Harvard Direniyor

Harvard Üniversitesi ile Trump yönetimi arasındaki gerilim devam ediyor. Geçtiğimiz hafta Harvard’ın uluslararası öğrenci kabul etme anlaşmasının iptal edilmesi, bu sürecin önemli bir dönüm noktasıydı. Ardından, bu hafta başında 100 milyon dolarlık federal kontratların da kesildiği açıklandı. Daha önce yapılan fon kesintileriyle birlikte, Harvard Üniversitesi yaklaşık 2,6 milyar dolar kaybetmiş durumda. Bu gelişmeler, Harvard’ı büyük bir siyasi tartışmanın merkezine yerleştirirken, üniversite bu süreçten olumsuz etkilenmeye devam ediyor. Bununla birlikte, Dışişleri Bakanlığı ABD elçilik ve konsolosluklarına yeni öğrenci vizesi randevularını durdurma talimatı verdi ve Çinli öğrencilerin vizelerinin hızla iptal edileceği belirtildi. Trump yönetiminin üniversitelere ve yabancı öğrencilere karşı tutumu, Amerika’nın en prestijli okulların dünya genelindeki itibarına zarar vererek ülkenin eğitimdeki küresel liderlik konumunu sarsabilir.

Geçtiğimiz haftalarda Trump yönetiminin baskılarına direnerek sembolik bir duruş sergileyen Harvard Üniversitesi’ne karşı adım atan ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem, üniversitenin uluslararası öğrencileri kabul etmesine olanak sağlayan öğrenci değişim programını iptal ettiklerini açıkladı. Noem, üniversitelerin yabancı öğrencileri kabul etmesinin bir hak değil ayrıcalık olduğunu savunarak, “Harvard’ın doğru olanı yapmak için pek çok fırsatı vardı ama bunu reddetti. Yasalara uymadıkları için bu haklarını kaybettiler” diyerek uygulamanın meşruiyetini savunmaya çalıştı. Trump yönetiminin getirdiği bu kısıtlama, sadece yeni öğrenci kabulünü değil, halihazırda eğitim gören uluslararası öğrencilerin eğitimlerini de engelleyen bir durum yaratıyor.

Harvard yönetimi ise bu kararı mahkemeye taşıyarak, uygulamanın anayasa aykırı olduğunu belirtti. Üniversitenin dörtte birinden fazlasını kapsayan ve 7 binden fazla öğrenci ve araştırmacıyı olumsuz etkileyecek olan bu yasak kapsamında, Boston’daki bölgesel mahkeme, ertesi gün yürütmeyi durdurma kararı aldı. ABD’deki diğer köklü üniversitelerden de Harvard’a destek açıklamaları gelirken, dünyanın pek çok farklı ülkesindeki prestijli üniversiteler, Harvard öğrencisi olan uluslararası öğrencilere kapılarını açacaklarını duyurdular. 

Üniversitenin baskılara rağmen taviz vermemesi, Trump yönetiminin daha kısıtlayıcı politikalar uygulamasına neden oldu. Bu bağlamda, son olarak Harvard Üniversitesi’ne yönelik 100 milyon dolarlık bir fon kesintisinin yapılacağı açıklandı. Trump yönetiminin göreve geldiği günden itibaren, çeşitli gerekçeler öne sürerek federal fonları tehdit unsuru olarak kullanmasının yansımaları Harvard Üniversitesi’nde net bir şekilde görüldü. Şimdiye kadar yapılan federal fon kesintilerinin toplamı 2,6 milyar doları aşmış durumda. Ancak bu noktada Harvard’ın itibarını asıl etkileyen durum, fonlardan ziyade uluslararası öğrencilere yönelik getirilen kısıtlamalar oldu.

