Süper Salı Sonuçları Şaşırtmadı 

Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimleri öncesinde partilerin aday belirleme süreci olarak işleyen ön seçimler devam ediyor. Bu hafta Süper Salı olarak adlandırılan ve 15 eyaleti kapsayan ön seçimler yapıldı. 5 Mart’ta yapılan ön seçimlerde Demokrat Parti’nin adayı Başkan Joe Biden ve Cumhuriyetçi Parti’nin adayı eski Başkan Donald Trump rakiplerine büyük fark atarak önemli bir  zafer elde ettiler. Trump’a alternatif olabilmek için çalışan ve ön seçimlerde başarısız bir tablo çizen Nikki Haley için Süper Salı büyük bir kayıp oldu. 

Trump’a karşı sadece Vermont eyaletinde küçük bir farkla zafer elde edebilen Nikki Haley ön seçimlerin ardından Çarşamba günü yaptığı açıklama ile başkanlık yarışından çekildiğini açıkladı. Süper Salı sonrası Trump’ın henüz resmiyet kazanmasa da 2024 başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı olmasının önünde engel kalmadı. Süper Salı’nın ardından başkanlık yarışının Biden ve Trump arasında geçeceği netlik kazanırken ön seçimlerden çıkan sonuçlar iki aday için de tehlike doğurabilecek risklere işaret etti. 

Ön seçimlere büyük umutlarla giren Haley, Çarşamba sabahı yaptığı açıklamada Cumhuriyetçi ön seçimlerden çekildiğini açıkladı. Geçtiğimiz hafta yapılan ön seçimlerin ardından kampanyasına en büyük desteği veren Koch Kardeşlerin de desteği kesmesiyle Haley’nin Süper Salı’dan sonra yarıştan çekilmesi sürpriz karşılanmadı. Cumhuriyetçi Parti’nin önde gelen isimleri, Haley’nin Trump’a destek vermesi gerektiğini belirtirken Haley Trump’a karşı herhangi bir pozisyon almadı. Haley açıklamasında ön seçimler boyunca kendisine destek veren Cumhuriyetçilerin göz ardı edilmemesi gerektiğini vurguladı. South Carolina Senatörü Lindsey Graham seçimlerin ardından Haley’nin Trump’a destek vermesi gerektiğini belirtirken, Cumhuriyetçi Parti’nin başkanlık seçimlerine birleşerek girmesinin önemini vurguladı. 

Haley’nin adaylık sürecini Süper Salı’ya kadar devam ettirmesinin arkasında partiyi Trump’a teslim etmeme fikrinin yattığını ifade eden analizler kaleme alınmıştı. Haley’nin adaylıktan çekilmesinin ardından Cumhuriyetçi Parti’nin önemli figürleri de değişen dinamiklere göre pozisyon almaya başladı. Senato’da Cumhuriyetçilerin lideri olan Mitch McConnell, uzun bir süredir Trump’a cephe alan Cumhuriyeçilerin başını çekiyordu. Trump’ı 6 Ocak Kongre Baskını’ndan sorumlu tutan McConnell, Haley’nin adaylıktan çekildiğini açıklamasının ardından Trump’ı destekleyeceğini açıkladı. McConnell, Trump’ın başkan adayı olmak için Cumhuriyetçi seçmenlerden gerekli desteği aldığını belirtirken önümüzdeki süreçte Trump’a destek vereceğini ifade etti. 

Trump, Vermont’ta rakibine yenilmesine rağmen ön seçimlerin açık ara galibi oldu. Salı günü yapılan oylamalar neticesinde Trump 617 delege daha kazanırken toplam delege sayısını 893’e çıkarmış oldu. Adaylığının matematiksel olarak kesinleşmesi için toplam 1215 delegeye ihtiyaç duyan Trump için önümüzdeki aylarda yapılacak ön seçimler formaliteden ibaret hale geldi. Trump, ön seçim sonuçlarını kendi eyaleti Florida’da takip ederken sonuçların açıklanmasıyla kameralar karşısına geçti. Daha önce kazandığı ön seçimlerin ardından yardımcılarıyla birlikte poz veren Trump, Süper Salı’nın ardından sahneye tek başına çıktı. Trump’ın konuşmasının gündeminde Biden yönetiminin ekonomi, göç ve sınır güvenliği politikaları vardı. Biden’ın dış politikası yüzünden ABD’nin dünya genelinde itibarının sarsıldığını ifade eden Trump, adaylıktan çekilen rakibi Haley ile ilgili konuşmaktan geri durdu. 

