Sınır Dışı Etme Uygulamalarına Yargı Engeli 

Başkan Trump, ikinci dönemine başladıktan sonra göç ve sınır güvenliği konusunu en öncelikli gündemlerinden biri haline getirdi ve bu alanda tartışmalı adımlar atmaya devam ediyor. Bu kapsamda imzaladığı birçok başkanlık kararnamesi yargı süreçlerinde durdurulurken, son olarak Yabancı Düşmanlar Yasası kapsamında sınır dışı edilen Venezuelalılara yönelik uyguladığı politika da mahkeme tarafından iptal edildi. Trump yönetiminin daha önce yanlışlıkla sınır dışı ettiği Kilmar Abrego Garcia’yı yeniden ülkeden göndermeye yönelik girişimi de şu anda yargı tarafından engellenmiş durumda. Trump, bu sınır dışı politikalarına ek olarak, üniversitelere ve öğrenci vizelerine yönelik sert uygulamalarında da mahkeme engeline takılıyor.

2024 başkanlık kampanyası sürecinde Donald Trump, göçmenlik konusunu seçim stratejisinin merkezine yerleştirmişti. Kaçak göçmenleri suçlu ve terörist olarak tanımlamış, hatta evcil hayvanları yediklerini öne sürerek yılda 1 milyon kişinin sınır dışı edileceğini vaat etmişti. İkinci başkanlık döneminin yedinci ayında, Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza Birimi (ICE) yaklaşık 200.000 kişiyi sınır dışı etti. Buna ek olarak, 150.000 göçmen ya gönüllü olarak ya da ABD Gümrük ve Sınır Koruma Birimi ile Sahil Güvenlik tarafından ülkelerine geri gönderildi. 2025 yılına ait kayıtlara göre ICE gözetimine alınan kişilerin %75’inden fazlası göçmenlik veya trafikle ilgili suçlar dışında herhangi bir suçtan mahkum edilmemişti. Cinayet, saldırı, soygun gibi ciddi suçlardan mahkum edilenlerin oranı ise %10’un altında kaldı. Son olarak, Washington eyaletinde çıkan büyük bir orman yangınıyla mücadele eden iki itfaiyecinin Sınır Devriyesi tarafından gözaltına alınması, kamuoyunda tepkiyle karşılandı.

Kilmar Abrego Garcia, Trump yönetiminin kitlesel sınır dışı uygulamalarının sembol isimlerinden biri haline geldi. Mart ayında yanlışlıkla El Salvador’a sınır dışı edilen Abrego, aylar sonra yeniden ABD’ye getirildi. Ancak dönüşünün hemen ardından hem insan kaçakçılığı suçlamalarıyla karşı karşıya kaldı hem de hakkında yeni bir sınır dışı süreci başlatıldı. Trump yönetimi, Abrego’nun El Salvador’daki çetelerle bağlantılı olduğunu öne sürerken, ailesi ve avukatları bu iddiaların temelsiz olduğunu ve Abrego’nun yalnızca anayasal haklarını savunduğu için cezalandırıldığını belirtiyor. Avukatlar ayrıca, hükümetin Abrego’yu herhangi bir bağı bulunmayan Uganda’ya sınır dışı etmeye çalışmasının hukuki ve insani açıdan ciddi sorunlar doğuracağına dikkat çekiyor. Maryland Federal Mahkemesi, Trump yönetimin yeni hamlesine karşı geçici olarak Abrego’nun sınır dışı edilmesini durdurdu ve dava süreci tamamlanana kadar gözaltında kalmasına hükmetti. Şu anda Virginia’daki bir gözaltı merkezinde tutulan Abrego’nun geleceği, Ekim ayında Maryland’de yapılacak duruşmada belirlenecek. 

Trump yönetimi, göçmenleri sınır dışı etme süreçlerine meşruiyet zemini sağlamak amacıyla 1798 tarihli Yabancı Düşmanlar Yasasına başvurmuştu. Ancak bir federal temyiz mahkemesi, Venezuela’dan gelen göçmenleri bu yasa kapsamında sınır dışı etme kararını iptal etti. Bu karar, Trump’ın başkanlık yetkilerini göç politikası alanında genişletme çabasına karşı yargıdan gelen en güçlü tepkilerden biri oldu. 

Beyaz Saray, Venezuela’nın “Tren de Aragua” adlı çete aracılığıyla ABD’ye yönelik gizli bir sızma girişiminde bulunduğunu ve bu tehdidin acil eylem gerektirdiğini öne sürmüştü. Trump daha önce bu çeteyi “yabancı terör örgütü” olarak ilan etmiş ancak temyiz, “işgal” ya da “saldırı” gibi tehditlerin yeterince somut kanıtlarla desteklenmediğini belirterek, bu gerekçelerin yasa kapsamında değerlendirilemeyeceğine hükmetti. Bu kararla birlikte, göçmenlerin yargı süreci olmaksızın hızla sınır dışı edilmesini öngören uygulama askıya alınmış oldu.

