Nvidia’dan Intel’e 5 Milyar Dolarlık Yatırım

Yapay zekâ (AI) alanında küresel liderliğini pekiştiren Nvidia, son yıllarda zor bir dönemden geçen Intel’e 5 milyar dolarlık stratejik bir yatırım yapacağını duyurdu. Nvidia, Intel’in hisselerini hisse başına 23,28 dolar karşılığında satın alacak ve bu alıma ek olarak ihraç edilecek yeni hisselerle birlikte şirkette yaklaşık %4’lük bir paya sahip olacak. Bu adım, yalnızca Nvidia’nın yatırım portföyünü çeşitlendirme hamlesi olarak değil, aynı zamanda ABD’nin yarı iletken endüstrisinde daha derin bir işbirliği dönemine geçişinin habercisi olarak değerlendiriliyor.

Nvidia’nın bu hamlesi, ABD hükümetinin Intel’e yönelik 8,9 milyar dolarlık doğrudan yatırım açıklamasının hemen ardından geldi. Trump yönetimi tarafından duyurulan bu yatırım, Intel’in yeniden bir “Büyük Amerikan Şirketi”ne dönüşmesini hedefleyen stratejik bir müdahale olarak sunuldu. Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada bu ortaklığı “Amerika için harika bir anlaşma” olarak nitelendirirken, hükümetin doğrudan yatırım yoluyla şirkette en büyük hissedar konumuna yükseldiği belirtildi. Intel, Trump yönetimiyle yapılan anlaşma kapsamında 5,7 milyar dolarlık kamu fonu alacağını duyurdu. Bu adımlar, ABD’nin çip üretiminde Çin karşısındaki rekabet üstünlüğünü kurumsallaştırma stratejisinin parçası olarak yorumlanabilir.

Intel’in geleceği özellikle çip üretim kolu üzerinden yeniden yapılandırılmak isteniyor. Şirket, üretim bölümünü tasarım biriminden ayırmayı ve bu bölümü dış yatırımlara açmayı planlıyor. Hükümet desteği de bu stratejik dönüşümün finansal zeminini oluşturuyor. Ancak bu müdahalenin tarzı ve zamanlaması dikkat çekiyor. Intel, halihazırda ciddi krizlerle boğuşan bir şirket konumunda yer alıyordu. Teknolojik gelişmelerde rakiplerinin gerisinde kalan, satışları düşen ve personel sayısını %25 oranında azaltan Intel için bu yatırımlar adeta bir can simidi niteliğinde.

Intel’in devlet desteği alabilmesi için belirli üretim ve yatırım hedeflerine ulaşması gerekiyordu. Trump yönetimi bu süreci radikal biçimde yeniden kurgulayarak şirketin performans hedeflerine ulaşması beklenmeden doğrudan sermaye yatırımı yapılmasına karar verildi. Karşılığında hisse alımı yoluyla Amerikan devleti, Intel’de kalıcı bir ortak konumuna yerleşti. Bu yöntem, Intel’e acil nakit akışı sağlarken aynı zamanda hükümetin şirket stratejilerinde söz sahibi olmasını da beraberinde getirdi.

Trump’ın bu tür “doğrudan ortaklık” yaklaşımı yalnızca Intel’le sınırlı değil. Daha önce Nippon Steel’in US Steel’i satın alma sürecinde hisse alım ve satımında veto hakkı elde etmiş, Nvidia ve AMD gibi firmaların Çin’e satışlarını sınırlandırmak için bu şirketlerin gelirlerinden devlete %15 pay verilmesini gündeme getirmişti. Bu uygulamalar, geleneksel serbest piyasa ilkelerinin ötesine geçerek doğrudan siyasi kontrol unsurlarını devreye sokuyor. Aslında bu durum, özellikle yapay zeka alanında devletin özel sektöre daha fazla müdahil olduğu bir yapıya işaret ediyor.

Rekabet içinde oldukları bilinen Nvidia ve Intel, yalnızca finansal değil  aynı zamanda teknolojik düzeyde de iş birliğine gittiklerini duyurdu. Anlaşma kapsamında, iki şirketin veri merkezleri ve kişisel bilgisayarlar için ortak mühendislik projeleri yürüteceği bildirildi. Bu iş birliği, özellikle yapay zekâ temelli donanım alanında yıllardır geri planda kalan Intel için stratejik bir dönüşüm imkânı sunuyor. Nvidia’nın yüksek teknolojiye dayalı bilgi birikimi ile Intel’in geniş ölçekli üretim kapasitesinin birleşimi, sektörde yeni rekabet dinamikleri yaratma potansiyeli taşıyor.