Her ne kadar federal mahkeme yürütmeyi durdurma kararı almış olsa da, Dışişleri Bakanlığı da yeni bir karar alarak ikinci bir emre kadar uluslararası öğrencilerin vize süreçlerini durdurduğunu açıkladı. Vize başvurusu yapan öğrencilerin sosyal medya hesaplarının da incelenmesi için ek süreye ihtiyaç duyulduğu belirtilirken, şu aşamada tüm öğrenci vizesi randevuları beklemeye alındı. Ağustos ayı sonunda başlayacak yeni dönem öncesi, dünyanın dört bir yanından ABD üniversitelerine kabul alan öğrencilerin vize süreci tam da bu dönemde devam ediyor. Bu noktada, önümüzdeki yıl için kabul edilen öğrencilerin mağduriyet yaşaması ve vize alamamaları durumunda elit üniversiteleri zora sokan zor durumlar ortaya çıkacak gibi görünüyor.

Bu gelişmelere ek olarak, Dışişleri Bakanı Rubio, Çin Komünist Partisi ile bağlantısı olan veya kritik alanlarda eğitim gören Çinli öğrencilerin vizelerinin agresif bir şekilde iptal edileceğini açıkladı. Trump’ın ilk döneminde de benzer şekilde Çinli öğrenciler hedef alınmış ve vize alma ve bulundurma noktasında sıkıntılar yaşanmıştı. Şu anda ABD’de eğitim gören yaklaşık 275 bin Çinli öğrenci olduğu belirtiliyor. Bu sayı da tüm uluslararası öğrencilerin %20’sini oluşturuyor. Bu bağlamda değerlendirildiğinde, her ne kadar Trump yönetimi ulusal güvenlik perspektifinden hareket etse de,  okulların uzun bir süredir yatırım yaptığı öğrencilerin vizelerinin iptal edilmesi tahmin edilenden daha büyük maddi zararlara yol açabilir. 

Yabancı öğrencileri ABD yükseköğretim sisteminde iki şekilde değerlendirmek gerekiyor. İlk olarak, fon kesintisi yaşayan üniversitelerde okul eğitim ücreti ve harçlar gibi önemli gelir kalemlerinde ciddi bir azalma yaşanabilir. İkinci olarak ise, Harvard gibi ABD’nin prestijli üniversitelerine gelen kaliteli öğrencilerin azalması ve bu öğrencilerin başka ülkelere gitmesi durumunda, uzun vadede ABD üniversitelerinin itibarı olumsuz etkilenebilir. Her ne kadar köklü kurumlar olsa da, Amerikan üniversitelerinin prestijinin en büyük kaynaklarından birini, sahip olduğu öğrenci çeşitliliği ve kalitesi oluşturuyor. Bu son uygulama, hem Harvard Üniversitesi’nin prestijini sarsmak hem de Amerika’nın dünyanın en parlak zihinlerini kendine çekme yeteneğini zayıflatmak anlamına geliyor. 

Trump’ın son uygulamasına kamuoyundan da tepkiler geldi. Üniversitelerde protesto gösterileri düzenlenirken, Trump yönetiminin son uygulamalarını sert bir şekilde eleştiren Cumhuriyetçiler de oldu. Uluslararası öğrenci alımını herhangi bir kriter belirtmeden doğrudan engellemenin ABD’nin uluslararası alandaki imajına büyük zarar verdiği belirtilirken, bu durumun diğer ülkelerin kendi eğitim sistemlerine daha fazla yatırım yapmalarına yol açabileceği ifade edildi.

Harvard gibi prestijli okulları hedef alarak, Amerikan üniversitelerinin dünya çapındaki liderliğini zayıflatma potansiyeli taşıyan bu adım, ABD’nin uluslararası öğrenci çekme gücünü de sarsabilir. Bu durum, ABD’nin teknoloji, bilim ve eğitim alanlarındaki küresel rekabet gücünü tehdit eden bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Prestijli üniversitelerden mezun yabancı öğrencilerin, Amerikalı şirketler tarafından da tercih edilmesi ve özellikle teknoloji sektörü gibi alanlarda çalışanların uluslararası profillerdeki kişiler olması da göz önünde bulundurulduğunda, Trump yönetiminin uygulamaları uzun vadede geri dönülmesi zor bir etki oluşturabilir.