Koch Kardeşler, Nikki Haley’ye Destek Açıkladı

ABD’nin 2024 başkanlık seçimlerine bir yıldan daha kısa bir süre kala, Cumhuriyetçi Parti içindeki liderlik yarışı önemli bir aşamaya gelmiş durumda. Eski Başkan Trump’ın hala belirgin bir üstünlük sağladığı kamuoyu anketlerinde yer alırken, Florida Valisi DeSantis ve South Carolina Valisi Nikki Haley, Trump’a alternatif olmak için mücadele ediyor. Son anketlere göre, Cumhuriyetçi Parti ön seçimlerinde Trump %60, DeSantis %12,6 ve Haley %9,5 oranında destek alıyor. Salı günü Koch Kardeşler olarak bilinen güçlü muhafazakâr donör grubunun kurumu olan Americans for Prosperity Action (AFP) Haley lehine destek açıklaması yaptı. Bu destek Haley’e ön seçimlerde Trump’a karşı ciddi bir alternatif olması için önemli bir fırsat sunuyor ve Cumhuriyetçi Parti içindeki dinamikleri ve seçmen tercihlerini etkileyerek 2024 seçimlerinin kaderini belirleyebilir. 

2004 yılında sanayici Charles Koch ve David Koch tarafından kurulan AFP, ülke siyasetinde etkili olan en önemli muhafazakar kuruluşlar arasında yer alıyor. AFP, 2009 yılında Obama’nın başkanlık görevine gelmesiyle birlikte küresel ısınmayla mücadele bağlamında yapılan düzenlemelere, sağlık sigortası alanında atılan adımlara ve ekonomik teşvik paketlerine karşı muhalefeti örgütleyerek dikkat çekmişti. AFP, 2010’da Temsilciler Meclisi’nde ve 2014’te Senato’da Cumhuriyetçilerin çoğunluğunu elde etmelerinde de etkin bir rol oynamıştı. 2020 Başkanlık seçimlerinde ise  hiçbir adaya destek sunmayan grup, muhafazakar olmasına rağmen savaş karşıtı çizgisiyle biliniyor.

AFP, Nikki Haley’ye verdiği desteği açıkladığı notta, “ülkenin her iki taraftaki aşırı uçlar tarafından parçalandığını” belirtilerek, “Amerikayı uçurumun kenarından çekebilecek tek kişinin siyaset sahnesinde uzun bir süredir tecrübe sahibi olan Nikki Haley olacağı” ifade edildi. AFP’nin kıdemli danışmanlarından ve bir süredir kurumun başkanlığını yürüten Emily Seidel, Haley’nin bağımsız ve ılımlı seçmeni etkileyebilecek kilit bir rol oynayabileceğini ve Trump’ın bıraktığı olumsuz mirasa karşı çıkabileceğini vurguladı. AFP, bu yıl boyunca Trump karşıtı propaganda için kritik eyaletlerde çevrimiçi reklamlar satın alarak ve seçmenlere postalar göndererek toplamda 9 milyon dolardan fazla para harcadığını da duyurmuştu. Seidel, bu yılın başında yaptığı açıklamada, “Geçmişi artık unutmamız ve yeni bir sayfa açmamız gerekiyor. 2025’te yeni bir başlangıcı işaret edecek bir başkanımız olacaktır” ifadelerini kullanmıştı. 

Destek açıklamasında Haley için ayrılan bütçe net olarak ifade edilmedi. Ancak önceki seçim dönemlerinde Koch grubunun destekledikleri adaylar için milyonlarca dolar harcadığı biliniyor. AFP tarafından yapılan destek açıklamasında, Haley’ye verdikleri desteğin arka planına da vurgu yapıldı. Açıklamada DeSantis’in 2023 başından itibaren “hızla” güç kaybettiği ve Trump’ın etkisinin de zamanla azaldığı belirtilirken Haley’nin yükseliş trendinin uzun süredir devam ettiği ifade edildi. Ayrıca DeSantis’in seçmen kitlesinin büyük bir kısmının Trump karşısında Haley’ye destek vereceği de ifade edildi. Genel seçimler ele alındığında ise Haley’nin Trump ve DeSantis’e oranla anketlerde Biden karşısında daha iyi bir performans sergileyeceği de vurgulandı. 