Piyasa analistleri, bu anlaşmayı Intel açısından “oyun değiştirici” nitelikte bir gelişme olarak değerlendiriyor. Açıklamanın ardından Intel hisselerinde %25’lik kayda değer bir artış gözlemlenirken, Nvidia hisseleri de %2,1 oranında yükseldi. Bu gelişme finansal etkilerine ek olarak ABD iç politikasında da önemli sonuçlar doğurabilir. Trump yönetiminin ithal yarı iletkenlere %100 gümrük vergisi getirme planı ve üretimini yalnızca ABD içinde gerçekleştirmeyen firmaları dışlama eğilimi, küresel tedarik zincirlerinde ciddi kırılmalara yol açma riski taşıyor. Böylesi bir ortamda Nvidia’nın Intel’e verdiği bu stratejik destek, ekonomik olduğu kadar jeopolitik bir tercihi de yansıtıyor. Zira yapay zekâ ve çip teknolojilerinde yaşanan rekabet yalnızca şirketler arası bir yarış değil aynı zamanda uluslararası güç dengelerinin yeniden şekillendiği, devlet destekli bir teknoloji mücadelesine dönüşmüş durumda.

Nvidia’nın yeni yatırım ve genişleme hamleleri sürerken, Çin’den gelen bir veto kararı şirketin küresel stratejisini zorlayabilecek bir gelişmeye işaret ediyor. Çin Siber Uzay İdaresi (CAC), aralarında ByteDance ve Alibaba’nın da bulunduğu büyük teknoloji şirketlerine, Nvidia’nın Çin pazarı için özel olarak geliştirdiği çiplerin test edilmesini ve satın alınmasını durdurma talimatı verdi. Daha önce de Amerika üretimi çiplerin güvenlik açığına sebebiyet verebileceğine yönelik endişeleri dile getiren Çinli yetkililer, bu son yasaklama girişimi ile yerli üretimi teşvik edeceklerini de açıkladı. 

Nvidia CEO’su Jensen Huang, karardan duyduğu üzüntüyü dile getirdi ve Çin hükümeti ile şirketlerine destek vermeye devam edeceklerini belirtti. Huang, çiplerin daha önce bazı Çinli firmalar tarafından test edilmeye başlandığını ve on binlerce sipariş beklendiğini açıklasa da, Çinli şirketler, bu çipi ürünlerine entegre etme konusunda isteksiz davranıyor. Kararın hemen ardından Nvidia hisselerinde %2,6’lık bir değer kaybı yaşandı. Bu düşüş, yalnızca Çin gibi dev bir pazardaki potansiyel kaybı değil, aynı zamanda ABD-Çin arasındaki teknoloji rekabetinin derinleştiğini de ortaya koyuyor. Geçtiğimiz haftalarda Çin, Nvidia’nın yasaları ihlal ettiğini öne sürerek soruşturma açması da bu gerilimin bir diğer yansıması olarak dikkat çekiyor. 

Tüm bu gelişmeler, yapay zekâ ve çip endüstrisinin yalnızca ekonomik bir rekabet alanı değil, aynı zamanda jeopolitik bir mücadele zemini haline geldiğini gözler önüne seriyor. Nvidia’nın Intel’e yaptığı yatırım, ABD içinde üretim kapasitesini artırma ve teknoloji alanındaki stratejik özerkliği güçlendirme çabasının bir parçası olarak okunurken; Çin’in müdahaleleri bu küresel yarışın giderek daha sert kurallarla oynandığını gösteriyor. Trump yönetiminin devlet destekli sermaye politikaları, piyasa mantığının ötesine geçerek teknoloji üretiminde millî güvenlik eksenli bir paradigma değişimini işaret ediyor. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde yapay zekâ temelli donanımların üretimi, sadece şirket stratejileriyle değil, aynı zamanda ulus-devletlerin teknolojik bağımsızlık hedefleriyle şekillenecek gibi görünüyor.