ABD, Ukrayna’ya Tomahawk Göndermeyi Düşünüyor

Trump yönetimi, Ukrayna’ya uzun menzilli Tomahawk füzeleri göndermeye hazırlanıyor. Trump, Ukrayna’ya uzun menzilli füze gönderme kararını büyük ölçüde verdiğini belirtirken, Ukrayna’dan bu füzeleri hangi amaçla kullanmayı planladığına dair bilgi beklediğini ifade etti. Trump’ın böyle bir hamlede bulunmasının Rusya-Ukrayna savaşında yeni bir dönüm noktası olacağına dikkat çekiliyor. Menzili Moskova’ya kadar uzanan bu silahların, Kiev’in Rus topraklarındaki askeri ve enerji hedeflerini vurma kapasitesini artırması bekleniyor. Geçen hafta açıklanan ABD’nin istihbarat paylaşımı planıyla birlikte düşünüldüğünde, bu adım Washington’un Ukrayna’ya desteğini askeri, ekonomik ve stratejik boyutlarda derinleştirdiğini gösteriyor.

Trump yönetiminin Tomahawk planı, başarısız barış girişimlerinin ardından gelen bir stratejik değişimi yansıtıyor. Başkan, göreve geldiğinde Putin’le kişisel ilişkileri üzerinden hızlı bir ateşkes sağlamayı hedeflemişti. Ancak Alaska zirvesi sonrasında beklenen ilerlemenin sağlanamaması ve Putin’in saldırılarını sürdürmesi, Trump’ı yaklaşım değişikliğine yöneltti. Eylül ayında New York’taki BM Genel Kurulu’nda Zelenski ile görüşen Trump, Ukrayna liderinin doğrudan ilettiği Tomahawk talebini o dönemde “incelemede” olduğunu belirtmişti. Şimdi ise karar aşamasına gelmiş görünüyor. Bu süreçte ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı istihbarat desteği, özellikle Rus enerji altyapısına ilişkin hedefleme verileri, olası füze sevkiyatının zeminini hazırladı. Trump’ın söyleminde dikkat çeken nokta, artık “savaşı bitirme” ifadesinin diplomatik müzakerelerle değil, askeri baskı yoluyla ilişkilendirilmesi oldu. 

Tomahawk, ABD ordusunun 1980’lerden bu yana en etkili uzun menzilli silahı olarak biliniyor. Yaklaşık 2.500 kilometre menzile sahip bu füzeler, düşük irtifada seyrederek radar tespitinden kaçabiliyor ve uçuş sırasında yeniden programlanabiliyor. 450 kilogramlık savaş başlığı, enerji altyapısı, hava üsleri ve komuta merkezleri gibi stratejik hedeflerde yüksek yıkım gücü sağlıyor. Askeri uzmanların değerlendirmesine göre, bu füzelerin Ukrayna’ya verilmesi halinde Rusya içindeki 1.900’den fazla askeri ve enerji hedefi doğrudan menzil altına girebilir. Ancak bu sistemlerin Ukrayna’da kullanılabilmesi için Typhon sistemi gibi karadan fırlatma altyapısının da uyarlanması gerekiyor. Pentagon kaynakları, ABD’nin sınırlı bir miktar füze gönderebileceğini belirtiyor. Yine de bu adım, Ukrayna’nın yalnızca savunma değil, derin saldırı kapasitesine de geçiş yapacağı anlamına geliyor.

Füzelerin sevkiyatı büyük olasılıkla doğrudan Kiev’e yapılmayıp NATO müttefikler üzerinden gerçekleştirilecek. Tomahawk’lar ABD’den bir NATO ülkesine satış ya da “Yabancı Askerî Satışlar Programı” (FMS) yoluyla devredilecek. Daha sonra o ülke füzeleri kendi iradesiyle veya ittifak mekanizmaları aracılığıyla Ukrayna’ya aktaracak. Bu yöntem hem Washington’ın “kontrol” ve kullanım garantisi endişesini hafifletiyor hem de siyasi sorumluluğu bir miktar paylaşmaya imkân veriyor. Tomahawk’ların ana fırlatma platformları denizaltı ve yüzey gemileri olduğu için karaya uyarlanmış Typhon tipi fırlatıcılar, yeni eğitim ve bakım hatları, mühimmat ikmali ve yazılım/şifre güvenliği gerekiyor. Bu yüzden fiili kullanım öncesi hedef seçimi ve kullanım şartları konusunda Washington’ın onay mekanizmalarının devrede olması bekleniyor. ABD, füzelerin kontrolden çıkması veya istenmeyen bir gerilime yol açması riskinden çekiniyor.

