Trump’ın İlk Kabine Toplantısı

ABD Başkanı Trump, ikinci başkanlık döneminin ilk kabine toplantısını Çarşamba günü gerçekleştirdi. Yönetimindeki isimlerin yanı sıra kabine toplantısına katılan Hükümet Verimliliği Departmanı (DOGE) başkanı Elon Musk kabine toplantısını domine etti. Son dönemlerde federal hükümeti küçültme ve tasarruf sağlama amacıyla yapılan bütçe kesintileri, bazı kurumların kapatılması ve federal çalışanların işten çıkarılması gibi meseleler nedeniyle eleştirilerin odağında olan Musk’ın ilk kabine toplantısına katılması tartışma konusu oldu. Trump, kabine toplantısında Musk’a verdiği desteği yineleyerek, gazetecilere yaptığı açıklamada Ukrayna’daki barış ihtimali, uygulamayı planladığı gümrük vergileri ve federal kurumlarda yapılan işten çıkarmalar hakkında bilgi verdi.

Trump, başkanlık seçimlerini kazandıktan sonra vakit kaybetmeden kabine üyelerini açıklayarak ikinci dönemine daha hazırlıklı başladığının sinyallerini vermişti. Seçtiği isimlerin, ilk dönemine kıyasla kendisine daha sadık bir görüntü çizmesi dikkat çekti. Kabineye atamayı düşündüğü bazı isimler ise, ahlaki meseleler, yetkinlik tartışmaları ve cinsel istismar suçları gibi konular nedeniyle eleştirilerin hedefi olmuştu. Ancak Trump’ın kabinesi, tüm eleştirilere ve gelen tepkilere rağmen Senato onay süreçlerinde şu ana kadar sıkıntı yaşamadı. Trump’ın Adalet Bakanı olarak atamayı planladığı ilk isim olan Matt Gaetz, hakkında devam eden Temsilciler Meclisi Etik Komitesi araştırması ve iddialar nedeniyle tepki çekmiş ve bazı Cumhuriyetçi senatörlerin de kendisine destek vermemesi sonucunda adaylıktan çekildiğini açıklamıştı. 

Gaetz dışında, Trump kabinesini fire vermeden kurmayı başardı. Yönetimindeki en tartışmalı isimler arasında yer alan Savunma Bakanı Pete Hegseth, Ulusal İstihbarat Direktörü Tulsi Gabbard ve Sağlık Bakanı Robert F. Kennedy Jr., Senato oylamasında sınırdan kabul edildiler. Hegseth, Senato’da yapılan oylamada 50 kabul 50 red şeklinde oluşan eşitliğin ardından, Başkan Yardımcısı JD Vance’in Senato başkanı sıfatıyla salona gelerek eşitliği bozmasıyla birlikte bakanlık onayını almıştı. Demokrat senatörlerin itirazlarına ve bazı Cumhuriyetçi senatörlerin kritik isimlere karşı çıkmalarına rağmen, Trump’ın kabinesi ikinci döneminde hızlı bir şekilde onaylandı. 

Trump’ın bakan adayları, ilk dönemine ve eski Başkan Biden’ın kadrosuna oranla daha hızlı onay aldı. Şu ana kadar atamayı planladığı 22 isimden 19’u Senato’dan başarılı bir şekilde geçti, önümüzdeki günlerde ise onay süreçleri devam eden Eğitim ve Çalışma Bakanı ile birlikte ABD’nin BM Daimi Temsilcisi olarak atanmayı bekleyen Elise Stefanik’in de onaylanma sürecinin sıkıntısız bir şekilde tamamlanması bekleniyor. Trump’ın kabinesinin hızla onaylanmasında, 2013 yılında yapılan değişiklikle Kongre’de onay sürecinde 60 senatör oyu yerine yalnızca 51 oyun yeterli hale gelmesinin etkisi büyük oldu. Bir önceki dönemine oranla çok daha hızlı ilerleyen bu süreçte, Cumhuriyetçilerin Kongre’deki üstünlüğü ve parti içindeki Trump’a muhalefet edebilecek isimlerin eksikliği de etkili oldu. 

Trump’ın bu şartlar altında gerçekleştirdiği ilk kabine toplantısı, yönetiminin bir arada verdiği ilk poz olmasıyla önemli bir anlam taşıyor. Senato onay süreçlerinden geçen isimlere kıyasla kabine toplantısının en dikkat çeken ismi Elon Musk oldu. Kabine toplantısının gazetecilere açık kısmında, DOGE’un çalışmaları ile ilgili açıklama yapan Musk’ın üzerinde “Teknik Destek” yazan bir tişört ile toplantıda yer alması dikkat çekti. Son dönemde artan federal işten çıkarmalar nedeniyle protestoların hedefinde olan Musk, DOGE’un rolünü ‘mütevazı’ olarak tanımlayarak, yaptıkları işin hükümetin çalışmayan ya da yanlış çalışan kurumlarına teknik destek sağlamak olduğunu ifade etti. DOGE’u mütevazı bir şekilde tanımlamasına rağmen, DOGE’un faaliyetlerinin ABD’nin bütçe açığını kapatmak için gerekli olduğunu belirtti. Musk, yeni dönemde 1 trilyon dolar tasarruf edebileceklerine inandığını belirtirken, gerekli reformlar yapılmazsa ABD’nin iflas edebileceği konusunda uyarıda bulundu. Ayrıca, DOGE’la ilgili olarak bazı ufak hatalar yapıldığını kabul etse de bu hataların hızla düzeltildiğini savundu.

