Biden Irak’ta Muharip Misyonu Sonlandıracaklarını Açıkladı

Başkan Biden Irak Başbakanı Mustafa El-Kasımi’yi 26 Temmuz Pazartesi günü Beyaz Saray’da ağırladı. Biden ve Kasımi gerçekleştirdikleri ilk yüz yüze görüşmede, 2008 yılında imzalanan Stratejik Çerçeve Anlaşması kapsamında ikili koordinasyonun güçlendirilmesi kararı aldı. Görüşmede Kovid 19 ile mücadele, eğitim, enerji ve iklim değişikliği gibi konular da ele alındı. İki lider IŞİD’in tekrar güç kazanmasını engellemek için güvenlik ortaklığına devam etme taahhüdünde bulundu. Biden ve Kasımi ayrıca ABD’nin Irak’taki askeri misyonunun 2021 yılı sonuna kadar resmi olarak sonlandırılması için anlaşmaya vardıklarını açıkladı.

Başkan Biden, Afganistan ve Irak’tan çıkarak eski Başkan George W. Bush döneminde başlayan iki savaşta ABD’nin yürüttüğü askeri misyonları noktalıyor. Amerikan kamuoyunda yıllardır devam eden savaşların bitirilmesi yönünde bir beklenti oluşmuş durumdaydı. Afganistan ve Irak’ta bitmeyen savaşlar Amerikan halkını bıktırmış durumda. Başkan Biden aldığı kararlarla bir yandan kamuoyu beklentisini karşılarken diğer yandan kendinden önceki Başkan Trump’ın yapmaya çalıştığı gibi bu savaşları bitiren başkan olarak tarihe geçme niyetinde.

Biden’ın Afganistan’dan geri çekilme süreci devam ederken Irak’ta da Amerikan askerlerinin muharip misyonunu sonlandırma kararı alması göreve başlarken açıklamış olduğu ABD’nin dış politika odağını Ortadoğu’dan Hint-Pasifik bölgesine kaydırma planı çerçevesinde hareket ettiğini gösteriyor. Amerikan medyası da Başkan Biden’ın Irak’ta misyon değişikliği kararı almasını 11 Eylül saldırıları sonrası kabul gören dış siyaset anlayışını değiştirerek yeni stratejinin terörizmle mücadeleden ziyade siber savaş ve Çin’den kaynaklı tehditlere odaklanma çabası olarak değerlendiriyor.

ABD’nin Irak’ta yürüttüğü askeri misyon Irak ve Suriye’deki IŞİD militanlarının yenilgiye uğratılmasına odaklanmıştı. Irak’ta şu anda IŞİD’in tekrardan güçlenmesini engellemek için görev alan 2 bin 500 ABD askeri bulunuyor. Misyon değişikliğiyle ilgili konuşan Başkan Biden, “Irak’taki muharip rolümüz değişerek Irak güvenlik güçlerine eğitim ve destek vermeye dönüşecek. IŞİD ortaya çıktıkça mücadeleye destek sağlamayı kapsayacak. Ancak bu yıl sonundan itibaren muharebede yer almayacağız” şeklinde konuştu. Açıklamadan anlaşıldığı kadarıyla Amerikan askeri gücünün Irak’tan tamamen çekilmesi gibi bir durum olmayacak. ABD’nin Irak’taki misyonu bundan böyle sadece Irak ordusunun eğitimine, kendini savunma konusunda danışmanlık verilmesine ve istihbarat paylaşımına yoğunlaşacak. Eğitim ve danışma hizmeti için Irak’ta ne kadar görevli bulundurulacağı yönünde net bir açıklama yapılmadı.

Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili, Başbakan Kasımi’nin ziyaretinden önce Irak’taki misyon değişikliğiyle ilgili olarak gazetecilere yaptığı açıklamada, “Hiç kimse misyonun başarıyla sona erdirildiğini söylemeyecek. Amaç, IŞİD’in uğratıldığı yenilginin sürdürülmesidir” şeklinde konuştu. Böyle bir karar alınmasında Irak misyonunun tamamlanması siyasi bir şova dönüştürülmeyerek sakin bir geçiş süreci yaşanması ve ayrıca sahadaki muhalif gruplara harekete geçmek için yeni bir bahane verilmemesi hesaplanıyor olabilir. Diğer yandan herhangi bir zafer söylemi nispeten göreve yeni gelen Biden yönetiminin hanesine artı bir puan olarak yazılmayacağı da öngörülüyor olabilir.

Biden yönetimi ABD ve Irak arasında sağlık ve enerji sektörü gibi askeri olmayan diğer alanlarda da anlaşmalar yapmayı planlıyor. Başkan Biden ABD’nin aşı paylaşım platformu COVAX aracılığıyla Irak’a 500 bin doz Pfizer/BioNTech aşısı sağlamayı planladığını açıkladı. Biden, aşıların birkaç hafta içinde Irak’a gönderilmesinin planlandığını belirtti. ABD ayrıca Irak’ta Ekim ayında yapılacak seçimlerde gözlemci rolü üstlenecek Birleşmiş Milletler’e yardım amacıyla 5 milyon 200 bin dolar mali destek sağlayacak. Başkan Biden, seçimler konusunda, “Ekim ayında yapılacak seçimleri dört gözle bekliyoruz” ifadesini kullandı. Başkan Biden’ın Amerikan muharip misyonunu sonlandıracağı ve sahadan çekileceğini açıklaması yaklaşan Irak seçimlerinde Mustafa el-Kasımi’nin şansını artırma adına atılmış siyasi bir hamle olarak da değerlendiriliyor.

Geçen hafta Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan bir açıklamada ABD’nin Irak halkı ve bölgedeki Iraklı mültecilerle bu mültecilere ev sahipliği yapan topluluklara Dışişleri Bakanlığı ve ABD Uluslararası Kalkınma Dairesi (USAID) aracılığıyla 155 milyon dolarlık ek insani yardım yapacağı duyurulmuştu. Açıklamada bu kaynağın Irak genelinde kritik barınma, temel sağlık hizmetleri, acil gıda yardımı, cinsiyete dayalı şiddetle mücadele gibi koruma hizmetleri ve su, sanitasyon ve hijyen hizmetlerinde kullanılacağı belirtildi. Ülkedeki muharip misyonun sonunu açıklayan Biden yönetiminin Irak’a askeri alanlara ek olarak diğer alanlarda da desteğini sürdüreceği mesajı verdiği görülüyor.