Pence Trump’a Rakip Olacak mı?

Eski Başkan Donald Trump ve eski Başkan Yardımcısı Mike Pence’in Cumhuriyetçi Parti içerisinde farklı eğilimleri arkalarına alarak 2024 başkanlık seçimlerinde partinin adayı olma yarışına girebileceği tartışılıyor. Görevinin sona ermesinin ardından başkentten ayrılan Trump 18 ay sonra ilk kez Washington’a gelerek kendisine yakın düşünce kuruluşu America First Policy Institute’da bir konuşma yaptı. 6 Ocak’a ilişkin usulsüzlük iddialarını sürdüren Trump, konuşmasında 2024 seçimlerindeki iddiasını pekiştirdi. Ülkenin önemli sorunlarından biri olarak suç oranın yükselmesinin altını çizdi ve iktidarında suçla mücadele sözü verdi. Ülkenin mevcut göç politikasını da eleştiren Trump sınır güvenliğinin öneminin de altını çizdi. 

Trump’tan saatler önce başkentteki Youth America Foundation’da konuşan Mike Pence ise 6 Ocak’ı trajik bir gün olarak andı ve muhafazakar siyasetin ancak geleceğe odaklanarak Amerika’yı tekrar kazanabileceğini belirtti. Pence, Biden’ın ekonomi yönetimini ve dış politikasını eleştirerek ABD’nin Afganistan’dan çekilmesini ‘rezalet’ olarak nitelendirdi. Muhafazakar yaşam tarzının şu anda içinde olduğu tehlikenin öncelikli mesele olduğunu belirten Pence, Trump’la polemiğe girebileceği ifadeler kullanmaktan kaçındı. Yol haritasında ‘özgürlük gündemi’ kavramını öne çıkararak Amerikalılar için daha fazla ekonomik fırsat yaratmanın, dünyada Amerikan liderliğini yeniden tesis etmenin ve geleneksel Amerikan kültürüyle gurur duymanın önemini vurguladı. 

Her iki ismin de 2024 başkanlık seçimleri için Cumhuriyetçi Parti’den adaylık mücadelesine girme beklentisi tartışılırken Pence’in Trump’a karşı yarışa girip girmeyeceği özellikle merak konusu. Geçtiğimiz hafta Washington’a gelen Pence, Trump’a sadakatiyle bilinen Cumhuriyetçi Çalışma Komitesi (RSC) üyeleriyle görüşmüştü. Üyelerden, Indiana temsilcisi Jim Banks, Pence’in muhtemel başkanlık kampanyasının destekçilerinden olduğunu açıklayan ilk isimlerden biri olmuştu. Washington ziyaretinde yaptığı konuşmalar dışında pek çok muhafazakar siyasi ile de görüşmeler gerçekleştiren Pence, kendi adaylığındansa Cumhuriyetçi Parti’nin Amerikan siyasetindeki başarısının öneminin altını çiziyor. Kasım ara seçimlerinde Cumhuriyetçilerin kazanması için çalışacağını belirten eski Başkan Yardımcısı, görüşmelerinde politika vizyonunu detaylandıran bir kitapçık dağıttı.

Önceki seçimlerde Trump’ın seçimin çalındığı iddiasını desteklemeyen ve 6 Ocak oturumlarıyla özelde Trump’ın genelde ise Cumhuriyetçi Parti’nin eylemlerinin sorgulanmasında etkisi olan Pence’in, buna rağmen parti içinde epey itibar gördüğü anlaşılıyor. Kimi muhafazakar siyasetçilerin de Pence’in 6 Ocak’taki tutumunu takdirle karşıladığı biliniyor. Kentucky Temsilcisi Cumhuriyetçi Andy Barr, RSC üyelerinin Pence’e konuyla ilgili teşekkür ettiğini doğrulayarak kendisini ‘partinin ahlaki gücü’ olarak tanımladı. Pence’i başkanlık için destekleyen isimlerden bir diğeri de ağabeyi Greg Pence. Cumhuriyetçi Parti’den Indiana temsilcisi olan Greg Pence, kardeşinin başkan adayı olmasını istediğini belirterek desteğini ifade etti. RSC ile görüşmesinde Trump’ın tartışmalı gündemlerinden kaçınan Pence Eski Başkan’ın politik ajandasından övgüyle söz ederek Trump dönemindeki kazanımları hatırlattı. 

Bir buçuk yıldır gelmemiş olsa da başkentteki atmosferi etkilemeye devam eden Trump, Cumhuriyetçi alternatifler arasında desteği en yüksek oranda olan muhtemel aday. Yakın tarihli bir ankete göre Cumhuriyetçilerin yalnızca %6’sı başkanlık seçimlerinde Pence’e oy vereceğini söylerken bu oran Trump için %49 oldu. 6 Ocak Komitesi tarafından gerçekleştirilen kamuya açık sekiz oturumun sonunda, kamuoyunun algısında, Trump ve 6 Ocak’ta yaşananlara dair büyük değişiklikler olduğunu söylemek güç. Anketlerden, her partinin kendi destekçilerinin görüşlerini sağlamlaştırdığı anlaşılsa da Komite’nin çalışmalarının vatandaşların taraf değiştirmesine yol açmadığı gözlemleniyor. 

Kongre’nin 6 Ocak oturumları, Trump’a Demokratların beklediği kadar kredi kaybettirmese de Cumhuriyetçiler arasında alternatif adayların sahneye çıkması beklentisini artırdı. Örneğin, South Dakota Temsilcisi Dusty Johnson, Cumhuriyetçi Parti’nin Trump’ın baskın imajına rağmen sonraki seçimler için adayının kim olacağı konusunda tartışmalar yapması gerektiğini savunan isimlerden biri. Cumhuriyetçiler arasında alternatif isimler üzerine tartışmalar başlarken Pence’in yanı sıra aday olması konuşulan isimler arasında Florida Valisi Ron DeSantis, eski Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Arkansas Senatörü Tom Cotton ve eski South Carolina Valisi Nikki Haley de var. 

Amerikan siyaseti açısından Trump ve Pence’in aynı anda başkan adaylığı için yarışması çok ilginç olacak. Muhafazakarların, kendisinin kazandığı seçimi, yardımcısının seçim sonuçlarını tersine çevirmek için inisiyatif almaması sebebiyle çalındığını iddia eden Trump ile seçimlerin çalındığına inanmayan Pence arasında nasıl tercih yapacağı merak konusu. Hatırlatmak gerekirse Trump, 6 Ocak Kongre Baskını sırasında atılan ‘Pence’i Asın!’ sloganlarından hiç de rahatsız gözükmüyordu. Pence her ne kadar gelecek vizyonunu vurgulayarak 6 Ocak ve Trump’a atıf yapmaktan geri dursa da adaylıklar açıklandıktan sonra bu konunun gündeme gelmeme ihtimali yok. 

Trump’ın parti üzerindeki etkisi ve kontrolü kuşkusuz Pence’ten çok daha fazla ve ayrıca Amerikan toplumundaki muhafazakarların derin öfkesini Pence’in sakin siyasetinin taşıması pek mümkün gözükmüyor. Bununla beraber başkan adayı olması durumunda, Demokratların nefret objesine dönüşmüş Trump’ın Cumhuriyetçileri birleştirmesi veya 6 Ocak’taki duruşuyla kamuoyunun büyük kesiminden Amerikan demokrasisi adına puan toplayan Pence’in daha geniş bir konsensüs oluşturması ihtimaller arasında.