Haley, şu ana kadar geniş bir destek alamadığı için, rakibi olduğu adayların  sahip olduğu örgütsel güce rakip olamamıştı. Koch Kardeşler’den gelen destekle birlikte, Haley’nin sahada daha güçlü bir konuma gelmesi ve Cumhuriyetçi Parti içindeki dinamiklerin önümüzdeki günlerde değişmesi bekleniyor. Bu destek, tek başına anlamlı olmasa da Cumhuriyetçi bağış gruplarının Haley etrafında birleşmesine vesile olabilir. Nitekim, AFP’nin verdiği desteğin ardından, daha önce eski Başkan Yardımcısı Mike Pence’in kampanyasına destek veren North Carolina’lı perakende patronu Art Pope da, yaklaşan ABD seçimleri için Haley’ye destek verdiğini açıkladı. 

Nikki Haley, AFP’nin verdiği desteğe duyduğu minnettarlığı ifade ederken, rakipleri bu gelişmeye karşı sert eleştirilerde bulundu. Trump’ın kampanya sözcüsü Steven Cheung, AFP’nin “Çin yanlısı ve küreselci aday” Nikki Haley’yi desteklemesini eleştirirken seçim sürecinde hiçbir “kirli paranın” Trump’ın adaylığını ve zaferini engelleyemeyeceğini vurguladı. DeSantis’in kampanya sözcüsü ise AFP’nin desteğini eleştirerek “Nikki Haley’nin adaylığı için harcanan her doların Trump kampanyasına yapılan bir ayni yardım olarak rapor edilmesi gerektiğini” ifade etti. DeSantis kanadından bu desteğe verilen tepki daha da büyüyecektir çünkü AFP’nin desteğinden en olumsuz etkilenen isim DeSantis oldu. Kendini Trump’ı devirebilecek tek aday olarak sunan DeSantis, alternatif olma özelliğini kaybetme riskiyle karşı karşıya. Haley’nin yükselişi devam ederken, DeSantis’in kampanyasında çatlaklar da ortaya çıkıyor. Son olarak, DeSantis’in kampanya müdürünün istifası, kampanyanın ivme kaybetmesine neden oldu. 

Koch grubu, Nikki Haley’ye destek vermesine rağmen dış politika konularında Haley ile birçok konuda ayrışıyor. Haley, Ukrayna’ya yardım konusunda Cumhuriyetçi adaylar arasında en şahin tutumu sergilerken, Koch Kardeşler destekli Concerned Veterans for America grubu, ülkenin bu çatışmaya müdahil olmasına karşı çıkmıştı. Benzer bir şekilde Haley, ABD ordusunun Afganistan’dan çekilmesini eleştirirken, Koch Kardeşler askeri geri çekilmeyi destekleyen net bir tavır almıştı. Son olarak, Koch Kardeşler İran’a karşı askeri bir harekete şiddetle karşı çıkarken, Haley adaylık sürecinde İran’a askeri müdahaleyi savunan bir çizgide yer almıştı. Bu farklılıkların kampanya süreci üzerinde nasıl bir etki oluşturacağı henüz bilinmiyor. 

Nikki Haley, halihazırda kamuoyu yoklamalarında diğer iki liderin gerisinde yer alsa da Koch Kardeşler tarafından kendisine verilen destek, ön seçim öncesinde dengelerin değişebileceğini ortaya koydu. Verilen desteklerin her zaman ham seçmen desteğine dönüşmediği bilinen bir gerçek ancak Koch Kardeşler gibi muhafazakarlar arasında etkin ve itibarlı bir grubun desteği ile Haley’nin başkanlık kampanyasının bir ivme yakalaması muhtemel.