Blinken: “Geleceği Hint-Pasifik’te Görüyoruz”

Dışişleri Bakanı Antony Blinken 24-29 Temmuz tarihleri arasından Tonga, Yeni Zelanda ve Avustralya’yı kapsayan Hint-Pasifik turuna çıktı. Göreve geldiğinden beri 12. kez bölgeye ziyaret gerçekleştiren Blinken, Çin’in bölgede artan etkisini dengelemeye çalışıyor. ABD’nin dış politika odağını Ortadoğu’dan Hint-Pasifik bölgesine kaydırma niyetinde olduğunu uzun süredir dile getiren Başkan Biden, Rusya-Ukrayna savaşı, İsrail-Filistin gerilimi ve İran’ın bölgedeki faaliyetleri gibi nedenlerle bunu tam olarak başaramasa da Hint-Pasifik ülkeleriyle ekonomik ilişkileri geliştirerek ve diplomatik temaslarını artırarak Çin’in etki alanını sınırlandırma politikasına devam ediyor. Washington yönetimi gelecek 10 yıl zarfında dünya nüfusu ve ekonomisinin üçte ikisine sahip olacağını öngördüğü Hint-Pasifik’in Amerika’nın geleceğini ilgilendiren en önemli bölge olduğunu düşünüyor.

Hint-Pasifik turuna 100.000 nüfuslu bir Polinezya takımadası olan Tonga’dan başlayan Blinken buraya ziyaret eden ilk ABD dışişleri bakanı oldu. Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada Tonga Başbakanı Hu’akavameiliku Sovaleni ve Dışişleri Bakanı Fekitamoeloa Utoikamanu ile bir araya gelen Blinken’in ikili ilişkilerdeki temel öncelikler ve bir dizi küresel ve bölgesel mesele hakkında önemli ve yapıcı görüşmelerde bulunduğu belirtildi. Blinken ABD’nin geçen yıl Pasifik Adaları liderleriyle gerçekleştirdiği zirvede Başkan Biden’ın bölgedeki ilişkilerin geliştirilmesine yönelik taahhütlerini nasıl yerine getirdiğini anlattı. Blinken, Nuku’alofa’da yeni ABD Büyükelçiliğinin açılması ve pandeminin sona ermesinin ardından Barış Gönüllüleri’nin Tonga’ya geri dönmesi de dahil olmak üzere Tonga ile ikili ilişkilerdeki gelişmelerin altını çizdi. Bakan ayrıca erken uyarı sistemlerinin ve iklim bilgi hizmetlerinin genişletilmesi de dahil olmak üzere ABD’nin Pasifik’teki iklim kriziyle mücadele çabalarına vurgu yaptı. Tonga, geçen yıl tsunami yaratan büyük bir volkanik patlama felaketi yaşamıştı.

Başkent Nuku’alofa’daki yeni ABD büyükelçiliği resmi olarak geçen mayıs ayında açılmıştı.  Blinken’in ziyareti Washington’un bölgeye olan ilgisinin yeniden arttığının işareti olarak telakki ediliyor. Dışişleri Bakanlığı, kısa süre önce, Biden yönetiminin Çin’in bölgede artan etkisine karşı koyma çabalarını güçlendirmek için Pasifik adalarındaki yeni ABD büyükelçiliklerinde diplomatik personel ve tesis harcamalarında büyük bir artış planladığını açıklamıştı. Bakanlıktan Kongre’ye gönderilen bir bildiride, Pasifik’te yeni açılan veya yakında açılacak olan dört büyükelçiliğin her biri için önümüzdeki beş yıl içinde 40 kadar personel istihdam edilmesi öngörüldüğü belirtilmişti. 

AP’nin haberine göre, Kongreye gönderilen bildiride Çin’in ABD’nin tanıdığı 12 Pasifik ada ülkesinin sekizinde kalıcı diplomatik tesislere sahip olduğuna işaret ediliyor ve Washington’un bu rakamı yakalaması gerektiğine vurgu yapılıyor. “Yoğun nüfuslu Pasifik adalarında kalıcı bir ABD diplomatik varlığının olmaması, stratejik rekabetin arttığı bir dönemde ABD’nin vazgeçilmez bir ortak ve Pasifik gücü olarak angaje olma çabalarını baltalamaktadır” denilen bildiride bu zorluğun üstesinden gelmek için ABD’nin, bölge ile diplomatik ve kalkınma ilişkilerini önemli ölçüde arttırmak üzere harekete geçtiği kaydediliyor.

