Ara Seçimlerde Demokrat Parti Rüzgarı

Geçtiğimiz Salı günü Amerikalı seçmenler birkaç eyalette yerel pozisyon ve bazı vatandaş girişimlerinin oylanması için sandığa gitti. Demokratlar Kentucky’de valiliğin kontrolünü elinde tutmayı başarırken, Wisconsin Yüksek Mahkemesi’ni de kazanmayı başardı. Parti, Pennsylvania Yüksek Mahkemesi’nde bir koltuk elde etti, New Jersey Genel Kurulu’nda beş koltuk kazandı ve Virginia Genel Kurulu’nun kontrolünü geri kazandı. Öte yandan Cumhuriyetçiler Louisiana valiliğini elde ederken Mississippi valiliğini az farkla korudu. Ayrıca Ohio’da kürtaj hakkının eyalet anayasasına girmesi ve esrarın yasallaşması için oylama yapıldı. Sonuçlar değerlendirildiğinde Demokrat Parti’nin genel olarak başarılı olduğu yorumu yanlış olmaz. 

ABD siyasi sisteminde seçim yılı dışında seçim (off-year) olarak da bilinen bu tip seçimler Başkanlık yarışının veya ara seçimlerin yapılmadığı yıllarda gerçekleşiyor. Bu tür seçimlerde nadiren federal bir makam için seçim, çok az sayıda eyalet yasama organı seçimi ve çok az sayıda valilik seçimi yapılır. Oy pusulasında birçok belediye başkanı, çeşitli eyaletlerde referandum maddeleri ve daha birçok yerel kamu ofisi yer alır. Ayrıca çeşitli federal, eyalet ve yerel ofislerdeki boş pozisyonları doldurmak için bir dizi özel seçim de yapılabiliyor.

Kürtaj haklarının ABD politikasındaki yeri ve Demokrat parti için son yıllarda itici bir güç haline gelmesi Kasım 2022 seçimleriyle zaten tasdik edilmişti. Demokratlar lehine bir siyasi kazanım olarak okunan bu hakların mobilize edici etkisi bu yıl dışı seçimlerde de bir kez daha görüldü. Trump’a iki kez oy veren ve giderek muhafazakarlaşan Ohio’daki seçmenlerin Salı günü kürtaj haklarını eyalet anayasasında güvence altına alması, gelecek yılki seçimlerde de kürtajın itici bir güç olarak yer alacağını gösterdi. Hem 2016 hem de 2020’de Cumhuriyetçi Donald Trump’ı destekleyen muhafazakâr bir eyalet olan Ohio, ABD Yüksek Mahkemesi’nin geçen yıl ülke çapında kürtaj hakkını ortadan kaldırmasından bu yana kürtaj erişimi lehine oy kullanan yedinci eyalet oldu. Bu referandum, başkanlık veya senato seçiminin yapılmadığı bir yılda gerçekleştiği için, Ohio Cumhuriyetçileri için kolay bir seçim oldu diyebiliriz. 

Diğer eyaletlerde benzer referandumlar yapıldığı takdirde Cumhuriyetçi Parti bu kadar şanslı olmayabilir. Kürtaj girişimleri hem Demokratlar arasındaki katılımı artırıyor hem de Cumhuriyetçi adayları seçmenler nezdinde popüler olmayan konularda zor açıklamalar yapmak zorunda bırakıyor. Kürtaj hakları grupları daha şimdiden birçok eyalette, başkanlık yarışının da yapılacağı Kasım 2024’te benzer referandumların oy pusulasında yer alması için yüz binlerce imza topluyor. Örneğin Arizona’da aktivistler seçmenlere bu yıl Ohio’dakine benzer bir soru soracak olan 2024 oy pusulası girişimi için imza topluyor. Florida’daki kürtaj hakları gruplarından oluşan bir koalisyon da oldukça geç bir döneme kadar kürtaj hakkını koruyacak bir anayasa değişikliği için dilekçe topluyor. Aralarında Pennsylvania, Iowa, ve Colorado’nun da bulunduğu birçok eyalette daha gelecek yıl başkan adaylarının yanı sıra oy pusulalarında kürtaj hakkı tedbirleriyle ilgili referandum oylamalarına yer verilmesi bekleniyor.

Demokratlar New Jersey, Pennsylvania ve Virginia’da önemli yarışları kazandı. Virginia Demokratlarının Eyalet Senatosu’ndaki zayıf kontrolünü sürdürmesi ve Delegeler Meclisi’nin kontrolünü ele geçirmesi Cumhuriyetçi Vali Glenn Youngkin’in daha sıkı kürtaj kısıtlamaları getirme planının engelleneceği anlamına geliyor. Vali Youngkin, eski Başkan Trump’ın yardımını almadan 2021’de Virginia valiliğini kazanarak Cumhuriyetçi siyasette yükselen bir yıldız olarak görülmeye başlanmıştı. Eyaletin en üst düzey siyasi makamı için ilk kez aday olduğunda ılımlıların ve bağımsızların desteğini kazanmıştı. Trump ise halihazırda 2024 Cumhuriyetçi Parti adaylığı için anketlerde önde görünse de Vali Youngkin’i potansiyel bir rakip olarak görüyordu. Youngkin’in istediği başarıyı elde edememesi Trump’ı rahatlattı zira eski başkanı istemeyen güçlü milyarder donörler Youngkin’in başkanlık yarışına girmesinin hesabını yapıyorlardı..

Rahatlayan bir diğer isim ise Başkan Biden oldu. Biden’ın Trump’ın gerisinde kaldığını gösteren son anketler gündemdeyken, anketlerin yanıltıcı olabileceğine dair işaretler var zira ürtaj gibi Trump’a karşı puan kazanabilecek konuların seçmenleri hala mobilize edebildiği görülüyor. Bu durum, Biden kampanyasına moral verdi. CNN tarafından yapılan bir ankette Trump’ın yüzde 49, Biden’ın ise yüzde 45 oranında oy aldığı görülüyordu. New York Times/Siena College tarafından yapılan bir başka anket ise Trump’ın 2024 yarışının sonucunu belirleyebileceği düşünülen altı kritik eyaletin beşinde Biden’ın önünde olduğunu ortaya koyuyordu. Ancak son seçimlerdeki zafere istinaden Biden, “Salı günü yaşananlar olağandışı değil” dedi ve Trump’ı kastederek “Biz kazanmayı bırakmadık, o da kaybetmeyi bırakmadı” diye ekledi.

Salı günkü seçimler Cumhuriyetçilerin işinin oldukça zor olduğunu ortaya koydu. Kürtaj ABD siyasetinde hala önemli bir mobilizasyon unsuru ve özellikle kadın ve genç seçmeni Demokratların tarafına çeken bir konu. Cumhuriyetçi parti adayları ise konuya dair kafası karışık sinyaller veriyor veya pozisyonlarını yeniden gözden geçirmekte zorlanıyor. Seçimlere daha bir yıl var ancak son haftalarda yarıştan çekilmesi çağrılarının arttığı Başkan Biden’ın kampanya stratejistlerinin seçim sonuçları sayesinde rahatlamış olduğunu söylemek mümkün. Siyasi ve hukuki talihi iç içe geçmiş olan Trump’ın ise kazanmaktan başka şansı yok gibi görünüyor.