Trump’tan Kürtaj Açıklaması

2024 Başkanlık yarışında Demokratlar Trump’ı kürtaj yasaklarını gündeme getirerek köşeye sıkıştırmaya çalışırken, eski başkan bu hafta yaptığı açıklama ile kürtaj konusunda eyaletlerin kendi geleceklerini belirlemesini makul bulduğunu ifade etti. Bu stratejik hamleyle, Trump seçim kampanyasında kürtaj yasakları üzerinden oluşabilecek kan kaybını engellemeyi hedefliyor. Muhafazakar Cumhuriyetçilerin kürtajı federal yasayla yasaklama talebi ile orta sınıf Cumhuriyetçiler ve Demokratların kürtaj konusundaki daha serbest tutumları arasında denge kurmaya çalışan Trump, seçim kampanyasının yalnızca kürtaj tartışmalarıyla sınırlı kalmaması için çaba gösteriyor. 

Yapılan araştırmalarda Roe v. Wade kararı ile birlikte Amerikalıların neredeyse yüzde 10’unun kürtaj karşıtı bir pozisyondan kürtaj erişimini destekleyen bir pozisyona geçtiği görülüyor. Seçimin kaderini doğrudan etkileyebilecek bir konu olan kürtaj yasakları 2018 ve 2022 ara seçimlerinde Demokratların zafere ulaşmasında en önemli etken olarak değerlendirilmişti. Geçmiş seçim dönemlerinden dersler çıkaran Trump, yaptığı  açıklamayla daha esnek bir pozisyon almaya çalışsa da, Biden kampanyasının gelecek dönemde kürtaj yasaklarına odaklanan stratejisini sürdürmesi bekleniyor.

Geçtiğimiz hafta Florida’da eyalet Yüksek Mahkemesi hamileliğin altıncı haftasından sonra kürtajı yasaklayan tartışmalı yasanın 1 Mayıs 2024 tarihi ile yürürlüğe girmesine onay vermişti. Yüksek Mahkeme kürtaj yasağına onay verirken eyaletin kürtaj yasasını değiştirmesi ve kürtaja erişilebilirliği genişletmesi için başkanlık seçimleriyle birlikte gerçekleştirilecek bir referanduma gidilmesine karar verdi. Florida’nın ardından bu hafta Arizona Yüksek Mahkemesi de neredeyse kürtajı tamamen yasaklayan 1864 tarihli bir yasayı yeniden yürürlüğe koydu. 

Florida’daki gelişmelerden sonra Başkan Biden, “Cumhuriyetçi Vali DeSantis ve mahkeme tarafından alınan radikal yasak kararla milyonlarca kadının sağlığı riske atılmaktadır. Başkan Yardımcısı Harris ve ben, üreme özgürlüğü konusunda Floridalı kadınlar da dahil olmak üzere tüm Amerikalıların yanındayız. Florida’da ve ülke genelinde üreme özgürlüğünün korunmasına yönelik kararlılığımızı sürdürüyoruz ve Kongre’ye Roe v. Wade’in her eyalette yeniden tesis eden bir yasa çıkarması çağrısında bulunmaya devam edeceğiz” ifadelerini kullanarak tepki gösterdi. Biden, Arizona Yüksek Mahkemesi’nin getirdiği kürtaj yasağını ise “zalimce” ve “aşırı” olarak nitelendirerek 1864 tarihli yasanın Arizona henüz eyalet olmadan ve kadınlar oy kullanma hakkını elde etmeden çok önce yürürlüğe girdiğini hatırlattı. 

Daha önce katıldığı programlarda 15 haftalık kürtaj yasağını makul bulduğunu söyleyen Trump, DeSantis’in 6 haftalık kürtaj planlamasını “korkunç bir şey ve korkunç bir hata” olarak yorumlamıştı. Trump’ın kampanya ekibi, kürtaj konusunda detaylı bir açıklama yapacaklarını belirterek geçtiğimiz hafta gerçekleşen gelişmelerle ilgili net bir yorum yapmaktan kaçınmıştı. 

Demokratların kürtaj yasakları konusunda gelişmeleri ön plana çıkararak yaptığı açıklamaların ardından, Trump 4 dakikalık bir video ile açıklama yaparak, kürtaj konusunda halkın iradesine başvurulmasını en makul çözüm yolu olarak yorumladı.  Trump, Ariona Yüksek Mahkemesi’nin kararını da eleştirirken, “Kasım ayında yeniden başkan seçilmesi halinde federal bir kürtaj yasağı imzalamayacağını” belirtti. Amerikan aile yapısının korunması konusunda Demokratların ve Cumhuriyetçilerin ortak bir tavır göstermesi gerektiğini belirten Trump’ın açıklamaları seçim politikası olarak yorumlanırken muhafazakar Cumhuriyetçiler Trump’ın tutumunu eleştirdi. 