Trump, Süper Salı’da büyük bir zafer kazanmış olsa da oy dağılımları bazı uyarı işaretlerini ortaya koydu. Haley, ön seçimlerde en güçlü performansını şehir merkezlerinde, üniversite yerleşimlerinin olduğu bölgelerde ve banliyölerde gösterdi. Bu bölgelerdeki seçmenlerin Kasım ayında gerçekleşecek başkanlık yarışında takınacağı tutum Trump için belirleyici olacak. Özellikle üniversite mezunu Cumhuriyetçiler’in Trump’a karşı Haley’yi ön plana çıkartma çabası başkanlık seçimlerinde Trump’ı zor bir duruma sokabilir. CNN tarafından yapılan bir ankette North Carolina eyaletinde Haley’yi destekleyenlerin yaklaşık olarak %81’i genel seçimlerde Trump’ı desteklemeyeceğini ifade etti. Cumhuriyetçi Parti’nin ılımlı kanadını oluşturan bu seçmenin Kasım ayında Biden’a yahut bağımsız bir adaya yönelmeleri durumunda Trump’ın yeniden başkan seçilme hayalleri suya düşebilir. 

Demokrat Parti cephesinde, ön seçimleri rahat geçiren Biden için Süper Salı bazı risklerin boyutunu gün yüzüne çıkarmış oldu. Biden yönetiminin dış politikada koşulsuz bir şekilde İsrail’i desteklemesi ve uzun süredir taraflar arasında ateşkesin sağlanamamış olması Müslüman seçmenler tarafından protesto edildi. Geçtiğimiz hafta Michigan ön seçimlerinde tepkisini ortaya koyan Müslüman seçmenler ve protesto oylar Süper Salı’ya da damgasını vurdu. Müslüman seçmenler ülke genelinde seçimin kaderini doğrudan etkileyebilecek bir orana sahip olmasa da özellikle salıncak eyaletler olarak adlandırılan ve Biden’ın 2020 seçimlerinde ABD Başkanı olmasını sağlayan bölgelerde seçim sonuçlarını kritik bir şekilde etkileyebilir. 

Kasım seçimlerinde adaylar arasında küçük farklarla yeni başkanın belirleneceği öngörülüyor. Gerçekleşmesi yüksek olan bu senaryoda Müslüman seçmenler ve protesto oyları Biden’ın sonunu getirebilir. Geçtiğimiz hafta Michigan’da yüz binden fazla Demokrat partili protestoya katılarak tepkisini ortaya koyarken Süper Salı’da yine Müslüman nüfusun yoğun olduğu Minnesota’da yaklaşık 45 bin kişi Biden’a karşı protesto oy kullandı. Seçim sonuçlarına göre protesto oyları %20 gibi azımsanmayacak bir orana sahip. Protesto hareketinin Minnesota sözcüsü Asma Nizami, Biden’ın sadece retorikle Müslümanları ikna edemeyeceğini belirtirken, dış politikada somut ve yapıcı adımlar atılmadığı takdirde Biden’a ve Demokratlara destek vermeyeceklerini ifade etti. North Carolina ve  diğer birkaç önemli eyalette de Michigan ve Minesota seviyesinde olmasa da protesto hareketi önemli bir destek gördü. 

Süper Salı’da sürpriz sonuçlar da ortaya çıktı. Başkanlık seçimleri için toplam 6 delegeye sahip küçük bir seçim bölgesi olan American Samoa’da Biden ön seçimleri %49’a karşı %51 oy oranı ile iş adamı ve girişimci olan Jason Palmer’a kaybetti. 3 kişilik bir ekiple mütevazi bir kampanya yürüten Palmer kampanya sürecinde adaya gitmezken sadece sanal etkinlikler düzenleyerek Biden’ı yenmesi büyük bir sürpriz oldu. Palmer toplam 3 delege kazanırken Demokrat Parti ön seçimlerinde Başkan Biden’ı mağlup eden tek aday olarak da kayıtlara geçti. 

2024 Başkanlık seçimlerine yaklaşırken aday belirleme sürecinin en önemli aşaması olarak görülen Süper Salı anket firmalarını şaşırtmadı. Beklenildiği gibi Başkan Biden ve eski Başkan Trump rakiplerine fark atarak 2020 seçimlerinin rövanşına bir adım daha yaklaştı. Ön seçimler, her iki aday için de rekabetten uzak ancak potansiyel riskleri ortaya koyan bir süreç oldu. Ilımlı Cumhuriyetçilerin Trump karşıtlığı ve Müslüman seçmenlerin Biden’a gösterdiği tepki ön seçimlerin en önemli sonuçları oldu. Her iki aday için de kendi seçmen kitlesini ikna edip bir arada tutabilmesi Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimlerinin kaderini belirleyebilir.