3M ‘Sonsuz Kimyasallar’ İçin Yüklü Tazminat Ödeyecek

Kimyasal üreticisi dev firma 3M, ‘sonsuz kimyasal’ tabir edilen maddeleri kullanarak çevreye verdiği zarara ilişkin soruşturmada 10,3 milyar dolar tazminat ödemeyi kabul etti. 3M, yangın söndürme köpüğünde ve bir dizi tüketim ürününde kullanılan potansiyel olarak zararlı bazı bileşiklerle içme su kaynaklarını kirletme iddiaları üzerine açılan davalara son vermek için bu büyük miktardaki tazminatı ödeyeceğini açıkladı. Anlaşma, su sağlayıcılarına, PFAS olarak bilinen geniş bir kimyasal sınıf kaynaklı kirlilik ile mücadelede destek olması için ayrılmış bir meblağı öngörüyor.

Doğal yollarla parçalanmadıkları için sonsuz kimyasallar olarak adlandırılan PFAS’ın, karaciğer ve bağışıklık sistemi hasarı dahil olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına yol açtığı belirlenmişti. Bu bileşikler, ABD genelinde içme suyunda farklı seviyelerde tespit edilmişti. Çevre Koruma Ajansı (EPA), Mart ayında iki yaygın tip olan PFOA ve PFOS üzerinde sıkı limitler önermiş ve dört diğerini düzenlemek istediğini belirtmişti. Su sağlayıcıları da artık sistemlerinde bu kimyasalların izlenmesinden sorumlu olacak.

PFAS maddeleri doğal olarak parçalanmadığı için sonsuz kimyasallar olarak adlandırılan geniş bir kimyasal sınıfıdır. 1960’lardan beri pek çok üründe kullanılmış ve suda, toprakta ve hava da dahil olmak üzere çevrenin birçok bölgesinde tespit edilmiştir. PFAS’ın tehlikeli olmasının birçok nedeni var. Bunların başında sağlık etkileri geliyor. PFAS’ların insan sağlığı üzerinde çeşitli olumsuz etkileri olduğu bilinmektedir. Bunlar arasında karaciğer ve bağışıklık sistemi hasarı, bazı kanser türleri, hormonal bozukluklar, gelişimsel gecikmeler, düşük doğum ağırlığı ve hamilelerde yüksek tansiyon riski bulunmaktadır. 

Bununla birlikte PFAS maddeleri, doğal olarak parçalanmadıkları için çevreye zarar verirler. Bu maddeler içme suyu kaynaklarına sızabilir ve bu da insanların ve hayvanların bu kirletici maddelere maruz kalmasına neden olabilir. PFAS’ların çevrede kalıcı olması ve su arıtma sistemlerinin genellikle bu tür kirleticileri filtrelemek için tasarlanmamış olması ise durumu görece daha çözümsüz hale getiriyor. PFAS maddelerinden kurtulmak oldukça masraflı ve karmaşık bir işlem gerektirir. Bu da devletler ve belediyeler üzerinde maddi bir yük oluşturur ve ayrıca çevrenin temizlenmesi ve korunması için kullanılabilecek kaynakları sınırlar. Bu nedenlerle, PFAS maddeleri dünya çapında önemli bir çevresel ve halk sağlığı sorunu olarak kabul edilir. Bu tür maddelerin üretimini ve kullanımını sınırlayan veya yasaklayan daha fazla düzenleme getirilmesi için çağrılar artmaktadır.

PFAS maddeleri, 1940’larda DuPont ve 3M gibi şirketler tarafından geliştirildi ve o zamandan beri çok çeşitli üründe kullanıldı. 3M’nin web sitesi, şirketin 1960’larda PFAS kimyasalları içeren köpükler geliştirmek için ABD Donanması’na yardımcı olduğunu belirtiyor. Şirkete göre bu madde jet yakıtı gibi tehlikeli yangınlarla mücadele etmeye yardımcı olan önemli ve hayat kurtarıcı bir araçtı. Ancak bu kimyasalların olası sağlık ve çevresel etkileri konusundaki endişeler, 1970’lerin sonlarından itibaren bilim adamları ve düzenleyiciler arasında yavaş yavaş artmaya başladı. Buna rağmen, PFAS maddelerinin üretimi ve kullanımı konusunda ciddi düzenlemelerin getirilmesi için 2000’lerin başına kadar beklenmiştir. Bu süre zarfında, DuPont ve 3M, PFAS maddelerinin sağlık ve çevresel etkileri hakkında geniş çaplı çalışmalar yapmış ve birçok durumda bu kimyasalların potansiyel tehlikelerini halktan gizlemiştir. DuPont ve 3M, son yıllarda bu kimyasalları ürettikleri ve çevreyi kirlettikleri için büyük ölçüde eleştirildi ve bir dizi dava ile karşı karşıya kaldı.

ABD’de, DuPont ve 3M, PFAS’ın tarihsel olarak önde gelen üreticileri olmuştur ve her iki şirket şu anda eyaletler ve belediyeler tarafından arazilerini ve su kaynaklarını temizleme maliyetleri için tazminat talepleri ile ilgili yaklaşık 4.000 dava ile karşı karşıya. 3M, bu yasal sorunların bir kısmından kurtulmayı başardı ve en az 300 davacı topluluğa 10,3 milyar dolar ödemeyi kabul etti. 3M başkanı Mike Roman, bu anlaşmanın “önemli bir adım ileri” olduğunu ve şirketin 2020’deki PFOA ve PFOS’u aşama aşama kaldırma kararı üzerine kurulu olduğunu belirtti. Minnesota merkezli şirket, 2025’in sonuna kadar tüm PFAS üretimini durdurmayı planlıyor. Tazminat, 13 yıl boyunca ödenecek ve EPA’nın önümüzdeki üç yıl içinde gerektirdiği testlerde ne kadar çok kamu su sistemi PFAS tespit ederse ona göre maliyet 12,5 milyar dolara kadar çıkabilecek. İlgili ödeme, PFAS’ın tespit edildiği sistemlerin filtrasyon maliyetlerini ve diğer testleri karşılayacak.