Zelenski Washington’da

Başkan Biden, BM Genel Kurulu için ABD’de bulunan Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski’yi Washington’da ağırladı. Görüşme, Zelenski’nin Rusya ile sürdürülen savaşta daha fazla destek talep etmesi açısından büyük önem taşıyordu. Biden ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris ile bir toplantı gerçekleştiren Zelenski, bir “zafer planı” sunarak Ukrayna’nın askeri ve finansal ihtiyaçlarına vurgu yaptı. Zelenski’nin ziyareti, bazı Cumhuriyetçilerin Ukraynalı politikacıların ABD iç siyasetine müdahale ettiği iddialarını gündeme getirdi. Bu eleştiri sonrasında Zelenski Trump ile de bir görüşme gerçekleştirmeye karar verdi.

Biden, görüşme sırasında Ukrayna’ya yönelik yaklaşık 8 milyar dolarlık yeni bir askeri yardım paketi sağlanacağını duyurdu. Yardımın Ukrayna’nın Rusya’ya karşı verdiği mücadelede kritik bir destek sağlamak amacıyla tasarlandığı belirtildi. Biden, ABD’nin Ukrayna’nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü koruma konusundaki kararlılığını vurguladı. Paket, askeri teçhizattan insani yardıma kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Biden, bu destekle diğer müttefiklerin de Ukrayna’ya yardım etme çabalarını teşvik etmeyi umuyor. Bu yardımın Rusya’ya karşı durmak için önemli bir adım olduğu belirtiliyor. Başkan Yardımcısı Harris ise, “Bazı kişiler Ukrayna’nın egemen topraklarının büyük kısımlarını terk etmesini öneriyor; bu öneriler barış değil, teslimiyet önerileridir” dedi. Bu sözler, Trump’ın yaklaşımına doğrudan bir eleştiri olarak değerlendirildi. 

Yeni yardım paketinin Patriot hava savunma sistemleri, insansız hava araçları ve hava-yer mühimmatları gibi önemli askeri teçhizatları içerdiği belirtiliyor. Bu paketle birlikte Ukrayna’nın uzun menzilli saldırı yeteneklerini artırmak için JSOW adı verilen hassas güdümlü bombaların ilk sevkiyatının yapılacağı da duyuruldu. Biden, Pentagon’un bu yardımların büyük bir kısmını 2024 yılı sonuna kadar tahsis edeceğini belirtti. Yardımın 5,5 milyar dolarlık kısmı başkanlık çekme yetkisi (PDA) aracılığıyla sağlanacak, 2,4 milyar dolar ise Ukrayna Güvenlik Yardım İnisiyatifi (USAI) üzerinden temin edilecek.

Biden’ın açıkladığı 8 milyar dolarlık yardım paketinde sadece askeri destek değil, aynı zamanda Ukrayna’nın insani ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurulduğu belirtiliyor. Yardım ABD’nin uluslararası arenada aktif bir rol oynamaya devam ettiğinin ve müttefiklerine olan bağlılığının bir göstergesi olarak da öne çıkıyor. Biden, “Ukrayna’nın özgürlüğü için savaştığı süre boyunca ABD’nin uluslararası toplumu bir araya getirdiğini” belirterek, “Ukrayna’nın başarılı olması için gerekli desteği sağlamak benim yönetimimin temel odak noktası oldu” dedi.

Zelenski sunduğu zafer planının yıl sonuna kadar ortaklarının hızlı ve somut adımlar atmasını gerektirdiğini belirtti. Zelenski, planın Kiev’in bu yıl içinde düzenlemek ve Rusya’yı da davet etmek istediği ikinci barış zirvesi için bir “köprü” görevi göreceğini de ifade etti. Zelenski, Ukrayna’nın NATO ve Avrupa Birliği içinde kalmasını ve Rusya’nın tüm Ukrayna topraklarından sürülmesini istiyor, ancak ikinci hedefe diplomatik yollarla ulaşılabileceğini belirtiyor. Putin ise barış görüşmelerinin, ancak Kiev’in doğu ve güney Ukrayna’nın büyük bölümünü Rusya’ya terk etmesi ve NATO üyeliği planından vazgeçmesi halinde başlayabileceğini söylüyor.