Eski başkan yardımcısı Mike Pence, Trump’ın açıklamalarını “2016 ve 2020’de kendisine oy veren milyonlarca Amerikalının suratına atılmış bir tokat” olarak nitelendirirken  Trump’ın uzun süredir müttefiki olan South Carolina Senatörü Lindsey Graham,  Trump’ın tutumuna “saygıyla katılmadığını” belirten bir açıklama yaptı. Kürtaj karşıtlığı konusunda siyasi açıdan en güçlü kuruluşlardan biri olan Susan B. Anthony Pro-Life America başkanı Marjorie Dannenfelser de Trump’ın açıklamalarından “derin bir hayal kırıklığına uğradığını” ifade etti.  Trump, muhafazakar Cumhuriyetçiler içerisinde önemli bir etkisi olan Pence’e cevap vermedi ancak Graham gibi Cumhuriyetçi aktörlerin kürtaj yasakları konusunda göstermiş olduğu sert tutum nedeniyle Cumhuriyetçilerin güç kaybettiğini ifade etti. Trump, Graham’ı hedefe alarak “Onun için kendimi suçluyorum, çünkü South Carolina’da seçimleri kazanmasının tek nedeni benim onu desteklemiş olmam!” diyerek Graham’ı ‘Row v. Wade zaferine’ gölge düşürmekle suçladı. 

Roe v. Wade kararının Amerikan Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi sonrasında muhafazakar Cumhuriyetçilerin yönettiği birçok eyalette kürtaj yasakları getirildi. Wisconsin, Iowa ve Wyoming eyaletlerinde ise devam eden yasal süreçlerden ötürü kürtaja erişim şimdilik serbest. Kürtajı doğrudan yasaklayan eyalet sayısı 16 iken 5 eyalette de hamileliğin ilk dönemlerinde serbest olmak üzere kürtaj yasağı uygulanıyor. Kürtaj konusunda Trump’ın kararı eyaletlere bırakmayı savunması Cumhuriyetçilerin yoğun olduğu bölgeler için bir değişiklik ifade etmiyor. Ancak yasağın federal çapta uygulanması için yapılacak bir hamle, Trump’a karşı ılımlı Cumhuriyetçileri ve Demokratlara yakın bağımsız seçmeni Biden lehine motive edebilir.

Ön seçimlerde görüldüğü üzere Trump şehir merkezlerinde eğitimli orta sınıf arasında diğer rakiplerine göre düşük bir oy oranına sahipti. Başkanlık seçiminin kaderini belirleyecek salıncak eyaletlerde şehir merkezlerinde yaşayan orta sınıf eğitimli kadınların desteğini kaybetmek Trump’ın başkanlık umutlarını şimdiden tüketebilir. Trump’ın yaptığı açıklamalar bu bağlamda önemli bir seçim hamlesi olarak değerlendiriliyor. 

Başkanlık seçimleri yaklaşırken Trump, ekonomik durumu ve yasadışı yollarla ülkeye giren göçmenleri ön plana çıkararak kampanyasını kürtaj tartışmalarından uzak tutmaya çalışıyor. Ancak eyaletlerin peş peşe aldıkları kararlar ile birlikte Demokratların kürtaj yasakları üzerinden geliştirdiği stratejiye önemli bir katkı sağlamış oldu. Daha önce Roe v. Wade kararının Yüksek Mahkemeye kendi atadığı yargıçlar tarafından iptal edilmesiyle övünen Trump’ın son açıklamalarının, özellikle şehir merkezlerinde yaşayan eğitimli kadınlarda nasıl bir karşılık bulacağı henüz bilinmiyor. Parti içerisindeki muhafazakar Cumhuriyetçilerin Trump’ın kürtaj açıklamasına tepki olarak seçimlerde Trump aleyhinde bir pozisyonda yer almaları ise gerçekçi bir senaryo olarak gözükmüyor. Kürtaj tartışmalarının seçimlere hangi düzeyde etki edebileceği bilinmezken  Biden kampanyası, Trump’ın daha önceki açıklamaları üzerinden kürtaj yasaklarını ön planda tutma çabasının seçimlere kadar devam etmesi bekleniyor.