Musk’ın kabine toplantısı öncesinde yaptığı açıklamalarda dikkat çeken bir diğer konu, geçtiğimiz hafta federal çalışanlara DOGE aracılığıyla gönderdiği e-posta oldu. Federal çalışanlara, kısa süre içinde DOGE tarafından gönderilen iş tanımlarını ve görevlerini açıklamaları gereken e-postalara yanıt vermeyenlerin işten çıkarılacağı bilgisini içeren bu e-posta, geniş bir tartışma yarattı. Gelen itirazlar nedeniyle, e-postaya cevap verme son tarihi olarak belirtilen tarihten geri adım atıldı ve bu uygulama bazı Cumhuriyetçi isimler tarafından da eleştirildi. Musk, bu uygulamanın yanlış değerlendirildiğini ifade ederek, daha önce birçok ölü insan adına Sosyal Güvenlik desteği alındığını iddiasına benzer şekilde, ölmüş olabilecek federal çalışanlara hükümetin hala ödeme yapmaya devam ettiğini ve bu durumu tespit etmeye çalıştıklarını iddia etti. Toplantı esnasında Musk’a desteğini gösteren Trump, Eğitim ve Çevre Koruma Bakanlıklarının küçültülmesi ya da kapatılması için gerekli adımların atılması çağrısını yineledi.

Kabine toplantısı öncesinde açıklama yapan Trump’ın gündeminde vatandaşlık, ekonomik gelişmeler ve dış politika konuları yer aldı. Trump, hafta başında ifade ettiği ve yeşil kartın yanı sıra “altın kart” fikriyle gündeme getirdiği vatandaşlık edinme süreçleriyle ilgili de açıklamalarda bulundu. Bu bağlamda, 5 milyon dolar ödeme yapan yabancılara, çalışma ve ikamet izni sağlanmasının yanı sıra vatandaşlık edinme süreçlerinin hızlandırılması gibi ayrıcalıklar sunulması planlanıyor. Uygulamanın potansiyel sıkıntılarına yönelik eleştirilere cevap veren Trump, bu uygulamanın yurt dışından nitelikli ve zengin insanları getirerek ABD’ye büyük fayda sağlayacağını savundu. Trump ayrıca, altın kart uygulamasıyla ABD ekonomisinin önemli bir gelir elde edebileceğini ve istihdamın önemli ölçüde artabileceğini ifade etti.

Trump, kabine toplantısı öncesinde tartışmalı gümrük vergisi uygulamalarına da değindi. Özellikle ABD’nin en büyük iki ticaret ortağı olan Kanada ve Meksika’ya yönelik planladığı gümrük vergisi uygulamalarıyla tepki çeken Trump, iki ülkeyi sınır geçişlerini kontrol etmeye zorlayarak yüzde 25 gümrük vergisi uygulamasıyla tehdit etmişti. Ancak, iki ülke liderlerinin Trump ile görüşmesinin ve verilen sözlerin ardından gümrük vergisi uygulamasına bir aylık ek süre verilmişti. Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Kanada ve Meksika’nın sınır geçişlerini kontrol etme noktasında iyi bir iş çıkardıklarını kanıtlamaları durumunda, uygulanması planlanan gümrük vergileri için ek süreler verilebileceğini ifade etti. Meksika, halihazırda ABD sınırındaki geçişleri engellemek için 10 bine yakın askerini görevlendirmiş durumda. Kanada ise benzer bir uygulama yapmış olsa da, Kanada üzerinden yapılan sınır geçişleri ve uyuşturucu ticareti düşük seviyelerde kalıyor. Bu bağlamda Trump’ın Kanada üzerinden izlediği politika, Kanada’nın ABD’nin 51. eyaleti olma baskısına dayanıyor. Kabine toplantısında da Kanada’nın ABD’ye bağlanmasının en makul senaryo olduğunu belirten Trump, bu sayede gümrük vergisi uygulamasının ortadan kalkacağını ve askeri olarak önemli bir koruma sağlayabileceklerini ifade etti.

Trump ayrıca, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşı sona erdirme planına dair de kabine toplantısında konuştu. Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenski’nin ABD’nin Ukrayna’nın nadir toprak minerallerine erişimini garanti altına alacak bir anlaşma imzalamak üzere Cuma günü Beyaz Saray’a geleceğini teyit etti. Ancak Trump, anlaşmanın Rusya’nın ilerleyişine karşı koymaya çalışan Ukrayna’ya ABD’nin güvenlik yardımı sağlama taahhüdünde bulunmadığını da ifade etti.  “Çok fazla güvenlik garantisi vermeyeceğiz. Bunu Avrupa’ya yaptıracağız,” ifadelerini kullanan Trump, ABD vatandaşlarının Ukrayna topraklarındaki varlığının, gelecekteki saldırılara karşı caydırıcı bir etki yaratabileceğini vurguladı.

Trump’ın kabine üyelerinin önceki döneme kıyasla daha sadık isimlerden oluşması, toplantıda yer alan ve hükümetin özel yetkili çalışanı sıfatıyla DOGE’un başında olan Elon Musk’ın daha fazla ön plana çıkmasına alan açtı. Musk’ın kabine toplantısında yer alması ve yaptığı açıklamalar, kabine üyelerinin önüne geçti. Son günlerde Musk’a yönelik artan eleştirilerin yanı sıra, bazı kabine üyelerinin de Musk’ın rolünden ve attığı adımlardan rahatsız olduğu iddia edilmişti. Trump, kabine toplantısı öncesinde tüm kabine üyelerinin Musk’tan memnun olduğunu belirtirken kabine toplantısında Musk’a büyük bir alan açması ve kabine üyelerine alkışlatması, Musk’ın federal hükümet için uygulamaya koymaya çalıştığı planlara Trump’ın tam desteği olarak değerlendirilebilir.