Son mahkeme kararları, Trump yönetiminin göç politikalarında anayasal sınırları ne ölçüde zorladığını gösteren yargı savaşlarının bir devamı niteliğinde. Karara muhalefet eden Trump yanlısı yargıçlar, mahkemenin başkanın dış politika yetkisine müdahale ettiğini ve önceki hiçbir başkana bu şekilde karşı çıkılmadığını savundu. Beyaz Saray ise kararı, “başkanın Amerikan halkını koruma yetkisini engelleyen bir hamle” olarak nitelendirdi.

1798 yılında kabul edilen Yabancı Düşmanlar Yasası, ABD’nin Fransa ile savaş hazırlığı yaptığı bir dönemde yürürlüğe girdi. Bu yasa, savaş zamanlarında başkana, vatandaş olmayan kişileri gözaltına alma ve sınır dışı etme yetkisi tanıyan istisnai bir düzenlemeydi. Tarihsel olarak yalnızca 1812 Savaşı sırasında ve Birinci ile İkinci Dünya Savaşları sırasında 3 kez uygulanmasıyla istisnai bir yasa olarak değerlendiriliyordu. Özellikle II. Dünya Savaşı’nda, Alman, İtalyan ve Japon kökenli kişiler ABD’de kitlesel şekilde gözaltına alınmış ve sınır dışı edilmişti.

Trump yönetimi, göç ve sınır güvenliği politikaları kapsamında üniversiteleri ve yabancı öğrencileri de hedef alan yeni uygulamalara yönelmişti. Geçtiğimiz hafta getirilen yeni düzenleme ile, öğrenci, akademisyen, doktor ve medya mensubu gibi bazı vize kategorilerine sahip yabancıların, artık “statü süresi boyunca” sınırsız şekilde ülkede kalmaları engellendi. Bu değişiklikle öğrencilere en fazla dört yıl, medya temsilcilerine ise 240 günlük sürelerle giriş izni verilecek, uzatma talepleri ise ABD Vatandaşlık ve Göçmenlik Hizmetleri (USCIS) tarafından sıkı biçimde değerlendirilecek. 

Ayrıca Trump yönetimi, bazı eyaletlerde belgesiz göçmen öğrencilere yönelik sunulan mali destek uygulamalarını da yargıya taşıdı. Özellikle Teksas’ta yürürlükte olan ve belgesiz öğrencilere eyalet içi öğrenim ücreti indiriminden yararlanma hakkı tanıyan yasa, Adalet Bakanlığı’nın müdahalesiyle bir federal yargıç tarafından iptal edildi. Bu hamlenin ardından Kentucky, Minnesota, Oklahoma ve Illinois gibi eyaletlerdeki benzer uygulamalar da federal düzeyde hedef alınmaya başladı. Yönetim bu adımları, “yasa dışı göçü caydırma” ve “vatandaşların haklarını koruma” gerekçesiyle meşrulaştırmaya çalışıyor. Ancak eğitim politikaları ve ekonomi alanındaki uzmanlar, bu yaklaşımın uzun vadede nitelikli iş gücü kaybına, sosyal dışlanmaya ve kamu refahında gerilemeye yol açacağı konusunda endişelerini dile getiriyor. 

Bu politikaların en tartışmalı örneklerinden biri de uluslararası öğrencileri hedef alarak Harvard Üniversitesi’ne yönelik fon kesintisi olmuştu. Trump yönetimi, geçtiğimiz aylarda üniversitenin artan antisemitizm vakalarına karşı yetersiz kaldığını öne sürerek 2,2 milyar dolarlık araştırma fonunu durdurmuştu. Ancak federal mahkeme, bu kararı üniversitenin ifade özgürlüğü ve anayasal haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle iptal etti. Mahkeme, antisemitizmle mücadele gerekçesinin, hükümetin ideolojik baskı aracı haline getirildiğini ve bu müdahalenin üniversite özerkliği ile akademik özgürlüğü tehdit ettiğini belirtti. Kararda ayrıca, hükümetin Harvard’a yönelik başka fon kesintileri uygulamadan önce yasal prosedürleri izlemesi gerektiği vurgulandı. Beyaz Saray ise mahkeme kararına itiraz edeceğini duyurarak  Harvard’ın uzun süredir öğrencilerini ayrımcılığa karşı korumakta başarısız olduğunu ileri sürdü.

Açıklamada ayrıca, üniversitenin “vergi mükelleflerinin parası üzerinde anayasal bir hak iddia edemeyeceği” ifade edildi. Trump yönetiminin göçmenlik ve sınır güvenliği politikaları, yalnızca yasa dışı geçişleri önlemeye değil, aynı zamanda Önce Amerika söylemini hayata geçirmeye yönelik kapsamlı bir stratejinin parçası olarak şekilleniyor. Ancak bu yaklaşım, sınır dışı süreçlerinde keyfilik, yükseköğretim kurumlarına müdahale ve anayasal güvencelerin ihlali gibi ciddi hak ihlallerini beraberinde getirdi. Son dönemde alınan yargı kararları, yürütmenin yetki alanını anayasayı zorlayacak şekilde genişletmeye çalıştığını açıkça ortaya koyuyor. Önümüzdeki süreçte Trump yönetiminin bu yargı kararlarına nasıl karşılık vereceği, hem göç rejiminin yönü hem de anayasal denge-denetim mekanizmalarının işleyişi açısından belirleyici olacaktır.