Karara tepki gösteren Moskova yönetimi, bu gelişmeyi doğrudan bir tehdit olarak algıladığını duyurdu. Başkan Putin, Valdai Forumu’nda yaptığı konuşmada, “Tomahawk’ların tedariki, niteliksel olarak yeni bir tırmanış aşamasıdır” diyerek sert bir uyarıda bulundu. Kremlin’in açıklamaları, bu tür silahların Amerikan askerlerinin doğrudan katılımı olmadan kullanılamayacağı yönündeki iddialarla desteklendi. Bu söylem, Moskova’nın olası bir misilleme zemini hazırladığı şeklinde yorumlandı. Kremlin kaynakları, ABD ile ilişkilerde “oluşan olumlu trendin” bu kararla yok olacağını savunurken, devlet medyası olası yanıt seçenekleri arasında Kalibr ve Iskander füze konuşlandırmalarının artırılacağını bildirdi. Putin’in açıklamaları, nükleer caydırıcılığa yönelik dolaylı mesajlar içeriyor. Özellikle “Rusya’nın da karşılık verebileceği” vurgusu, Moskova’nın Washington’a doğrudan bir çatışma ihtimalini hatırlatma amacı taşıyor.

Trump yönetimi açısından Tomahawk kararı, yalnızca askeri bir adım değil, aynı zamanda küresel enerji dengelerini yeniden şekillendirme girişimi olarak görülüyor. Washington, Rusya’nın savaş ekonomisini finanse eden petrol ve gaz gelirlerini hedef alırken, Avrupalı müttefikleri Rus enerji kaynaklarından vazgeçmeye zorluyor. Bu durum, ABD’nin kendi sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ve petrol ihracatını öne çıkarma politikasının da bir parçası. Uzmanlara göre, Trump’ın stratejisinde güvenlik politikası ile enerji diplomasisi iç içe geçmiş durumda. Moskova’nın gelir kaynaklarını vurmak hem Kiev’e avantaj sağlıyor hem de ABD’ye küresel enerji piyasasında payını artırma fırsatı sunuyor. Bu nedenle Tomahawk kararı, yalnızca bir silah transferi değil, aynı zamanda ekonomik ve jeopolitik bir güç hamlesi olarak görülüyor.

Trump’ın kararı, ABD dış politikasının temel ikilemini yansıtıyor: Rusya ile doğrudan çatışmadan kaçınırken Ukrayna’ya belirleyici bir üstünlük sağlamak. Tomahawk’lar Kiev tarafından kullanılırsa, Rusya’nın enerji ve lojistik ağları ciddi zarar görebilir; bu da Moskova’yı müzakere masasına çekebilir. Ancak riskler aynı ölçüde büyük. Putin’in nükleer retoriği, NATO içinde gerilimin tırmanması yönündeki endişeleri artırıyor. Ayrıca ABD’nin bu füzelerin hedef listesini onaylamak istemesi, Washington’ın kontrol mekanizmasını sıkı tutacağını gösteriyor. Ukrayna için bu silahlar, savaşın gidişatını değiştirebilecek bir “stratejik caydırıcılık” aracı olsa da uzmanlar bunun aynı zamanda “yüksek riskli bir diplomasi oyunu” olduğuna dikkat çekiyor.

Tomahawk sevkiyatı olasılığı Washington’un Ukrayna politikasında söylemden eyleme doğru kaydığını ve bu çatışmayı yalnızca askeri değil ekonomik ve jeopolitik bir düzlemde yeniden tanımlama niyetini ortaya koyuyor. Eğer füzeler Kiev’in eline geçip etkin biçimde kullanılırsa, Moskova’nın enerji ve lojistik ağlarında kayda değer zayıflamalar görülebilir ve bu durum Kremlin’i müzakere masasına çekme baskısı yaratabilir. Ancak aynı ölçüde, kararın potansiyel olarak NATO-Rusya gerilimini tırmandırma, nükleer retoriği yeniden güçlendirme ve istenmeyen bir çatışma döngüsünü başlatma riskleri bulunuyor. Eğer Trump, füzelerin kullanımına sınırlama getirmeden sevkiyatı onaylarsa, bu adım Ukrayna’ya askeri üstünlük sağlayabilir; ancak aynı zamanda ABD-Rusya ilişkilerini Soğuk Savaş’tan bu yana görülmemiş yeni bir gerilimin de tetikleyicisi olabilir.