Zelenski’nin sunduğu planın detayları gizli tutulsa da kaynaklar bu planın acil askeri yardım taleplerini ve uzun vadeli güvenlik garantilerini içerdiğini belirtiyor. Zelenski, Batılı müttefiklerden daha uzun menzilli silahlar kullanma izni talep ediyor. Biden, bazı üst düzey yardımcıları ve Avrupalı müttefiklerinin ısrarlarına rağmen, Rusya ile Batı arasında doğrudan bir çatışma riskini artırabileceği endişesiyle Ukrayna’ya uzun menzilli saldırılar için yetki verme konusunda isteksiz görünüyor.

ABD basını Biden yönetiminin Ukrayna liderinin savaşı kazanma planının kapsamlı bir stratejiden yoksun olduğu ve uzun menzilli füzeler üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması için yeniden paketlenmiş bir talepten ibaret olduğu konusunda endişeli olduğunu yazdı. Zelenski aylardır bu planı hazırlıyordu ve Beyaz Saray’da yapılan toplantıda Biden’a ayrıntılar hakkında bilgi verdi. Ancak planın ana hatları hakkında bilgi sahibi olan üst düzey ABD’li ve Avrupalı yetkililer, özellikle Rus güçleri savaş alanında yavaş ama istikrarlı kazanımlar elde ederken, planın Ukrayna zaferine giden net bir yol sunmadığını söylüyor. ABD’li yetkililer, Zelenski’nin ABD ve müttefiklerinin Kiev’e istediği her şeyi vereceği umuduyla maksimalist bir öneri sunduğunu söylüyor. Geçtiğimiz haftalarda Kiev’e giderek planın unsurları hakkında brifing alan ABD’li yetkililer, Ukrayna planının mevcut haliyle Biden’ın üst düzey yardımcılarını hayal kırıklığına uğrattığını belirtiyor.

Zelenski iki partinin senatörlerinin bulunduğu bir grupla yaptığı görüşmede, Biden yönetiminin Ukrayna’ya silah sevkiyatını hızlandırması ve Rusya’nın daha derinlerine füze saldırılarına yeşil ışık yakması halinde Rusya’yı gelecek yıl müzakere masasına getirebileceğini söyledi. Zelenski, daha fazla F-16 savaş uçağına ve Rusya’nın 150 km’den daha derinlerini vurma kapasitesine sahip uzun menzilli füzelere ihtiyacı olduğunu söyledi ve Putin’in daha büyük bir askeri tehditle karşı karşıya kalması halinde barış anlaşması için masaya oturmak zorunda kalacağını savundu. Zelenski, Rusya’yı daha derinden vurma kabiliyetinin savaşı hızlı bir şekilde sona erdirebileceğini ve belki de Kongre’nin Nisan ayında milletvekillerinin onayladığı 61 milyar dolara ek olarak başka bir büyük askeri yardım paketini geçirme ihtiyacını ortadan kaldırabileceğini savunuyor.

Zelenski ABD’deki temasları çerçevesinde Cumhuriyetçi Başkan adayı Trump ile de bir araya gelecek. Bu Trump’ın başkanlık döneminden bu yana iki liderin ilk yüz yüze görüşmeleri olacak. Zelenski’nin Kasım ayındaki başkanlık seçimini kim kazanırsa kazansın, Beyaz Saray’ın politikasını etkilemek amacıyla hareket edeceği öngörülüyor. Trump daha önce Zelenski’yi sert sözlerle eleştirmişti. Cumhuriyetçi Parti içindeki bazı liderler de Ukrayna’ya yapılan yardımlara karşı çıkıyor. Zelenski’nin Washington ziyareti sırasında Kongre’de de temaslarda bulunması bekleniyordu. Ancak bazı Cumhuriyetçi liderlerin tepkileri nedeniyle bu ziyaretin etkisinin sınırlı kalabileceği öngörülüyor. Biden yönetimi ise, Ukrayna’ya verilen desteği artırmaya kararlı görünse de iç politikadaki bölünmeler bu desteğin sürdürülebilirliği üzerinde soru işaretleri oluşturuyor.

Zelenski’nin ziyareti hem Ukrayna savaşında hem de Amerikan seçimlerinde hareketliliğin yaşandığı ve gündemin oldukça yoğun olduğu bir döneme denk geldi. Zelenski kısa bir süre önce Cumhuriyetçi başkan yardımcısı adayı JD Vance’i eleştirdiği için sert bir şekilde kınanmıştı. Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson, Pennsylvania’daki bir üretim tesisini gezdiği için Ukrayna’nın ABD büyükelçisinin görevden alınması çağrısında bulunmuştu.