gelmesi söz konusu. Medyaya sızan haberlere göre Cumhuriyetçi Parti lideri Kevin McCarthy komisyonda yer almayı kabul eden Cumhuriyetçilerin diğer komisyonlardaki görevlerinin elinden alınacağına dair bir uyarı yapmış. McCarthy daha sonra bu konuyla ilgili yaptığı bir açıklamada kendisinin herhangi bir tehditte bulunmadığını belirtirken, daha önce hiçbir Cumhuriyetçinin Temsilciler Meclisi Demokrat Sözcüsü’nden görev almadığını hatırlattı. McCarthy, Cheney’nin görev almasını kabul etmesine çok şaşırdığını ve belki de kendi partisinden çok Pelosi’ye daha yakın olduğunu söyledi. Cheney, McCarthy’nin bu ifadeleri karşısında etkilenmemiş görünürken kendisiyle bu konuda görüşmediğini ve kendisinin anayasaya olan bağlılığının partizan siyasetten daha önce geldiğini vurgulamakla yetindi. Cheney, komisyonun en çok öne çıkan üyesi olacak gibi görünüyor. Demokratlar, Cheney’yi komisyona alarak Cumhuriyetçi Parti’de Trump karşıtı olan kitleyi kendilerine çekmeyi hedefliyor. 

McCarthy’nin hedefinde olan diğer bir isim ise Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Üyesi Adam Kinzinger. Trump karşıtı tutumunu halen devam ettiren Kinzinger, McCarthy’nin özelden Cumhuriyetçileri komisyona katılmamaları yönünde uyarması sonrasında medyaya yaptığı açıklamada ‘kimin umrunda’ ifadesini kullandı. 13 kişilik komisyonda görev alıp almayacağına ilişkin herhangi bir açıklama yapmayan Kinzinger, McCarthy tarafından gelen tehditlerin ironik olduğunu söyledi. Kinzinger, parti liderliğinin komplo teorilerini yayan Marjorie Taylor Greene ve beyazların üstünlüğünü savunan Paul Gosar gibi isimlerin çizgisinden gittiğini öne sürdü. Greene, Matt Gaetz ve Lauren Boebert gibi Trump destekçileri kurulan yeni komisyonda yer almak istiyor. Demokratlar, Trump’ı sıkı bir şekilde destekleyen bu isimlerin komisyonda yer alacağından endişeli zira bu kişiler komisyonun işleyişini sabote edecek potansiyele sahip. 

Cumhuriyetçi McCarthy’nin seçtiği isimlerin Pelosi tarafından kabul edilip edilmeyeceği merak ediliyor. Komisyonun kurulmasını öngören Kongre kararında üyelerin Temsilciler Meclisi Sözcüsü Pelosi tarafından atanacağı belirtiliyor. Tasarıda ayrıca sözcünün bu üyelerin beşini Azınlık Lideri McCarthy ile istişare ederek atayacağı ifade ediliyor. Dolayısıyla McCarthy’nin seçtiği isimlerin Pelosi tarafından kabul edilmesi zorunlu değil. Pelosi McCarthy’nin görevlendirileceği isimleri veto etme yetkisine sahip. Komisyonun ifade vermek için çağırdığı bu kişilerin hukuken gitme zorunluluğunun olup olmadığı ya da Trump’ın komisyonda ifade verip vermeyeceği tartışılan diğer hukuki sorunlar olarak öne çıkıyor. 

Komisyonu boykot sinyali veren McCarthy, ilerleyen günlerde komisyona üye atayacağını duyurdu. McCarthy’nin tam olarak ne zaman bu isimleri belirleyeceği bilinmiyor. Pelosi’nin seçtiği üyeler komisyonun toplanması için gereken üye sayısı şartını sağlıyor. Bu nedenle McCarthy’nin atama yapmayarak komisyonun çalışmasını engelleme şansı bulunmuyordu. McCarthy atama yapmadığı takdirde Pelosi’nin atadığı Demokratlar ve buna ek olarak Cheney, komisyonda yürütülen soruşturmanın ve yapılan tartışmaların tamamının odağını Trump’a çevirecekti. Bunun sonucunda Washington’daki tartışmalar Trump aleyhinde gelişecek ve 2022 ara seçimlerinin en çok konuşulacak ismi Trump’ın bu tartışmalardan siyasi olarak yara alması ile sonuçlanacaktı. 

2022 ara seçimleri sonrasında Cumhuriyetçi Parti’nin Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu sağlaması durumunda Temsilciler Meclisi’nin Sözcüsü olarak seçilmesi muhtemel olan McCarthy’nin komisyonuna yapacağı atamalarının siyasi kariyerini etkileyeceği düşünülüyor. McCarthy’nin partide tartışma kabiliyeti güçlü kişileri seçmesi ve komisyonda haksız ve suçlu duruma düşmemesi gerekiyor. Şimdiye kadar komisyonda yer almak isteyen Greene, Boebert ve Gaetz gibi isimlerin bu yeteneklere sahip olmadığı ve daha çok söz dalaşına girerek ucuz siyaset yapan Cumhuriyetçiler olduğu söyleniyor. Bu nedenle McCarthy’nin bu üç isimden birini bile seçmemesi ve partide daha tecrübeli isimlere yer vermesi tavsiye ediliyor. Parti içerisindeki birçok isim bu komisyonda Jim Jordan’ın yer alacağını öngörüyor. Jordan, birinci azil soruşturmasında Trump’ı sıkı bir şekilde destekleyen bir isim olarak öne çıkmıştı. Jordan’ın dışında anayasa hukuku dersi veren Mike Johnson’ın komisyonda yer alan diğer Demokrat anayasa hukukçusu Raskin’in argümanlarına karşı koyabileceği düşünülüyor.  

Trump’ın soruşturmada ne derece tartışılacağı henüz belli değil. Komisyon Başkanı Thompson soruşturmanın Trump’a ne kadar uzanacağına dair bir açıklama yapmaktan kaçındı. Komisyonun kuruluş amaçlarından biri Kongre binasında yaşanan güvenlik zafiyeti olacak ve bu nedenle soruşturmanın tamamının Trump ile ilgili olması beklenmiyor. Soruşturmanın ilk oturumu polis teşkilatı üyelerinin o gece yaşadıklarını komisyona aktarmasıyla başlayacak. Birçok Kongre üyesi soruşturmanın bir şekilde Trump’a uzanacağından emin. Buna ek olarak Demokratların Cheney’yi komisyona getirmesinin temel nedenlerinden birinin Trump’ı komisyonda tartışmak istemesi olduğu belirtiliyor. Trump’ın Ukrayna meselesi nedeniyle azledilmesi için yürütülen soruşturmayı yöneten İstihbarat Komisyonu Başkanı Adam Schiff de bu komisyonda yer alacak. Schiff daha önce Trump aleyhinde yürütülen soruşturmaların da kullanılabileceğini ifade etti. Trump aleyhinde yürütülen ikinci azil soruşturmasını yöneten Jamie Raskin’in ve diğer bütün üyelerin ulusal güvenlik alanında geniş tecrübeleri bulunuyor. Sonuç itibariyle 6 Ocak soruşturmasının Trump etrafında yeni bir siyasi çekişmeye dönmesi şaşırtıcı olmayacak.