Trump New Hampshire’da Kazandı

ABD’de Kasım ayında yapılacak seçimler öncesinde adayların belirlenmesi süreci olarak işleyen parti içi ön seçimler geçtiğimiz hafta Iowa eyaletinde başladı. Cumhuriyetçi Parti’nin adayının belirleneceği ön seçimlerin ilki olan Iowa’da eski Başkan Donald Trump, oyların yarısından fazlasını alarak seçimin galibi oldu. Bu hafta Salı günü, Cumhuriyetçi Parti’nin ikinci ön seçimleri New Hampshire eyaletinde yapıldı. Trump’a rakip olmak için yarışan adaylardan Florida Valisi Ron DeSantis, 2024 başkanlık seçimlerinden çekildiğini açıklamasının ardından yarış eski South Carolina Valisi ve Birleşmiş Milletler Temsilcisi Nikki Haley ile eski Başkan Trump arasında gerçekleşti. Iowa’da olduğu gibi, Trump oyların yarısından fazlasını alarak New Hampshire seçimlerinden de zaferle ayrıldı.

New Hampshire ön seçiminde %54,3 oy oranıyla Trump 12 delege kazanırken, Haley %43,4 oy oranıyla 9 delege elde etti. New Hampshire, Iowa’ya kıyasla Evanjelistlerin yoğunluğunun az olması sebebiyle Haley’nin daha güçlü olduğu bir eyalet olarak ön plana çıkıyordu. Güçlü olduğu eyalette de Trump’a kaybeden Haley için seçim sonuçları hayal kırıklığı oldu. Seçim sonuçlarının ardından açıklama yapan Haley, Trump’ı tebrik ederken seçimlerin henüz bitmediğini belirterek adaylıktan çekilmeyeceğini açıkladı. Haley ayrıca, mevcut Başkan Biden’ı yaşı nedeniyle eleştiren Trump’ın yaşının ve mental sağlığının Amerikan Başkanlığı görevini icra etmeye uygun olmadığını da tekrarlarken 24 Şubat’ta kendi eyaleti South Carolina’da yapılacak ön seçime odaklanacağını açıkladı. 

Bir sonraki ön seçimlerin yapılacağı Nevada eyaletinde seçime katılmayacağını açıklayan Haley, tüm dikkatini South Carolina’ya çevireceğini belirtti. Ancak Haley’nin işi kendi eyaletinde kolay gözükmüyor. Anketlere göre Trump South Carolina’da da büyük bir farkla seçimleri önde götürüyor. Haley’in adaylıktan çekilip çekilmeyeceği konusundaki tartışmalar sürerken, bu baskıya uzun süre dayanması zor görünüyor. Haley’nin yarışa devam etme kararının ardından yapılan analizlerde, Haley’nin seçim sürecinde Trump’a açılan davalar neticesinde güç kaybedeceğine inandığına yönelik çıkarımlar yapılırken bu durumun gerçekleşmesine pek de ihtimal verilmiyor. Nitekim, iki eyalette yapılan ön seçimler sonrasında, Cumhuriyetçi seçmenlerin Trump’a karşı açılan davalar neticesinde bir arada kalarak ona destek vermeye devam ettikleri görüldü.

Iowa seçimlerinden sonra rakiplerine yönelik olumsuz ifadeler kullanmayarak birlik olmaya çağıran Trump, Haley’nin adaylık sürecinden çekilmemesi üzerine itidalli dilden vazgeçerek Haley’ye yüklendi. Seçim zaferinden sonra New Hampshire’da seçmenlerine seslenen Trump, yarıştan çekilmemekte ısrar eden Haley’yi eleştirerek ‘kazanmak zorundaydı ancak fena halde başarısız oldu’ ifadelerini kullandı. Trump’ın konuşmasının ardından, Iowa’da ön seçimlerinden sonra Trump’a destek vereceğini açıklayarak adaylık yarışından çekildiğini açıklayan Vivek Ramaswamy de sahneye çıkarak Haley’nin de bir an önce adaylıktan çekilmesi gerektiğini ifade etti. Haley’nin bağışçılarının etkisinde kalarak Cumhuriyetçi Parti’nin enerjisini boşa harcamaması gerektiğini belirtti. Vivek’ten sonra sahneye çıkan South Carolina Senatörü Tim Scott da, Trump’a desteğini açıklayarak Haley’nin yarıştan çekilmesi gerektiğini ifade etti.