Blinken, Tonga’da yeni bir büyükelçilik açarken Pasifik uluslarına desteğini artırma sözü verdi ve “yağmacı” olarak nitelendirdiği Çin yatırımlarının tehlikelerine ilişkin uyarılarda bulundu. Çin son yıllarda bölgedeki altyapıya fon sağlamaya ve diplomatik varlığını artırmaya başlamış durumda. Solomon Adaları ile geçen yıl güvenlik anlaşması imzalayan Çin’in bölgedeki artan varlığı, ABD ve Avustralya’da Pekin’le ilgili kaygıları derinleştirmişti. Blinken, iki hafta önce Endonezya’da düzenlenen Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) Dışişleri Bakanları Toplantısında yaptığı açıklamada da Hint-Pasifik bölgesindeki “karmaşık sorunların” çözümü konusunda Güneydoğu Asya ülkeleriyle birlikte çaba sarf edilmesi gerektiğini söylemişti.

Çin’in Hint-Pasifik bölgesindeki angajmanı arttıkça, “giderek daha sorunlu davranışların ortaya çıktığını” ileri süren Blinken, Tonga’da düzenlediği basın toplantısında, ABD’nin Çin’in bölge ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmesine bir itirazı olmadığını ancak Pekin’in yatırımlarının şeffaf olması ve sürdürülebilir finansmanla gerçekleştirilmesi konusunda endişeleri olduğunu dile getirdi. ABD’nin en büyük endişelerinden biri bölgedeki borç seviyeleri. Tonga’nın Pekin’e yüklü miktarda borcu bulunuyor ve zayıf bir ekonomiye sahip olan ülkenin bu borcu nasıl geri ödeyeceği bilinmiyor. Başbakan Sovaleni ise Tonga’nın bu yıl borcunu ödemeye başladığını ve Çin ile altyapı gibi kalkınmaya odaklı ilişkileri konusunda hiçbir endişesi olmadığını dile getirdi.

Tonga ziyaretinin ardından Yeni Zelanda’ya geçen Blinken, Başbakan Chris Hipkins ile bir araya gelerek ABD-Yeni Zelanda ikili ilişkilerindeki temel öncelikleri ve bir dizi küresel ve bölgesel konuyu ele aldı. Blinken, Pasifik Adaları bölgesinin ABD için taşıdığı önemin altını çizerek ABD ve Yeni Zelanda’nın Pasifik’teki ortaklarıyla ilişki kurmak ve onları desteklemek üzere birlikte çalışmaya devam edeceklerine olan inancını vurguladı. Bakan ayrıca Rusya’nın Ukrayna’nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal etmesine karşı Yeni Zelanda’nın Ukrayna halkına verdiği destekten dolayı Hipkins’e teşekkür etti. Yeni Zelanda’nın bu ayın başlarında Vilnius’ta düzenlenen NATO Zirvesi’ne katılmasının önemini vurgulayan Hipkins, Yeni Zelanda’nın kurtarma ve yeniden inşa yardımı için 3 milyon dolar da dâhil olmak üzere Ukrayna’ya ilave destek sözü verdiğini belirtti. 

İki taraf Çin’in bölgedeki faaliyetleri ile ilgili görüş alışverişinde bulundu ve özgür ve müreffeh bir Hint-Pasifik bölgesini desteklenmesi için işbirliğine devam etme kararı aldı. Blinken ayrıca Avustralya’nın nükleer enerjili denizaltılara sahip olmasını öngören AUKUS Anlaşması’na Yeni Zelanda’nın dahil olması için kapılarının açık olduğunu dile getirdi. Dışişleri Bakanı Blinken’ın Hint-Pasifik gezisinin bir sonraki durağı Avustralya olacak. Blinken’a burada ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin de eşlik edecek.