Üst üste iki eyaleti kazanan Trump için bu zafer, 2024 başkanlık seçimleri yolunda önemli bir dönüm noktası temsil ediyor. Amerikan siyasi tarihinde, Iowa ve New Hampshire’daki ön seçimleri kazanan adayların partilerinin adaylığını genellikle kazandığı göz önünde bulundurulduğunda, bu zaferler Trump için önemli bir gösterge oldu. New Hampshire seçimlerinden Trump aleyhine çıkan önemli bir sonuç ise, ılımlı Cumhuriyetçilerin Haley etrafında birleşmesi oldu. 2024 başkanlık seçimlerinde, iki partinin ılımlı kanadındaki oy geçişkenliği seçim sonuçlarına doğrudan etki edebilecek bir potansiyele sahip. Bu durumda, Trump’ın ılımlı seçmenler tarafından tercih edilmemesi, başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçiler için büyük bir problem oluşturabilir.

New Hampshire eyaletinde yapılan seçimler öncesinde geçtiğimiz hafta sonu Ron DeSantis’in adaylıktan çekilmesi, haftanın önemli gündem maddeleri arasında yer aldı. DeSantis, adaylıktan çekilme kararını sosyal medya platformu üzerinden yayınladığı bir video ile duyurdu. Açıklamasında, ‘Donald Trump’la Covid-19 salgını ve Anthony Fauci’yi seçmesi nedeniyle bazı anlaşmazlıklarımız oldu. Ancak, Trump’ın mevcut Başkan Joe Biden’den üstün olduğu açık’ diyerek seçimlerde Trump’a destek vereceğini belirtti. Kendisinin başarılı olabileceğine inanmadığını ifade eden DeSantis, oy verenlerin daha fazla zaman ve kaynaklarını harcamayacağını söyledi. 

Iowa’da 99 seçim bölgesini ziyaret eden, eyalet valisinin ile Evanjelik liderlerin desteğini alan DeSantis, ön seçimlerde aldığı yaklaşık %21 oy oranıyla hayal kırıklığı yaşadı. Iowa ön seçimlerinde yaklaşık 30 milyon dolar harcayan DeSantis, seçimin en büyük kaybedeni olarak yorumlandı. DeSantis’in, New Hampshire ve Şubat ayı başında gerçekleşecek Nevada ön seçimlerinde de diğer adaylara göre zayıf bir performans göstermesi bekleniyordu. Iowa’da umduğunu bulamayan ve peş peşe gelecek mağlubiyetlerin siyasi karizmasına zarar vereceğini düşünen DeSantis, diğer eyaletlerdeki ön seçimleri beklemeden adaylıktan çekildiğini açıkladı. Bu hamlesi, DeSantis’in 2028 başkanlık seçimleri için yeniden hazırlık yapacağı şeklinde yorumlandı.

Salı günü New Hampshire’da Demokrat Parti’nin de ön seçimleri yapıldı. Joe Biden’ın karşısına güçlü bir adayın çıkmamış olması nedeniyle bu seçimler bir formalite olarak gerçekleşti. Biden, oyların yaklaşık %66’sını alarak rahat bir zafer kazandı, rakipleri Minnesota Temsilcisi Dean Philips %20, Marianne Williamson ise %4 oy aldı. Yıl sonunda gerçekleşecek başkanlık yarışına yaklaşılırken, adayların belirleneceği ön seçimler tablonun netleşmeye başladığını gösterdi. Cumhuriyetçi Parti’nin adaylık tartışmaları, Trump’ın iki eyaletten de büyük bir farkla galip ayrılması sonrasında anlamını yitirdi. Demokrat Parti’nin rekabetten uzak ve sönük geçen ön seçimleri, adaylık tartışmaları açısından önemli bir anlam ifade etmiyor.